Türkmen alymy topragy dikeltmek, bioönümleri we gurluşyk materiallaryny öndürmek üçin täsin ot barada gürrüň berdi

  • 19.02.2024 14:16
  • 18k+

Türkmen alymlary hapalanan topraklary dikeltmekden başlap, bioplastik we beton önümçiligine çenli dürli maksatlar üçin ulanylyp bilinýän köpýyllyk däneli ekin bolan miskantusyň mümkinçiliklerini öwrenýärler. Türkmen yssysyna uýgunlaşan bu hemmetaraplaýyn ot barada tehniki ylymlaryň doktory Allaberdi Ylýasow Vestiabad agentligine gürrüň berdi.

 

 

Hünärmeniň aýtmagyna görä, ösümlik özüniň kök ulgamynyň we ekssudatlarynyň kömegi bilen metallar, metalloidler we organiki maddalar bilen hapalanan topraklary dikeldip bilýär. Şeýle-de, ol atmosferadan kömürturşy gazyny sorup alýar we eroziýanyň öňüni alyp, topragyň gurluşyny gowulandyrýar. Miskantus tohumlar bilen köpelmeýär, şonuň üçin beýleki ösümliklere howp salmaýar.

Ösümlik dürli maksatlar üçin ulanylyp bilinýän gymmatly biomassanyň çeşmesidir. Ondan plastikanyň alternatiwasy bolan kagyz, gaty kagyz, bio-dargaýan gaplamalary we bir gezeklik gap-gaçlary öndürip bolýar.

Şeýle-de, ondan ýangyç böleklerini, motor ýaglaryny, agaç plitalary we beýleki materiallary almak bolýar. Häzirki wagtda miskantusdan ýeňil we berk gurluşyk bloklaryny hem panellerini öndürmek üçin bir umumy tehnologiýa işlenip taýýarlandy, olar kiçi gatly jaýlary we ýaşaýyş maksatly däl binalary gurmak üçin amatlydyr.

Miskantusyň hasyllylygy ýokary bolup, gektar üçin 15 tonna gury biomassa çenli ýetýär. Ol maşyn usuly bilen ýygnalyp, açyk asmanyň astynda saklanýar. Ol haýwanlar üçin düşek hökmünde hem hyzmat edip biler. Şeýle düşek iň ýönekeý we az çykdajyly önümçilikdir diýip, hünärmen belleýär.

Bu Türkmenistanda agrar senagatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň birine öwrülip biljek özboluşly otdur. Ol ekologiýa howpsuzlygyny, ykdysady peýdany we tehnologiki innowasiýany özünde jemleýär.


26.07.2025 18:29
8.7k+

Alymlar Stounhenj daşlaryny adamlaryň daşandygyny tassykladylar

Aberistuit uniwersitetiniň ylmy gözlegçileri Stounhenji emele getirýän daşlaryň bäş müň ýyldan gowrak ozal adamlar tarapyndan daşalandygyny subut etdi. Bu barada geçirilen ylmy barlaga salgylanyp, Daily Mail habar berýär...

24.07.2025 10:31
3.1k+

Perm ülkesinde Ýerdäki iň gadymylara degişli jandarlaryň yzlary tapyldy

Russiýanyň Perm ülkesinde suwuň yza çekilmegi üýtgeşik paleontologiki açyşlara getirdi. Şirokowskiý suw howdanynyň kenarynda Ýeriň ýüzünde 550 mln ýyldan gowrak ozal ýaşap geçen gadymy köp öýjükli organizmleriň yzlary tapyldy...

22.07.2025 12:35
7.2k+

Awstriýaly alymlar mikroplastik bilen öýkende howply täze döremäniň arasynda baglanyşyk tapdylar

Awstriýadaky Wena lukmançylyk uniwersitetiniň alymlary mikroplastigi we nanoplastigi demiňe dartmagyň öýkeniň öýjüklerinde kanserogeneziň irki döwürleri bilen baglanyşykly howply üýtgeşmelere getirip biljekdigini anykladylar...

22.07.2025 12:28
5.2k+

Haýwanlar bilen ösümlikleriň aragatnaşygyň ilkinji ylmy delilleri peýda boldy

Tel-Awiw uniwersitetiniň barlagçylary ösümlikler bilen haýwanlaryň arasyndaky özara akustiki aragatnaşygy hasaba aldylar. Ösümlikler öz ýagdaýyny aňladýan sesleri çykarýarlar, haýwanlar bolsa jogap hökmünde özlerini alyp barşyny üýtgedýärler diýip, uniwersitetiň metbugat gullugy habar berýär...