Aýyň teýinde başga planetanyň galyndylary ýüze çykaryldy

  • 09.05.2024 10:50
  • 10k+

Aýyň teýindäki metal magdan ýataklarynyň gaýtadan öwrenilmegi alymlara Aýyň Ýer bilen başga bir planetanyň çaknyşygy netijesinde emele gelendigi baradaky teoriýa täze subutnamalar berdi. 4,5 milliard ýyl ozal Teýa planetasynyň Ýer bilen çaknyşandygy we gyzgyn lawa bölekleriniň kosmosa ýaýrandygy çak edilýär.

Teýanyň käbir bölekleri Ýeriň jümmüşine gömüldi. Ýöne galan tohumlaryň nirä gidenligi uzak wagtlap näbelli bolup galdy.
NASA-nyň GRAIL (Gravity Recovery and Interior Laboratory) enjamyny ulanyp alnan täze maglumatlar bu soraga jogap tapmaga mümkinçilik berdi. Olar Aýyň teýindäki agyrlyk güýjüniň anomaliýasyna sebäp bolýan dykyz, agyr maddalaryň bardygyny görkezdiler.
Enjam, titanyň we ilmenitiň ýataklary hökmünde kesgitlenen Aýyň ýer gabygy bilen ýadrosynyň arasynda iki sany dykyz meýdany ýüze çykardy. Hytaýyň Pekin uniwersitetiniň alymlary kompýuter modellerini geçirdiler we bu gaýalaryň başga bir kosmiki jisiminiň, ähtimal Teýa planetasynyň bölekleri bolup biljekdigini anykladylar.
Şeýle hem, Ýerde pes gozganma tizligi (LLVPs) bolan Iri prowinsiýalar hökmünde tanalýan, dykyz materially sebitler bar. Olaryň biri Afrika tektoniki plastinkasynyň aşagynda, beýlekisi Ýuwaş ummanynyň aşagynda ýerleşýär. Olardaky material pýeriň mantiýasyndan 2,5-3 esse dykyz.
Alymlar, LLVP - bu çaknyşyk netijesinde Ýere düşen Teýanyň gaýalarynyň bölekleridir diýen teoriýany öňe sürdüler. “Daily Mail”-iň habaryna görä, Aýda hem şuňa meňzeş ýerler ýüze çykaryldy.


düýn 15:41
2.6k+

Heýwere keseli Amerikada Kolumbyň ekspedisiýasyndan müňlerçe ýyl öň peýda bolupdyr

Taryh okuw kitaplarynda heýwere keseliniň Täze Dünýä ispaniýaly deňizde ýüzüji Kristofer Kolumbyň yklymy açmagy bilen ýewropaly kolonizatorlar we XV asyrda ispan basybalyjylary tarapyndan getirilen diýip hasaplanýar...

düýn 15:29
4.5k+

Arktikada gadymy guşlaryň höwürtgeländiginiň ilkinji subutnamasy tapyldy

Amerikaly we kanadaly paleontologlar Alýaskanyň demirgazygynda Giçki hek döwrüniň guşlarynyň süňkleriniň böleklerini tapdylar. Olaryň içinde uly guşlara degişlisi-de, jüýje guşlara degişlisi-de bar. Bu guşlaryň polýar tegeleginiň daşynda, takmynan, 73 million ýyl ozal höwürtgeläp başlandyklary baradaky ilkinji subutnamasy boldy, bu bolsa öň pikir edilişinden 30 million ýyl öň boldugydyr...

03.06.2025 20:57
5.5k+

Ilon Mask Mars we Aý missiýalary boýunça SpaceX-iň täzelenen meýilnamalaryny mälim etdi

Ilon Mask Starship raketalarynyň täzelenen tehniki häsiýetnamalary barada aýdyp, Mars boýunça ilkinji missiýalaryň wagty we maksady barada anyk maglumat berdi. SpaceX kompaniýasynyň ýolbaşçysy ýylyň ahyrynda synagdan geçirilmeli Starship kosmos gämisiniň ikinji wersiýasyny görkezdi...

02.06.2025 14:05
1.1k+

SpaceX kompaniýasy 2025-nji ýylda öz uçuş rekordyny täzelär

ABŞ-nyň SpaceX kosmos kompaniýasy 2025-nji ýylda rekord mukdarda orbital uçuş ýerine ýetirmegi meýilleşdirýär. Bu barada ABŞ-nyň Kosmos güýçleriniň milli howpsuzlyk maksatlary («NSSL») üçin uçuşlar maksatnamasynda kompaniýanyň gatnaşygyny utgaşdyrýan SpaceX bölüminiň ýolbaşçysy Enn Meýson habar berdi...