Hazaryň düýbünden XVIII asyrda gark bolan gämini çykardylar

  • 03.01.2025 11:13
  • 24k+

Arheologlar Eýranyň Mazenderan welaýatynda Hazar deňziniň günorta kenarynda XVIII asyryň ahyryna - XIX asyryň başyna degişli bolan agaç gämini tapdylar. Gämi çäge aňňadynyň aşagyna gömlüp galypdyr, deňiz derejesiniň ýokary galmagy bilen üsti bölekleýin açylypdyr diýip, Phys.org ýazýar.

Barlaglar gäminiň Russiýa imperiýasy bilen bagly söwda flotuna degişlidigini görkezdi. Agaç we botanika galyndylarynyň radiouglerod seljermesi gäminiň gurlan senesiniň 1762–1808-nji ýyllara degişlidigini görkezdi. Tapyndylaryň arasynda sosna we arça agajy, greçihanyň tohumy, şeýle hem oba hojalygynyň haşal otlary bar.
Çen bilen üç bogaldakly gämi ýük daşamak üçin ulanylypdyr, ýüküň agramly bölegi  şol döwrüň möhüm iýmiti we söwda önümi bolan greçiha bolupdyr. Arheobotaniki derňew materiallaryň gelip çykyşynyň Wolga we Kawkaz sebitlerine degişlidigini  tassyklady.
Iki möwsümde geçirilen gazuw-agtaryş işlerinde tapylan tapynda gäminiň gabarasynyň, bogaldaklarynyň we ýüküň elementleri girýär. Ol gämi gurluşygy we bu töwerekdäki bäş ýurduň ykdysadyýetinde uzak wagtlap möhüm rol oýnap gelen Hazar sebitindäki söwda barada gymmatly maglumatlary berýär.


04.12.2025 13:32
2.5k+

Alymlar tüwiniň dykyz topragy “burawlamak” mehanizmini ulanýandygyny anyklady

Halkara biologlar topary tüwiniň köküniň hatda örän dykyz toprakdan nädip ösüp bilýändigini öwrendi. Nature žurnalyndaky ylmy makalada bellenilişi ýaly, ösümlik öz öýjükleriniň gurluşyny üýtgedip, köki özboluşly senagat turbasyna öwürýän aýratyn mehanizmi ulanýar eken...

01.12.2025 12:46
5.5k+

Adam beýnisi 5 ýaş tapgyryndan geçýär: jahyllyk 32 ýaşa çenli dowam edýär

Kembrij uniwersitetiniň neýrobiologlarynyň täze gözlegi adam beýnisiniň bäş tapgyrdan geçýändigini görkezdi. Bu tapgyrlarda neýron gurluşynyň düýpgöter üýtgemegine getirýän “özgeriş döwürleri” bolup geçýär. Şol bir wagtyň özünde, jahyllyk döwrüniň, adatça, hasap edilenden uzak dowam edýändigi bellenilýär...

01.12.2025 12:03
4.8k+

Alymlar Betmeniň golaýda bolmagynyň adamlary “mylakatly” edýändigini anyklady

Milandaky Mukaddes Ýürek katolik uniwersitetiniň alymlary psihologik tejribe geçirip, Betmeniň golaýda wagty adamlaryň has rehimli bolýandygyny anyklady. Bu barada ylmy iş Mental Health Research žurnalynda neşir edildi...

29.11.2025 21:54
2.9k+

2025-nji ýylyň arheologik möwsüminiň tapyndylary Türkmenistanyň muzeý gaznalaryna tabşyryldy

26-njy noýabrda nobatdaky meýdan arheologik we ylmy işleriň netijesinde ýüze çykarylan täze tapyndylary muzeýlere tabşyrmak boýunça dabara geçirildi. Tapyndylar Aşgabat şäherindäki Türkmenistanyň Döwlet Medeniýet Merkeziniň Döwlet muzeýiniň we Arkadag şäheriniň Taryhy we ülkäni öwreniş muzeýiniň gaznalaryna gowşuryldy...