Aýyň teýinde başga planetanyň galyndylary ýüze çykaryldy

  • 09.05.2024 10:50
  • 10k+

Aýyň teýindäki metal magdan ýataklarynyň gaýtadan öwrenilmegi alymlara Aýyň Ýer bilen başga bir planetanyň çaknyşygy netijesinde emele gelendigi baradaky teoriýa täze subutnamalar berdi. 4,5 milliard ýyl ozal Teýa planetasynyň Ýer bilen çaknyşandygy we gyzgyn lawa bölekleriniň kosmosa ýaýrandygy çak edilýär.

Teýanyň käbir bölekleri Ýeriň jümmüşine gömüldi. Ýöne galan tohumlaryň nirä gidenligi uzak wagtlap näbelli bolup galdy.
NASA-nyň GRAIL (Gravity Recovery and Interior Laboratory) enjamyny ulanyp alnan täze maglumatlar bu soraga jogap tapmaga mümkinçilik berdi. Olar Aýyň teýindäki agyrlyk güýjüniň anomaliýasyna sebäp bolýan dykyz, agyr maddalaryň bardygyny görkezdiler.
Enjam, titanyň we ilmenitiň ýataklary hökmünde kesgitlenen Aýyň ýer gabygy bilen ýadrosynyň arasynda iki sany dykyz meýdany ýüze çykardy. Hytaýyň Pekin uniwersitetiniň alymlary kompýuter modellerini geçirdiler we bu gaýalaryň başga bir kosmiki jisiminiň, ähtimal Teýa planetasynyň bölekleri bolup biljekdigini anykladylar.
Şeýle hem, Ýerde pes gozganma tizligi (LLVPs) bolan Iri prowinsiýalar hökmünde tanalýan, dykyz materially sebitler bar. Olaryň biri Afrika tektoniki plastinkasynyň aşagynda, beýlekisi Ýuwaş ummanynyň aşagynda ýerleşýär. Olardaky material pýeriň mantiýasyndan 2,5-3 esse dykyz.
Alymlar, LLVP - bu çaknyşyk netijesinde Ýere düşen Teýanyň gaýalarynyň bölekleridir diýen teoriýany öňe sürdüler. “Daily Mail”-iň habaryna görä, Aýda hem şuňa meňzeş ýerler ýüze çykaryldy.


düýn 14:32
4.3k+

Plastik galyndylardan parasetamol öndürmegiň usuly tapyldy

Edinburg uniwersitetinden professor Stiwen Uollesiň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary plastik galyndylarynyň derman öndürmek üçin ulanylyp bilinjekdigini kesgitlediler. Bu barada Nature žurnalyndaky barlaga salgylanýan The Guardian ýazýar...

24.06.2025 13:34
2.3k+

Awstraliýaly kebeleklerde ugruny ýyldyzlara görä kesgitlemek ukyby ýüze çykaryldy

Awstraliýaly bogong kebelekleri ( Agrotis infusa ) ýyldyzlardan we Ýeriň magnit meýdanyndan ugur alyp, müň kilometre çenli aralygy geçmäge ukyply. Bu Awstraliýanyň Milli uniwersitetiniň, Günorta Awstraliýa uniwersitetiniň we beýleki barlag merkezleriniň hünärmenleriniň gelen netijesidir...

24.06.2025 13:32
2.4k+

Aýnadan çap etmek üçin ilkinji 3D printeri döredildi

Massaçusets Tehnologiýa institutynyň Linkoln barlaghanasynyň barlagçylary aýna zatlary öndürmäge ukyply ilkinji 3D printeri çykardylar. Şu wagta çenli additiw önümçilik şokolad we plastmassa ýaly dürli materiallary öz içine alypdy, ýöne organiki däl aýna bu tehnologiýanyň çäginden daşarda galyp gelýärdi...

24.06.2025 12:40
6.1k+

Britaniýaly alymlar robotlaryň kömegi bilen Arktikany gaýtadan doňdurmak isleýär

Britaniýanyň ARIA hökümet agentligi suwasty robotlaryň kömegi bilen Arktikanyň buz örtüginiň galyňlygyny saklamak we artdyrmak mümkinçiliklerini öwrenmek üçin 10 mln funt sterling (takmynan, $13,4 mln) bölüp berdi diýip, The Times habar berýär...