Alymlar ukynyň dört görnüşini we olaryň saglyga täsirini aýtdylar

  • 18.03.2024 10:13
  • 21k+

Alymlar 3683 adamyň maglumatlaryny seljerip, ukynyň aýratynlyklaryny häsiýetlendirýän dört görnüşi ýüze çykardylar. Soňra olaryň her biriniň adam saglygyna uzak möhletleýin täsirini aýtdylar. Alymlar gözlegiň netijelerini Psychosomatic Medicine žurnalynda neşir etdiler. Şeýlelikde:

-          Ýeterlik ukusyny alýanlar. Şeýle adamlar gözlegiň bütin dowamynda we maglumatlary ýygnamak döwürleriniň arasynda iň kadaly uky tertibini berjaý etdiler, ýagny hepdede azyndan dört gün 7-9 sagat ýatdylar.

-          Dynç günleri ukusyny alýanlar. Gözlegiň bu gatnaşyjylary yzygiderli däl ýagdaýda we ortaça ýedi sagatdan az ýatdylar. Ýöne dynç günleri olaryň uky dowamlylygy kadaly wagta çenli ýokarlanýardy ýa-da dokuz sagatdan geçýärdi.

-          Ukusyzlykdan ejir çekýänler. Şeýle adamlarda ukusyzlygyň kliniki alamatlary, şol sanda ýedi sagatdan az uky, gündizine ýadawlyk we uklama bilen bagly kynçylyklar ýüze çykaryldy – uklamak üçin 30 minutdan köp wagt gerek bolýardy.

-          Ukusyny oňly almaýanlar. Gatnaşyjylaryň bu topary üçin, esasan, gowy uky häsiýetlidi, ýöne olar özüni gowy duýmak üçin günüň dowamynda dört gezekden köp uklamaly bolýardy.

Soňky iki topara gözlege gatnaşyjylaryň 77%-i degişli edildi. Şol bir wagtyň özünde gözleg ukusyzlygyň hroniki keselleriň, şol sanda ýürek-damar keselleriniň, süýji keseliniň we depressiýanyň ýüze çykmak howpuny 72-188% ýokarlandyrýandygyny görkezdi.

Makalanyň awtorlary gün tertibini üýtgetmegi ýa-da, iň bolmanda, uky gigiýenasyny berjaý etmegi: düşekde ykjam telefonlary ulanmazlygy, yzygiderli sport bilen meşgullanmagy, agşamyna kofe içmezligi maslahat berdiler.


05.12.2025 17:46
4.2k+

Germaniýanyň Geýdelberg klinikasynyň professory türkmen lukmanlary bilen tejribe alyşýar

Germaniýanyň Geýdelberg uniwersitet klinikasynyň professory Arianeb Mehrabi türkmen kärdeşleri bilen tejribe alyşmak üçin Türkmenistanda iş saparynda bolýar. Dünýä belli klinikanyň lukmany Arkadag şäheriniň köpugurly hassahanasyna baryp gördi we ol ýerde böwregi transplantasiýa edilen näsaglary lukmançylyk barlagyndan geçirdi...

04.12.2025 16:16
6.5k+

Türkmenistanda pandemiýalara taýýarlyk boýunça tejribe okuwlary geçirildi

1-3-nji dekabr aralygynda Aşgabatda Pandemiýalaryň öňüni almak, oňa taýýarlyk, jogap bermek we soňky dikeldiş boýunça Türkmenistanyň Hereketleriň Milli meýilnamasynyň (HMM) taslamasyny jemlemäge gönükdirilen PanPRET atly okuw maslahatlary geçirildi...

26.11.2025 12:04
7.9k+

Lancet: Aşa işlenen önümler adamyň ähli organlaryna diýen ýaly zyýan berýär

"Lancet" lukmançylyk žurnalynda çap edilen birnäçe biologik gözlegler aşa işlenip taýýarlanan iýmitleriň adamyň ähli organlaryna diýen ýaly ýaramaz täsir edip bilýändigini we ikinji görnüşli süýji keseli we beýleki keselleriň döremek howpuny ýokarlandyrýandygyny görkezdi...

23.11.2025 20:23
5.7k+

Alymlar süňkleriň öz-özüni dikeltmegine kömek etmegiň ýoluny tapdylar

Alymlar köp ýyllardan bäri süňk dykyzlygynyň peselýän we döwülme howpuny ýokarlandyrýan kesel bolan – osteoporoz keselini öwrenýärler. Häzirki dermanlar süňk dokumasynyň ýumrulmagyny haýalladýar ýa-da gysga wagtlyk onuň ösüşini höweslendirýär, emma käbirleri ýaramaz täsirleri döredýär...