Fransuz alymlary Ýer ýüzünde ýaşap geçen iň uly mör-möjekleriň biri bolan antroplerwanyň (Arthropleura) görnüşini dikeltdiler. Science Advances žurnalynda geçirilen gözlegiň netijesine görä, häzirki zaman kyrkaýagyny ýada salýan bu gadymy oňurgasyzlaryň uzynlygy 2,6 metre ýetip biler.
Barlagyň awtorlarynyň biri, Lionyň Klod Bernar adyndaky uniwersitetinden Mikael Leritýe Live Science neşirine şeýle mör-möjekleriň agramynyň 45 kg töweregi bolandygyny gürrüň berdi. Olar, takmynan, 346–290 million ýyl ozal Ýerde ýaşap geçipdirler.
Esasy maglumatlar Fransiýanyň günortasynda seýrek duş gelýän bir galyndynyň tapylmagy netijesinde alyndy. Alymlar tapyndylary KT-skanlama arkaly gözden geçirdiler. Ondan öň ylym antroplerwanyň diňe bedeniniň gurluşy hakda bilýärdi we kelläniň daşky görnüşi syr bolup galýardy. Täze açyş gadymy köpaýaklylaryň ewolýusiýasyny öwrenmekde möhüm ädim boldy.
Geçirilen barlagda antroplerwanyň baldakpisint gözleriniň, birneme egrelen murtlarynyň we kiçeňräk mandibullarynyň (äňleriniň) bardygy anyklandy. Ol diplopodlar (iki jübüt aýakly) hökmünde klassifikasiýa edilse-de, gözüniň gurluşy leňňeç şekillileriňki ýaly, suw jandarlaryny ýada salýar. Bu alymlary agzalan ýer jandarynyň ösüşinde suw tapgyrlarynyň hem bolup biljekdigi barada pikirlenmäge mejbur etdi.
Leritýeniň sözlerine görä, açyş gadymy oňurgasyzlaryň durmuşy we özüni alyp barşy barada täze soraglary döredýär.
