Aýda wagt Ýere garanda çalt geçýär: astronomlar tapawudy ölçediler

  • 16.07.2024 14:34
  • 9.7k+

NASA ylmy-gözleg merkeziniň gözlegçiler topary Aýda wagtyň Ýer bilen deňeşdirilende birneme çalt geçýändigini kesgitledi. Tapawut asman jisimleriniň grawitasiýa täsiri we hereket tizligi bilen baglanyşyklydyr diýlip, Phys.org neşirinde ýerleşdirilen makalada aýdylýar.

Kaliforniýa tehnologiýa institutynyň Reaktiw hereket barlaghanasynyň hünärmenleri Gün ulgamynyň barisentrik koordinatlar sistemasy bilen Ýeriň üstüniň arasynda wagtyň üýtgeýşi baradaky maglumatlary ulandylar. Alymlar Aý üçin şeýle parametri hasapladylar.
Ylmy gözleg bir gije-gündiziň dowamynda Aýyň üstünde wagtyň Ýere garanda 0,0000575 sekunt çalt geçýändigini görkezdi.
Bu 274 ýylda Aýda adamyň (elbetde, gipotetik taýdan) Ýerdäki bilen deňeşdirilende 5,75 sekunt köp garrajakdygyny aňladýar. Tapawut o diýen uly bolmasa-da, ol Ýer bilen Aýyň arasyndaky aralygy kesgitlemekde, aýratynam, hemra aragatnaşygy ulanylanda, bökdençliklere getirip biler.


düýn 14:32
4.3k+

Plastik galyndylardan parasetamol öndürmegiň usuly tapyldy

Edinburg uniwersitetinden professor Stiwen Uollesiň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary plastik galyndylarynyň derman öndürmek üçin ulanylyp bilinjekdigini kesgitlediler. Bu barada Nature žurnalyndaky barlaga salgylanýan The Guardian ýazýar...

24.06.2025 13:34
2.3k+

Awstraliýaly kebeleklerde ugruny ýyldyzlara görä kesgitlemek ukyby ýüze çykaryldy

Awstraliýaly bogong kebelekleri ( Agrotis infusa ) ýyldyzlardan we Ýeriň magnit meýdanyndan ugur alyp, müň kilometre çenli aralygy geçmäge ukyply. Bu Awstraliýanyň Milli uniwersitetiniň, Günorta Awstraliýa uniwersitetiniň we beýleki barlag merkezleriniň hünärmenleriniň gelen netijesidir...

24.06.2025 13:32
2.4k+

Aýnadan çap etmek üçin ilkinji 3D printeri döredildi

Massaçusets Tehnologiýa institutynyň Linkoln barlaghanasynyň barlagçylary aýna zatlary öndürmäge ukyply ilkinji 3D printeri çykardylar. Şu wagta çenli additiw önümçilik şokolad we plastmassa ýaly dürli materiallary öz içine alypdy, ýöne organiki däl aýna bu tehnologiýanyň çäginden daşarda galyp gelýärdi...

24.06.2025 12:40
6.1k+

Britaniýaly alymlar robotlaryň kömegi bilen Arktikany gaýtadan doňdurmak isleýär

Britaniýanyň ARIA hökümet agentligi suwasty robotlaryň kömegi bilen Arktikanyň buz örtüginiň galyňlygyny saklamak we artdyrmak mümkinçiliklerini öwrenmek üçin 10 mln funt sterling (takmynan, $13,4 mln) bölüp berdi diýip, The Times habar berýär...