Bütin dünýäde ummanlaryň tolkunlarynyň güýji artýar

  • 15.11.2023 10:23
  • 9.1k+

Kolorado ştatynyň uniwersitetiniň, Garward uniwersitetiniň we Albukerke Seýsmologiýa barlaghanasynyň (ABŞ) alymlary global ýylylygyň ummanlaryň tolkunlarynyň güýjüni artdyrýandygyny anykladylar.

Dünýädäki 52 seýsmografik stansiýanyň 41-si ummanlaryň tolkunlarynyň güýjüniň 20-nji asyryň ahyryndan başlap, ep-esli we yzygiderli ýokarlanandygyny görkezdi, olaryň güýji ýylda ortaça 0,27 göterim artýar. 2000-nji ýyldan bäri bolsa bu görkeziji ýylda 0,35 göterime deň boldy.
Alymlaryň pikirine görä, ummanlar soňky onýyllykda bug gazlarynyň zyňyndylarynyň ýokarlanmagy bilen baglanyşykly artykmaç ýylylygyň 90 göterimini siňdirýärler. Bu artykmaç energiýa has weýran ediji tolkunlara we has güýçli tupanlara sebäp bolup biler.


düýn 18:32
3k+

Uelsiň paýtagtynda şäher seýilgähiniň aşagyndan bürünç asyrynyň mazary tapyldy

Britaniýanyň Kardiff şäherindäki Trelaý seýilgähiniň aşagyndan meýletinçi  arheologlar bürünç eýýamynyň mazaryny tapdylar. Tapyndylar takmynan b.e. öňki 1500-nji ýylda gurlan tegelek jaýyň gapdalyndan tapyldy. Bu bina bu ýerden iki ýyl ozal gazylyp tapylypdy...

düýn 18:30
1.7k+

Şweýsariýada geljekdäki ýitgileriň öňüni almak üçin mikrob saklaýjy enjam döredilýär

Şweýsariýada Microbiota Vault Initiative - mikrob dürlüligini goramak üçin “mikrobiologik gämi” taslamasy durmuşa geçirilýär. Alymlary geljekde köp möhüm bakteriýalaryň adam bedeninden ýok bolup gitmeginiň mümkindigi alada goýýar...

düýn 18:28
2k+

Alymlar howadan agyz suwuny alýan “gabarçakly örtük” döretdiler

Massaçusets Tehnologiýa institutynyň (MIT) alymlary aşa gurak şertlerde-de, mysal üçin Sahara çölünde ýa-da Ölüm jülgesinde (ABŞ-da ýerleşýär)  howadan agyz suwuny alyp bilýän enjamy döretdiler diýip, Live Science ýazýar...

03.07.2025 14:24
8.1k+

Belgiýada 10 500 ýyl mundan ozal ýaşan aýalyň ýüz keşbi gaýtadan dikeldildi

Gent uniwersitetiniň alymlary hudožnikler bilen bilelikde häzirki Belgiýanyň çäginde, takmynan, 10 500 ýyl mundan ozal – mezolit eýýamynda ýaşan aýalyň ýüz keşbini gaýtadan dikeltdi. Onuň galyndylary 35 ýyldan gowrak wagt ozal Dinantyň golaýyndaky Margo gowagynda tapyldy...