Marsda minerallaryň 161 görnüşi tapyldy, Ýerde 6 müň töweregi mineral bar

  • 10.09.2023 16:41
  • 15k+

Karnegi Ylmy institutynyň (ABŞ) alymlary Mars bilen Ýeriň arasyndaky möhüm tapawudy kesgitlediler. Gyzyl planeta minerallara gaty garyp bolup çykdy.

Ýer ýüzünde minerallaryň 6000 töweregi görnüşi bar. Marsda bolsa 50 ýyllyk gözleglerden soň, onuň diňe 161 görnüşi ýüze çykaryldy.
Alymlar planetalaryň taryhynyň ilkinji döwürlerinde Marsda hem-de Ýerde minerallaryň birmeňzeş görnüşde emele gelendigini bellediler. Megerem olar sowap barýan magmadan kristallaşan bolsalar gerek. Gidrotermal işjeňlik hem bu prosese täsir edipdir.
Emma soňra planetalaryň ewolýusiýasy dürli ýollar bilen gidipdir. Gözlegçileriň pikiriçe, minerallaryň döremegi üçin Ýerdäki şertler has amatly bolupdyr: plitalaryň tektonikasy başlapdyr, Marsda duş gelmeýän dürli biologiki prosesler bolup geçipdir diýip,  Journal of Geophysical Research: Planets žurnaly habar berýär.
Şeýlelik bilen, minerallaryň emele gelmeginiň mümkin bolan 57 ýoly kesgitlenildi. Marsda şolaryň diňe 20-si bardy.
Şeýle-de bolsa, alymlar Marsyň üstünde we astynda entek näbelli mineral fazalaryň köp sanlysynyň bolup biljekdigine ynanýarlar. Olara diňe gözegçilik etmek gerek.


26.11.2025 11:15
1.8k+

Türkmen alymlary alunitiň, tozganyň we rozmariniň binýadynda fitomineral bejeriş gelini işläp taýýarladylar

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugy «Alunitiň, tozganyň (Taraxacum officinale) we rozmariniň (Rosmarinus officinalis) fitomineral bejeriş geli» atly işläp taýýarlamak tehnologiýasyna awtorlyk hukugyny bellige aldy...

26.11.2025 10:04
1.8k+

Garaharsaň hatda adatdan daşary kosmos şertlerinde-de ýaşaýşa ukyply bolup çykdy

Physcomitrium patens garaharsaň (moh) görnüşiniň sporalary Halkara kosmos stansiýasynyň daşynda dokuz aý bolandan soň hem ýaşaýşa ukyply bolup galdy. Kosmosda wagty olar wakuuma, temperatura üýtgemelerine, mikrograwitasiýa, ultrabenewşe şöhlelerine we kosmos radiasiýasyna sezewar boldy diýlip, iScience žurnalyndaky täze makalada aýdylýar...

24.11.2025 13:51
6.4k+

Alymlar Santorinidäki 25 müňden gowrak ýertitremäniň sebäbini anyklady

Şu ýylyň başynda Santorini grek adasynda köpüsiniň ululygy 5 baldan geçýän onlarça müň ýertitreme bolup geçdi. Indi birnäçe aýdan soň alymlar bu hadysanyň sebäbini anyklady – ol magmanyň, ýagny erän dag jynsynyň ýerasty hereketi boldy diýip, Bi-bi-si habar berýär...

24.11.2025 13:43
3.6k+

Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi

21-22-nji noýabrda Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi. Bilim ministrligi tarapynda guralan bu bäsleşige Türkmenistanyň dürli künjeginden ýaşlaryň 300-e golaýy öz taýýarlan robotlary bilen gatnaşdy...