Alymlar ukynyň dört görnüşini we olaryň saglyga täsirini aýtdylar

  • 18.03.2024 10:13
  • 21k+

Alymlar 3683 adamyň maglumatlaryny seljerip, ukynyň aýratynlyklaryny häsiýetlendirýän dört görnüşi ýüze çykardylar. Soňra olaryň her biriniň adam saglygyna uzak möhletleýin täsirini aýtdylar. Alymlar gözlegiň netijelerini Psychosomatic Medicine žurnalynda neşir etdiler. Şeýlelikde:

-          Ýeterlik ukusyny alýanlar. Şeýle adamlar gözlegiň bütin dowamynda we maglumatlary ýygnamak döwürleriniň arasynda iň kadaly uky tertibini berjaý etdiler, ýagny hepdede azyndan dört gün 7-9 sagat ýatdylar.

-          Dynç günleri ukusyny alýanlar. Gözlegiň bu gatnaşyjylary yzygiderli däl ýagdaýda we ortaça ýedi sagatdan az ýatdylar. Ýöne dynç günleri olaryň uky dowamlylygy kadaly wagta çenli ýokarlanýardy ýa-da dokuz sagatdan geçýärdi.

-          Ukusyzlykdan ejir çekýänler. Şeýle adamlarda ukusyzlygyň kliniki alamatlary, şol sanda ýedi sagatdan az uky, gündizine ýadawlyk we uklama bilen bagly kynçylyklar ýüze çykaryldy – uklamak üçin 30 minutdan köp wagt gerek bolýardy.

-          Ukusyny oňly almaýanlar. Gatnaşyjylaryň bu topary üçin, esasan, gowy uky häsiýetlidi, ýöne olar özüni gowy duýmak üçin günüň dowamynda dört gezekden köp uklamaly bolýardy.

Soňky iki topara gözlege gatnaşyjylaryň 77%-i degişli edildi. Şol bir wagtyň özünde gözleg ukusyzlygyň hroniki keselleriň, şol sanda ýürek-damar keselleriniň, süýji keseliniň we depressiýanyň ýüze çykmak howpuny 72-188% ýokarlandyrýandygyny görkezdi.

Makalanyň awtorlary gün tertibini üýtgetmegi ýa-da, iň bolmanda, uky gigiýenasyny berjaý etmegi: düşekde ykjam telefonlary ulanmazlygy, yzygiderli sport bilen meşgullanmagy, agşamyna kofe içmezligi maslahat berdiler.


01.11.2025 12:15
2k+

Türkmenistan «Bitewi saglyk» taslamasynyň çäklerinde sebitleýin hyzmatdaşlygy güýçlendirýär

29–31-nji oktýabr aralygynda Täjigistanyň paýtagty Duşenbede «Pandemiýalaryň öňüni almak, azyk howpsuzlygyny hem-de ekoulgamlaryň sagdynlygyny üpjün etmek üçin Merkezi Aziýada “Bitewi saglyk”» atly taslamanyň ilkinji sebitleýin maslahaty we Sebitleýin utgaşdyryş geňeşiniň mejlisi geçirildi...

29.10.2025 10:48
1.8k+

Russiýada B gepatitini çalt anyklaýan dünýäde ilkinji ýokary duýgur test döredildi

Russiýada ilkinji gezek duýgurlygy boýunça PZR bilen deňeşdirip bolýan B gepatitini anyklaýan çalt test resmi taýdan hasaba alyndy. Bu barada Rospotrebnadzor (RF) habar berdi. Bu synag Rospotrebnadzoryň Merkezi epidemiologiýa ylmy-barlag institutynyň alymlary tarapyndan LAMP (Loop mediated isothermal amplification) tehnologiýasy esasynda işlendi...

29.10.2025 09:41
7k+

Rak keselini bejermegiň täze usuly ýarym sagatda rak öýjükleriniň 92%-ni ýok etdi

Rak häzirki wagtda dünýäde ölüme sebäp bolýan keselleriň arasynda ikinji ýerde durýar. Şonuň üçin alymlar has netijeli we howpsuz bejergi usullaryny gözlemegini dowam etdirýärler. Tehas uniwersitetiniň (Ostin) we Portu uniwersitetiniň alymlary täze tehnologiýany işläp düzdüler...

28.10.2025 10:35
3.5k+

Täze göz implanty görüş ukybyny ýitiren adamlara gaýtadan görmäge kömek etdi

Alymlar kiçi bir göz implantyny ulanyp, ýaş makulýar degenerasiýasy (ÝMD) sebäpli görüş ukybyny ýitiren adamlaryň görşüni dikeltdiler. Enjamyň ölçegi 2×2 mm we galyňlygy 30 mikrometr bolup, operatiw ýol bilen gözüň torly perdesiniň astyna ýerleşdirilýär we ýitirilýän ýagtylyk duýgur öýjükleriniň ornuny tutýar...