Üstünden 500 million ýyl öten, beýnisi saklanyp galan kiçijik liçinkanyň galyndylary tapyldy

  • 04.08.2024 12:43
  • 5.6k+

Alymlar üstünden, takmynan, 500 million ýyl öten, mikroskop astynda görünýän liçinkanyň galyndylaryny tapdylar. Hytaýyň Ýunnan welaýatyndan tapylan, çäge zerresiniň ölçegindäki galyndynyň nerwleri, gan aýlanyş ulgamy, aýaklary we gözleri, hatda beýnisi hem saklanyp galypdyr - diýip, Live Science ýazýar.

Galyndy kembriý döwrüne degişli Ýuanşan gaýasyndan tapyldy. Liçinkanyň ýumşak dokumalarynyň saklanyp galmagy, megerem, onuň ýaşan suwunda fosforyň köp bolandygy bilen baglanyşykly bolsa gerek. Ölümden soň fosfor dokumalaryň ornuny tutup, galyndyda olaryň gurluşyny saklapdyr.
Youti yuanshi (hytaý diliniň “liçinka” we “ýönekeý” sözlerinden gelip çykýar) diýlip atlandyrylan liçinka täze görnüşe degişli we möý, leňňeç we mör-möjekler ýaly, häzirki zaman bognaýaklylarynyň ata-babasy bolmagy ähtimal. Onuň gabarasynyň kiçijikligi (çäge zerresi ýaly) we näzikligi tapyndyny hasam özboluşly edýär.

“Haýsy galyndylary tapmak isleýändigim barada pikirlemde, hemişe bognaýaklylaryň liçinkasyny tapmagyň arzuwyny edýärdim. Esasy zat, ösüş baradaky maglumatlar olaryň ewolýusiýasyna düşünmekde şeýle möhüm rol oýnaýar. Ýöne bu jandarlar şeýle bir kiçijik we näzijek welin, olary gaýalardan  tapmak mümkin däldi - ýa-da men şeýle pikir edýärdim "- diýip, barlagyň awtory, Beýik Britaniýanyň Darem uniwersitetiniň paleontologiýa ugrundan dosenti Martin Smit aýdýar.

Bu tapyndy alymlara bognaýaklylaryň irki ewolýusiýasy, esasanam, beýniniň we nerw ulgamynyň ösüşi barada gymmatly maglumatlary berýär.


29.10.2025 11:02
3.8k+

Alymlar birnäçe ösümlikleriň rak keseline garşy täsiriniň bardygyny tassykladylar

Yrakly, hindistanly we russiýaly alymlar Hytaýyň halk lukmançylygynda ulanylýan birnäçe ösümlikden alnan maddalary barladylar we olaryň iň azyndan sekizsinde rak keseline garşy täsirleriň bardygyny subut etdiler...

29.10.2025 10:52
1.5k+

Mýanmada molýuskalaryň iki täze görnüşi tapyldy

Halkara alymlar topary Mýanmada süýji suwda ýaşaýan korbikul (Corbicula) tohumyna degişli molýuskalaryň iki täze görnüşini we sferokorbikul (Sphaerocorbicula) atly täze kiçi tohumy ýüze çykardylar. Şeýlelikde, tohumyň doly klassifikasiýasy täzeden anyklandy...

27.10.2025 16:42
6.1k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

27.10.2025 00:07
4.1k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...