Grenobldaky (Fransiýa) Ýewropa sinhrotron şöhlelenmesi merkeziniň hünärmenleri bir wagtlar italýan kompozitory we ady rowaýata öwrülen wirtual Nikkolo Paganinä degişli bolan skripkany üýtgeşik usulda öwrenýärler. Sazandanyň özi bu skripkany baý we güýçli sesi üçin Il Cannone (“top”) diýip atlandyrypdyr diýip, Phys.org ýazýar.
Gözlegçiler rentgen mikrotomografiýasynyň kömegi bilen guralyň ýagdaýyna baha bermek we özboluşly sesiniň syryny açmak isleýärler.
1743-nji ýylda Juzeppe Bartolomeo Gwarneri del Jezu tarapyndan döredilen Cannone Genuedäki Paganini muzeýiniň bahasyna ýetip bolmajak eksponatydyr. 30 ýaşa golaýlandygy sebäpli, gural seresaplylyk bilen gözden geçirilmegini talap edýär.
Çeşmelere görä, bu skripka Paganinä 1802-nji ýylda sowgat berlipdir. Maestro muny beýleki skripkalardan has ileri tutupdyr we ömrüniň ahyryna çenli diňe şony çalypdyr, dünýesini täzelemezden ozal bolsa “dul aýaly” dogduk şäherine miras galdyrdy.
Iki asyr töweregi wagt bäri milli hazyna hökmünde ykrar edilen “Top” muzeýde saklanýar. Gymmat gural ondan juda seýrek we güýçlendirilen gorag astynda - käbir sergilere gatnaşmak ýa-da Genuýedäki Paganini adyndaky Halkara skripkaçylar bäsleşiginiň ýeňijilerine çaldyrmak üçin çykarylýar.
“Top”-y Grenobla äkitmek kyn logistiki mesele bolup çykdy. Gural 30 million ýewro ätiýaçlandyryldy.
Sinhrotron agaç barada jikme-jik derňew geçirmäge, bolup biläýjek zeper ýetmelerini kesgitlemäge we skripkanyň 3D modelini döretmäge mümkinçilik berer. Gözleg birnäçe aý dowam eder.
“Bu sesiniň hili babatda ajaýyp gural. Indi alnan maglumatlaryň kömegi bilen munuň sebäbine düşüneris diýip umyt edýäris " - diýip, taslamanyň awtorlaryndan biri Pol Tafforo AFP habarlar gullugy bilen bolan söhbetdeşliginde aýtdy.
