Marsda minerallaryň 161 görnüşi tapyldy, Ýerde 6 müň töweregi mineral bar

  • 10.09.2023 16:41
  • 15k+

Karnegi Ylmy institutynyň (ABŞ) alymlary Mars bilen Ýeriň arasyndaky möhüm tapawudy kesgitlediler. Gyzyl planeta minerallara gaty garyp bolup çykdy.

Ýer ýüzünde minerallaryň 6000 töweregi görnüşi bar. Marsda bolsa 50 ýyllyk gözleglerden soň, onuň diňe 161 görnüşi ýüze çykaryldy.
Alymlar planetalaryň taryhynyň ilkinji döwürlerinde Marsda hem-de Ýerde minerallaryň birmeňzeş görnüşde emele gelendigini bellediler. Megerem olar sowap barýan magmadan kristallaşan bolsalar gerek. Gidrotermal işjeňlik hem bu prosese täsir edipdir.
Emma soňra planetalaryň ewolýusiýasy dürli ýollar bilen gidipdir. Gözlegçileriň pikiriçe, minerallaryň döremegi üçin Ýerdäki şertler has amatly bolupdyr: plitalaryň tektonikasy başlapdyr, Marsda duş gelmeýän dürli biologiki prosesler bolup geçipdir diýip,  Journal of Geophysical Research: Planets žurnaly habar berýär.
Şeýlelik bilen, minerallaryň emele gelmeginiň mümkin bolan 57 ýoly kesgitlenildi. Marsda şolaryň diňe 20-si bardy.
Şeýle-de bolsa, alymlar Marsyň üstünde we astynda entek näbelli mineral fazalaryň köp sanlysynyň bolup biljekdigine ynanýarlar. Olara diňe gözegçilik etmek gerek.


21.12.2025 13:20
3.2k+

Fizikler eliňde ody saklamaga mümkinçilik berýän dury materialy oýlap tapdylar

Boulderdäki Kolorado uniwersitetiniň fizikleri binalary ýylatmagyň usullaryna düýpli täsir edip biljek MOCHI diýlip atlandyrylýan dury ýylylyk izolýasiýa materialyny döretdiler. Bu özboluşly oýlap tapyş barada Science žurnalynda habar berildi...

17.12.2025 11:16
2.5k+

Astronomlar ilkinji gezek Günüň daşky serhediniň kartasyny çyzdylar

Astronomlar ilkinji gezek Günüň atmosferasynyň daşky serhediniň — Alwen üsti (Alfvén surface) hökmünde tanalýan zolagyň yzygiderli iki ölçegli kartasyny düzdüler. Bu serhet Gün şemalynyň magnit tolkunlarynyň tizliklerinden geçip, yzyna dolanmaz ýaly Günüň täsirinden çykýan we planetalarara giňişlige ýaýraýan sebitidir...

17.12.2025 11:12
4.2k+

Türkmen alymlary çölleşmä garşy göreşmek üçin bionanokompozit material döretdiler

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Halkara ylmy-tehnologik parkynyň hünärmenleri gumuň göçmegi we çölleşmek meseleleri boýunça ylmy-barlag işlerini geçirdiler. Bu ylmy-barlag işleriniň çäklerinde sianobakteriýalaryň biomassasy esasynda dökülýän çägeleri berkitmek we olaryň göçmeginiň öňüni almak üçin bionanokompozit material (BNKM) döredildi...

16.12.2025 19:18
4.8k+

Paleontologlar dinozawryň täze görnüşini açdylar: Ol tas 110 ýyllap köpçüligiň göz öňünde durdy

Paleontologlar köne kolleksiýalaryň arasyndaky muzeý witrinasynda dinozawryň täze görnüşini tapdylar. Bu, alymlaryň 1916-njy ýylda tapylan ördek burunly gadrozawridanyň nusgasyny täzeden öwrenenlerinden soň ýüze çykdy...