Alymlar ulagyň ululygyndaky köpaýakly gadymy mör-möjekleriň görnüşini dikeltdiler

  • 14.10.2024 14:03
  • 21k+
Alymlar ulagyň ululygyndaky köpaýakly gadymy mör-möjekleriň görnüşini dikeltdiler

Fransuz alymlary Ýer ýüzünde ýaşap geçen iň uly mör-möjekleriň biri bolan antroplerwanyň (Arthropleura) görnüşini dikeltdiler. Science Advances žurnalynda geçirilen gözlegiň netijesine görä, häzirki zaman kyrkaýagyny ýada salýan bu gadymy oňurgasyzlaryň uzynlygy 2,6 metre ýetip biler.

Barlagyň awtorlarynyň biri, Lionyň Klod Bernar adyndaky uniwersitetinden Mikael Leritýe Live Science neşirine şeýle mör-möjekleriň agramynyň 45 kg töweregi bolandygyny gürrüň berdi. Olar, takmynan, 346–290 million ýyl ozal Ýerde ýaşap geçipdirler.
Esasy maglumatlar Fransiýanyň günortasynda seýrek duş gelýän bir galyndynyň  tapylmagy netijesinde alyndy. Alymlar tapyndylary KT-skanlama arkaly gözden geçirdiler. Ondan öň ylym antroplerwanyň diňe bedeniniň gurluşy hakda bilýärdi we kelläniň daşky görnüşi syr bolup galýardy. Täze açyş gadymy köpaýaklylaryň ewolýusiýasyny öwrenmekde möhüm ädim boldy.
Geçirilen barlagda antroplerwanyň baldakpisint gözleriniň, birneme egrelen murtlarynyň we kiçeňräk mandibullarynyň (äňleriniň) bardygy anyklandy. Ol diplopodlar (iki jübüt aýakly) hökmünde klassifikasiýa edilse-de, gözüniň gurluşy leňňeç şekillileriňki ýaly, suw jandarlaryny ýada salýar. Bu alymlary agzalan ýer jandarynyň ösüşinde suw tapgyrlarynyň hem bolup biljekdigi barada pikirlenmäge mejbur etdi.
Leritýeniň sözlerine görä, açyş gadymy oňurgasyzlaryň durmuşy we özüni alyp barşy barada täze soraglary döredýär.


30.10.2024 12:00
9.4k+

Alymlar Kuş patyşalygyndan bolan bir aýalyň 2500 ýyllyk mumiýasynyň keşbini täzeden dikeltdiler

Pert muzeýiniň alymlary kriminolog doktor Kris Rinn bilen bilelikde 2500 ýaşyndaky mumiýa Ta-Kr-Hb-iň ýüzüniň sanly görnüşini dikeltdiler diýip, The Guardian gazeti habar berýär. Mumiýaly sarkofag 1936-njy ýyldan...

30.10.2024 11:26
4.4k+

Hytaýda ylmy gözlegler üçin magnit döredildi: ol Ýeriň magnit meýdanyndan 800 müň esse güýçli

Hytaýyň durnukly magnit meýdanynyň barlaghanasy (SHMFF) 42,02 Tesla dartgynlylyk güýji bolan magnit döretdi. Bu görkeziji ABŞ-nyň milli ýokary magnit meýdanynyň laboratoriýasynyň 2017-nji ýylda goýan rekordyndan...

30.10.2024 11:15
4k+

Singapurly alymlar derman serişdelerini bedende barmaly ýerine eltmek üçin mikrorobotlary döretdiler

Nanýan Tehnologiýa Uniwersitetiniň (NTU Singapore) alymlary dänäniň ölçegindäki mikrorobotlary oýlap tapdylar. Olar bedeniň içinde dermany barmaly ýerine eltmek üçin niýetlenendir. Bu gurluşlar magnit meýdanlarynyň...

30.10.2024 11:08
1.7k+

DNK-da maglumatlary edil fleş diskdäki ýaly saklap bolar. Alymlar muny eýýäm etdiler

Pekin uniwersitetiniň alymlar topary DNK-ny ulanyp, maglumatlary saklamagyň usulyny tapdy. Maglumat, elektron enjamlaryň işleýşine meňzeş bolup, ikilik yzygiderliligi görnüşinde kodlanýar diýip, Nature žurnalynda...