Adamzat sebäpli nesli tükenen ilkinji balyk görnüşi hasaba alyndy

  • 28.12.2023 14:37
  • 27k+

Ýawa skatlary (Urolophus javanicus) Halkara tebigaty goramak bileleşigi (HTGB) tarapyndan adamzadyň işjeňligi sebäpli nesli tükenendigi resmi taýdan yglan edilen ilkinji deňiz jandary boldy. Häzirki wagtda süýji suwda ýaşaýan balyk görnüşleriniň takmynan 20%-ne şol sebäbe görä we howanyň üýtgemegi sebäpli ýitip ýok bolmak howpy abanýar.

«Süýji suw balyklary dünýäde mälim bolan balyk görnüşleriniň ýarysyndan gowragyny emele getirýärler, ýaşaýan ýerlerini göz öňünde tutsak, olar suw gurşawynyň diňe 1%-ini eýeleýärler. Olar ekosistemalaryň durnuklylygy we maşgalalaryny eklemegiň ýeke-täk usuly hökmünde balyk tutmaga bil baglaýan milliardlarça adam üçin möhüm ähmiýete eýedir» diýip, HTGB-niň suwda ýaşaýan balyklar boýunça hünärmenler toparynyň egindeş başlygy Keýti Hýuz belledi.

Urolophus javanicus 1862-nji ýylda Indoneziýanyň Jakarta şäheriniň kenarynda tutulan diňe bir nusga bilen mälim boldy. Şondan bäri bu seýrek balygy biologlar görmedi.


düýn 17:45
2.3k+

Fizika boýunça Nobel baýragy kwant tehnologiýalary ulgamynda açyş üçin berildi

Nobel komiteti 2025-nji ýylyň fizika boýunça baýragynyň eýelerini yglan etdi – olar üç amerikaly alym Jon Klark, Mişel Dewore we Jon Martinis boldy. Olara baýrak “makro derejesinde kwant tunneliniň açyşy we elektrik zynjyrynda energiýanyň kwantlaşmagyny görkezendigi üçin” berildi...

düýn 13:08
3.7k+

Astronomlar sekuntda 6 milliard tonna tizlikde ulalýan ýalňyz planetany tapdylar

Astronomlar «sergezdan-planetanyň» – ýyldyzyň daşyndan aýlanman, kosmosda erkin gezip ýören obýektiň massasynyň rekord derejede ösýändigini hasaba aldylar. Ýewropanyň Günorta obserwatoriýasynyň «Örän uly teleskopynyň» (VLT) kömegi bilen geçirilen gözegçilikler, bu planetanyň sekuntda 6 milliard tonna tizlikde gaz we tozan sorup alýandygyny görkezdi...

düýn 13:02
3.3k+

Alymlar ebedi doňaklykdaky ýaşy, takmynan, 40 müň ýyl bolan mikrob­lary oýartdylar

Kolorado uniwersitetiniň (Boulder şäheri, ABŞ) alymlary on müňlerçe ýyl mundan ozal ebedi doňaklykda doňup galan gadymy mikroblary janlandyrdylar. Käbir nusgalardaky mikroorganizmler, takmynan, 40 müň ýyl bäri «uklapdyr»...

düýn 06:35
4.4k+

Türkmen talyplary Malaýziýada WSDG 2025 bäsleşiginde baş baýraga we taslamany ösdürmek üçin pul baýragyna mynasyp boldular

24 — 28-nji sent­ýabr ara­ly­gyn­da Ma­laý­zi­ýa­nyň Saý­ber­ja­ýa şä­he­rin­de Bü­tin­dün­ýä Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry bäs­le­şi­gi (World Sus­tai­nab­le Develop­ment Goals Chal­len­ge — WSDG 2025) ge­çi­ril­di...