Arheologlar Täjigistanda gadymy adamlaryň mesgen tutan ýerini tapdylar

  • 10.11.2024 23:27
  • 11k+

Ierusalimiň Ýewreý uniwersitetiniň we Täjigistanyň Milli Ylymlar akademiýasynyň arheologlary Merkezi Täjigistanyň Zerawşan jülgesinde möhüm açyş etdiler. Soýi Hawzakyň köp gatly arheologiki ýadygärliginde gadymy adamlaryň 20-150 müň ýyllyk yzlary tapyldy.

Gözlegiň netijeleri barada Antiquity žurnalynda habar berildi.
Tapyndylaryň arasynda daş gurallar, haýwan süňkleri we gadymy ösümlikleriň galyndylary bar, bu irki göçüşliklerde we adamzat siwilizasiýasynyň ösüşinde Merkezi Aziýanyň esasy ornunyň bolandygyny tassyklaýar.
Arheologlar Soýi Hawzakda gazylan üç ýerde adam işjeňliginiň yzlaryny öz içine alýan gatlaklary tapdylar. Barlagçylar häzirki zaman seljeriş usullarynyň kömegi bilen agaç köýügi we süňk ýaly organiki materiallary gorap saklamagy we öwrenmegi başardylar. Bu tapyndylar gadymy döwürleriň howasyny täzeden gurmaga we adamlaryň ýaşaýyş şertleri barada düşünje almaga kömek edýär.
Soýi Hawzakyň dag dälizinde ýerleşmegi häzirki zaman Homo sapiens, neandertallar we denisçiler ýaly gadymy adamlar topary üçin möhüm göç ýoly bolup biler. Arheologlar bu ýerde dürli toparlaryň arasyndaky özara gatnaşyklaryň tejribe we bilim alyş-çalşygyny aňsatlaşdyryp biljekdigini çaklaýarlar.
Alymlar topary bu sebitdäki migrasiýa we ewolýusiýa proseslerine has gowy düşünmäge kömek etjek täze tapyndylary tapmak umydy bilen, gazuw-agtaryş işlerini dowam etdirmegi meýilleşdirýär.


23.10.2025 09:57
6.5k+

Alymlar Sahara çölüniň häzirkisinden 75%-e çenli “ygally” bolmagynyň mümkindigini çaklaýarlar

XXI asyryň ikinji ýarymynda Sahara çölünde ýagşyň mukdary häzirki döwrüň görkezijileri bilen deňeşdirilende takmynan 75% ýokarlanyp biler diýip, ABŞ-nyň Illinoýs uniwersitetiniň klimatologlary çaklaýarlar. Barlaglaryň netijeleri npj Climate and Atmospheric Science žurnalynda çap edildi...

20.10.2025 10:52
11k+

Angliýada bitewi diýen ýaly “gylyç şekilli ażdarha” tapyldy

Beýik Britaniýanyň Ýura kenarynda alymlar öň belli bolmadyk, delfiniň ululygyndaky gadymy deňiz süýrenijisi — ihtiozawryň bitin diýen ýaly skeletini tapdylar. Britan paleontologlary Papers in Paleontology žurnalynda çap eden makalasynda bu tapyndynyň ihtiozawrlaryň ewolýusiýasynyň taryhyndaky boşlugy doldurmaga kömek edýändigini belleýärler...

16.10.2025 09:22
5.6k+

Alymlar: Ýer klimat çökgünliginde “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgidi” aşdy

Täze ylmy barlaglaryň maglumatlaryna görä, planeta klimat üýtgemeleriniň “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgitden” geçdi. Ummanlaryň gyzmagy tas milliard adamyň durmuşyny kesgitleýän merjen rifleriň köpçülikleýin ölmegine getirdi diýlip, Science News žurnalynda neşir edilen hasabatda aýdylýar...

13.10.2025 09:51
6.7k+

Türkiýedäki Karahantepede adamyň şekili bolan gadymy daş sütüni tapyldy

Türkiýäniň günorta-gündogaryndaky neopolit döwrüne degişli Karahantepe sebitinde gazuw-agtaryş işleri wagtynda adamyň şekili bolan T-şekilli daş sütüni tapyldy. Bu barada Türkiye Today habar berýär. Ozal alymlar goňşy Göbekli-Tepede hem eliň we penjäniň şekili bolan şuňa meňzeş sütünleri tapypdy, ýöne bu ullakan daş böleginde ýüzüň şekili mese-mälim oýulan ilkinji tapyndy boldy...