Kosmosda tagam alyş üýtgeýär: alymlar munuň sebäbini öwrenýärler

  • 22.07.2024 16:13
  • 9.7k+

Orbitada iýmitiň tagamy Ýerdäki ýaly tagamly görünmän biler. Kosmonawtlar Ýeriň daşynda iýmitiň tagamynyň şor duýulýandygyny aýdýarlar. Şol sebäpli olara bedeniň gündelik talap edýän iýmitini almak kynlaşýar.

Melburnyň Patyşalyk Tehnologiýa Uniwersitetiniň alymlary kosmosda tagam reseptorlarynyň üýtgemeginiň birnäçe faktorlar bilen baglanyşyklydygyny anykladylar.
International Journal of Food Science and Technology žurnalynda çap edilen barlagyň netijesine görä, kosmonawtlaryň ýalňyzlygy we üzňeligi iýmitiň ysyny almagyna we tagamyny duýuşlaryna täsir edip biler.
Barlagçylar waniliň, badamyň we limonyň efir ýagynyň yslarynyň Halkara kosmos stansiýasynda nähili kabul edilýändigini barlamak islediler. Munuň üçin meýletinçileri HKS-y simulýasiýa edýän şertli ýere ýerleşdirdiler. Synaga gatnaşyjylara wirtual hakykat garniturasyny hem geýdirdiler.
Netijede, meýletinçiler limonyň tagamynyň üýtgewsiz galandygyny, waniliň we badamyň tagamlarynyň bolsa has güýçlenendigini habar berdiler. Alymlar olardan benzaldegid tapdylar. Bu süýji ysly himiki maddadyr.


Alymlar: "Ýalňyzlyk we üzňelik duýgusynyň ýokarlanmagy hem rol oýnap biler we bu gözleg izolirlenen adamlaryň iýmitiň ysyny we tagamyny nähili kabul edýändigini görkezýär" – diýip nygtadylar.
Ýene bir faktor agramsyzlykdyr. Ýer bilen deňeşdirilende üýtgän dartyş güýji suwuklygy bedeniň aşaky böleklerinden ýokarsyna galdyrýar. Şol sebäpli ýüz çişýär we burun dykylýar. Şeýle üýtgeşmeler ys alyş we tagam biliş duýgusyna täsir edýär. Kosmonawtlar şeýle alamatlaryň HKS-na barandan birnäçe hepde geçensoň ýok bolýandygyny, ýöne şonda-da iýmiti öňküsi ýaly duýup bilmeýändiklerini  aýdýarlar.
Barlagyň awtorlary alnan maglumatlaryň kosmonawtlar üçin has ýakymly iýmitleri ösdürmäge kömek etjekdigine ynanýarlar, bu kosmosda uzak möhletli işler geçirilende aýratyn möhümdir. Barlagyň netijeleri Ýerde sosial izolýasiýany başdan geçirýän adamlaryň durmuş derejesini ýokarlandyrmak üçin hem ulanylyp bilner.


24.07.2025 10:24
3.3k+

Orta asyrlardan galan “ýylgyryş”: Polşadaky adada ýylgyrýan agaç ýüzi tapdylar

Torundaky (Polşa) Nikolaý Kopernik uniwersitetiniň arheologlary Polşanyň Lednisa kölüniň düýbünden ýüzüne oýulyp adamyň ýüzi şekillendirilen pürsi tapdylar. Bu açyş 2024-nji ýylda edildi, ýöne bu hakda indi resmi taýdan habar berildi...

22.07.2025 12:18
11k+

La-Palma adasynda planetanyň aýlanyşyny kamera düşürdiler

Kanar adalarynda sekiz sagatlyk taýmlaps düşürildi we onda Ýeriň aýlanyşy görünýär. Wideonyň awtory tinmar_g lakamly Reddit ulanyjysy boldy. Ol La-Palmas adasynda kamera gurnady we Star Adventurer astrotrekeriniň kömegi bilen ony asmanyň bir nokadyna gönükdirdi...

17.07.2025 18:23
10k+

Agramy 25 kg bolan Ýerdäki iň uly Mars meteoriti auksionda 5,3 mln dollara satyldy

Sotheby’s auksionynda häzire çenli Ýerde tapylan iň uly Mars meteoriti satyldy. Auksion öýüniň sosial ulgamlarynda habar berlişi ýaly, onuň üçin gutarnykly baha 4,3 mln dollar boldy. Ýygymlary we çykdajylary göz öňünde tutup, alyjy, takmynan, 5,3 mln dollar töledi...

17.07.2025 14:35
6.6k+

Amerikaly alymyň pişigi oňa eýýäm ikinji gezek näbelli bir wirusy açmaga kömek etdi

Pepper atly pişik ikinji gezek öý hojaýynyna, Floridadan mikrobiolog Jon Ledniskä täze, ozal ylma belli bolmadyk wirus ştammyny açmaga kömek etdi diýip, Gizmodo habar berýär. Pepper öýe jansyz gyzylguýruk syçany getirdi we Ledniski ony barlaghanada öwrenmek kararyna geldi...