Alymlar çagalary köşeşdirmek üçin smartfon ulanmagyň nämä eltýändigini düşündirdiler

  • 05.07.2024 14:35
  • 11k+

Täze barlag çagalaryň gahar-gazabyny köşeşdirmek üçin sanly enjamlary ulanmagyň çaganyň emosional ösüşi üçin ýaramaz netijelere getirip biljekdigini görkezdi. Degişli ylmy iş MedicalXpress žurnalynda çap edildi.

Halkara barlag toparynyň alymlary “ene-atanyň duýgulary sanly düzgünleşdirjek bolmagynyň” 2 ýaşdan 5 ýaş aralygyndaky çagalara edýän täsirini öwrendiler. Synaga 300-den gowrak ene-ata gatnaşdy. Barlag gaharly wagtynda yzygiderli sanly enjamlar berilýän çagalaryň öz gahar-gazabyna we lapykeçligine bäs gelmekde beter kynçylyk çekýändiklerini ýüze çykardy.
Barlagyň awtorlary çagalaryň negatiw duýgularyna gajetiň kömegi bilen däl-de, özbaşdak hötde gelmegi öwrenmekleriniň wajypdygyny nygtaýarlar. Ene-atalar çagalaryna duýgularyny kesgitläp bilmegi we gözegçilikde saklamagy, kynçylygy ýeňip geçmegi öwretmelidirler diýip maslahat berýärler.
Hünärmenler çaga köşeşmek üçin planşet bermek gowy pikir däldir diýip belleýärler.

“Gahar-kakyny sanly enjamlar bilen bejerip bolmaz. Çagalar negatiw duýgularyny özbaşdak jylawlamagy öwrenmeli. Şeýle ýagdaýda olara sanly enjam däl-de, ene-atanyň goldawy gerek" - diýip, barlagyň ilkinji awtory doktor Weronika Konok aýdýar.

Esasy zat - çagany biynjalyk edip biljek ýagdaýlardan gaçmaly däl diýip, barlagçylar bellediler. Muňa derek, ene-atalar çagalaryna kyn ýagdaýlardan baş alyp çykmagy, duýgularyna düşünmegi we olara bäs gelmegi  öwretmelidirler.


30.09.2025 18:01
2.4k+

Alymlar berk sosial baglanyşyklar biologiki taýdan garramagy haýalladýar diýip hasaplaýarlar

Amerikaly barlagçylar ömrüň dowamynda berk sosial baglanyşyklaryň biologiki taýdan haýal garramak bilen baglanyşyklydygyny anykladylar. Bu barada "Brain, Behavior & Immunity - Health” žurnalyndaky makala salgylanýan PsyPost ýazýar...

30.09.2025 10:22
4k+

Kofein çylşyrymly meseleleri çözmekde adamlaryň tutanýerliligini ýokarlandyrýar

Täze barlag kofeniň çylşyrymly ýa-da bölekleýin çözmek mümkin bolmadyk meseleleri çözmekde tutanýerliligi ýokarlandyryp biljekdigini görkezdi. Munuň täsiri dartgynly ýagdaýdaky adamlarda has hem göze ilýärdi. Synaglara ABŞ-nyň Massaçusets ştatynyň Amhýorst kollejiniň 329 talyby gatnaşdy...

29.09.2025 12:30
3.5k+

Ýaponiýada mör-möjekleri çekmek üçin "garynja aldawyny" ulanýan ösümlik tapyldy

Ýaponiýada duş gelýän Vincetoxicum nakaianum atly ösümlik tozanlanmak üçin adatdan daşary strategiýany ulanýar. Ol ýarym iýlen ýa-da ýaralanan garynjalaryň çykarýan ysyny gaýtalap, tohumly mör-möjekleri özüne çekýär...

27.09.2025 19:28
9.7k+

Argentinada öň belli bolmadyk ýyrtyjy megaraptoryň we onuň pidasynyň galyndylary tapyldy

Argentinanyň günortasynda paleontologlar güýçli öňki elleri we uzyn dyrnaklary bolan öň näbelli ýyrtyjy dinozawryň galyndylaryny ýüze çykardylar. Bu tapyndy megaraptor nesliniň Günorta Amerikada uzak wagtlap ýaşandygyny tassyklaýar diýip, Nature Communications žurnalynda bellenýär...