Alymlar: Tutanhamonyň altyn maskasy hakykatda aýal maşgala degişli eken

  • 16.11.2024 07:39
  • 7.7k+

Ýork uniwersitetinden alymlaryň gözlegleri Tutanhamonyň belli altyn maskasynyň ilkibaşda başga bir faraon, ähtimal, onuň öweý ejesi Nefertiti üçin döredilen bolmagynyň mümkindigini görkezýär. Bu barada ArtNet neşiriniň materialynda aýdylýar.

Baş gözlegçi, professor Joan Fletçeriň aýtmagyna görä, muny maskada gulaklaryň deşilen bolmagy tassyklaýar. Gadymy Müsürde erkek adamyň ölüminden soňky maskasynda gulaklar deşilmeýärdi, bu, adatça, diňe aýallarda we çagalarda duş gelýärdi. Bu hem maskanyň ýaş faraon üçin niýetlenendigini şübhe astyna goýýar.
1925-nji ýylda Şalaryň jülgesinde Tutanhamonyň aramgähinde Goward Karter tarapyndan tapylan altyn maska iň belli arheologik tapyndylaryň biri hasaplanylýar. Ýöne, professor Fletçeriň düşündirişine görä, maskada guşaklaryň deşilendigi näme üçindir “uzak wagtlap ünsden düşürilipdir”.


Maskanyň ýüzi we onuň galan bölekleri üçin ulanylan altynyň seljermesi hem olaryň deň gelmeýändigini görkezdi. Bu Tutanhamonyň şekiliniň maska soň “goşulandygyny” çaklamaga mümkinçilik berýär. Bu çaklama britaniýaly Müsüri öwrenýän alym Nikolas Riwziň maskanyň ilkibaşda Nefertiti üçin taýýarlanyp bilnendigini çaklaýan teoriýasyna laýyk gelýär. Riwzi maskanyň “aýal keşbi” hem-de Nefertitiniň heýkeli bilen portret meňzeşligi şübhelenmäge getirdi.
Şeýle-de, Fletçer Tutanhamonyň, takmynan, 19 ýaşda aradan çykmagynyň duýdansyz bolup bilendigini belleýär. Ähtimal, bu hem ilkibaşda başga biri üçin niýetlenen maskanyň ulanylmagyna getirendir.
Faraonyň ölüminiň anyk sebäpleri belli däl, käbir hünärmenler onuň gyzzyrmadan ýa-da şikesden soňky ýokançdan ölen bolmagynyň mümkindigini çaklaýar. Şeýle-de, onuň öldürilendigi barada hem çaklama bar.


30.09.2025 18:01
2.3k+

Alymlar berk sosial baglanyşyklar biologiki taýdan garramagy haýalladýar diýip hasaplaýarlar

Amerikaly barlagçylar ömrüň dowamynda berk sosial baglanyşyklaryň biologiki taýdan haýal garramak bilen baglanyşyklydygyny anykladylar. Bu barada "Brain, Behavior & Immunity - Health” žurnalyndaky makala salgylanýan PsyPost ýazýar...

30.09.2025 10:22
3.9k+

Kofein çylşyrymly meseleleri çözmekde adamlaryň tutanýerliligini ýokarlandyrýar

Täze barlag kofeniň çylşyrymly ýa-da bölekleýin çözmek mümkin bolmadyk meseleleri çözmekde tutanýerliligi ýokarlandyryp biljekdigini görkezdi. Munuň täsiri dartgynly ýagdaýdaky adamlarda has hem göze ilýärdi. Synaglara ABŞ-nyň Massaçusets ştatynyň Amhýorst kollejiniň 329 talyby gatnaşdy...

29.09.2025 12:30
3.5k+

Ýaponiýada mör-möjekleri çekmek üçin "garynja aldawyny" ulanýan ösümlik tapyldy

Ýaponiýada duş gelýän Vincetoxicum nakaianum atly ösümlik tozanlanmak üçin adatdan daşary strategiýany ulanýar. Ol ýarym iýlen ýa-da ýaralanan garynjalaryň çykarýan ysyny gaýtalap, tohumly mör-möjekleri özüne çekýär...

28.09.2025 10:49
8.2k+

Ysraýylda Wizantiýa döwrüniň 97 altyn teňňesinden we şaý-seplerden ybarat hazyna tapyldy

Ysraýylyň demirgazygynda, Kineret kölüniň golaýyndaky Susita milli seýilgähinde arheologlar Wizantiýa döwrüniň 97 altyn teňňesinden we onlarça şaý-sep böleklerinden ybarat hazynany tapdy. Bu barada Ynet portaly habar berýär...