Braziliýada ilkinji gezek krokodiller bilen kowumdaş gadymy süýrenijiler tapyldy

  • 27.06.2024 16:40
  • 6.8k+

Braziliýada Parvosuchus aurelioi adyny alan gadymy süýrenijiniň galyndylary tapyldy. Häzirki zaman krokodilleriniň kowumdaşy, psewdozuhiýler toparyna degişli bolan bu haýwan 237 million ýaşly diýip, Phys.org neşirinde çap edilen makalada aýdylýar.

 

Täze görnüşiň ady parvus (kiçi) we surus (krokodil) sözlerinden gelip çykýar. Santa Mariýa formasiýasynda tapylan galyndylar kelläni, oňurgany, çanaklygy we el-aýaklary öz içine alýan bölekleýin saklanyp galan skeletden ybaratdyr.
Parvosuchus aurelioi uzynlygy 1 metrden geçmeýän uly bolmadyk göwresi bilen tapawutlanýar. Uzynlygy 14,4 santimetre ýetýän kelleçanagynda uzyn äňleri bilen yza egrelip duran ýiti ýiti dişleri bardy.

 

Dinozawrlaryň agdyklyk etmezinden ozal, psewdozuhiler Trias eýýamynda (252–201 million ýyl ozal) gadymy dört aýakly süýrenijileriň umumy görnüşi bolupdyr. Mundan başga-da, olaryň käbir görnüşleri şol döwrüň iň uly ýyrtyjylary bolupdyr. Grasilizuhidler diýlip atlandyrylýan kiçi psewdozuhiler bu uly ýyrtyjylaryň ýanynda ýaşapdyrlar we öň olar Hytaýda we Argentinada tapylypdy.
Alymlar bu açyşyň, dinozawrlar agdyklyk etmezinden ozal, Trias eýýamynda psewdozuhileriň dürlüligini görkezýändigini nygtaýarlar.

 


07.07.2025 10:53
3k+

Astronomlar ilkinji gezek goşa supernowa partlamasynyň «barmak yzyny» surata aldylar

Çilidäki Ýewropanyň günorta obserwatoriýasynyň (ESO) Örän uly teleskobyndan (VLT) peýdalanan astronomlar «Ia» görnüşli ýaş supernowa galyndysy bolan SNR 0509-67.5-iň suratyny aldylar. Onuň ýaşynyň 300-350 ýyl aralygyndadygy çaklanýar...

06.07.2025 15:46
9.5k+

ABŞ-da mallary goramak üçin milliardlarça tohumsyz siňekler köpeldiler

ABŞ-nyň hökümeti Tehasda we Meksikada et senagatyny Amerikanyň tropik et siňeginiň (Cochliomyia hominivorax) zabun liçinkalaryndan halas etmek üçin uly taslamany durmuşa geçirip başlady. Bu siňekler mallaryň ýarasynda ýumurtga taşlaýarlar, bu bolsa iri şahly mallaryň kesellemegine we  ölmegine sebäp bolup bilýär...

06.07.2025 15:03
11k+

Heopsyň piramidasynda hakyky gurluşykçylaryň atlary tapyldy, olar gul däl bolup çykdy

Arheologlar Heopsyň piramidasynda ozal näbelli ýazgylary tapdylar, bu onuň gurluşykçylarynyň gelip çykyşyny anyklamaga kömek edýär diýip, Daily Mail ýazýar. Müsüri öwreniji alym Zahi Hawassyň berýän maglumatlaryna görä, täze açyşlar gadymy grek awtorlarynyň piramidany 100 müň sany gullaryň gurandygy baradaky tassyklamany ýalana çykarýar...

06.07.2025 14:44
7k+

Arheolog Ispaniýanyň golaýynda rowaýata öwrülen Atlantida şäherini tapandygyny aýdýar

Britaniýaly arheolog Maýkl Donnellan Atlantidanyň Ispaniýanyň kenaryndan üç kilometr uzaklykda, Kadis şäheriniň golaýynda ýerleşip biljekdigini aýtdy. Bu barada alymyň alternatiw taryha bagyşlanan Cosmic Summit konferensiýasynda eden çykyşyna salgylanýan, Daily Mail ýazýar...