Arheologlar Arap çölünde gadymy adamlaryň yzlaryny tapdylar

  • şu gün 06:24
  • 629

Häzirki wagtda Arap çöli adamlaryň ýaşamagy üçin diýseň ýowuz şertli ýerleriň biri hasaplanýar, ýöne ol hemişe beýle bolmandyr. Halkara arheologlar topary taryhdan öňki ýazgylarda Arap ýarym adasynyň "boş ýeri" hasaplanýan demirgazyk-gündogar içki böleginde gadymy adamlaryň ýaşandygynyň ygtybarly subutnamalaryny tapdylar.

Bu açyş, gowaklaryň giň gerimli barlaglarynyň çäginde ýüze çykaryldy we çygly howaly ýa-da "ýaşyl penjireli" diýilýän döwürlerde ýowuz çölüň sawannalaryň we derýalaryň toruna öwrülendigini, we gomininleriň Afrikadan göçmegine ýol açandygyny tassyklaýar.
Maglumatlar Malta uniwersitetinden Hýu Gruoukattyň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary tarapyndan berildi we netijeler PLOS One atly ylmy žurnalda çap edildi.
Barlagçylar 79 gowagy öz içine alýan meýdan işlerinde Katar bilen Kuweýtiň arasyndaky sebite ünsi jemlediler. Işjeň durmuşyň subutnamalary tapylan birnäçe gowak olara üstünlik getirdi.
Iň möhüm tapyndy gowaklaryň biriniň girelgesindäki 400-den gowrak daş gural bolup, olar gadymy senetçileriň işini gönüden-göni görkezýärdi.
Artifaktlaryň derňewi gomininleriň bu sebitde 10 000 — 100 000 ýyl mundan ozal, orta we giçki paleolit döwründe ýaşandygyny ýüze çykardy. Mundan başga-da, gowaklarda düýeleriň, jerenleriň, syrtlanlaryň, möjekleriň we beýleki haýwanlaryň gowy saklanan süňkleri, sebitiň howasynyň taryhyny dikeltmäge kömek etjek mineral görnüşler bolan speleotemalar bar.
Bu işe gatnaşmadyk ewolýusiýa biology Maýkl Petraliýa bu işiň ylmy "ýarym adanyň dinamiki ekoulgamalarynyň gadymy adamlaryň we haýwanlaryň durmuşyna nähili täsir edendigine doly düşünmäge" ýakynlaşdyrýandygyny aýtdy.


düýn 23:45
1.2k+

Täze barlag tohum itleriniň üçden iki böleginiň gadymy möjek genlerini göterýändigini görkezdi

Amerikaly alymlar tarapyndan geçirilen täze barlag itleriň häzirki zaman tohumlarynyň gadymy möjek genleriniň az, ýöne ähmiýetli mukdaryny saklap galandygyny görkezýär. Miras galan DNK bölekleriniň itleriň fiziki aýratynlyklaryna we özüni alyp barşyna, şol sanda bedeniniň ululygyna, ys alşyna we häsiýet aýratynlyklaryna täsir edipdir diýip, ScienceDaily ýazýar...

04.12.2025 15:34
1.5k+

Alymlar yslary beýnä ultrases arkaly geçirmegi öwrendiler

Inženerler we barlagçylar topary ilkinji gezek ys alyş ukybyna jogap berýän merkeze gönükdirilen ultrasesiň kömegi bilen adamlarda yslary – mysal üçin, “arassa howa” ýa-da “ýanan odun” ýaly duýgulary döredip bildiler...

03.12.2025 11:09
5.7k+

Arheologlar Stounhenjiň golaýyndaky ägirt uly çukurlaryň tegeleginiň emeli gelip çykyşyny tassykladylar

Arheologlar Stounhenjiň golaýyndaky äpet çukurlar zynjyrynyň adamlar tarapyndan döredilendigine subutnama tapdylar diýip, “Internet Arheologiýasy” žurnalynyň bir makalasyna salgylanýan BBC we “The Guardian” habar berýär...

30.11.2025 22:24
5k+

Türkmenistanyň ýaş startapçylarynyň bäsleşiginiň jemleri jemlenildi

Türkmenistanda «Türkmenistan – mümkinçilikleriň ýurdy» atly ýaş innowatorlaryň bäsleşigi tamamlandy. Ol tehnologiýa, ylym we telekeçilik dünýäsinde özlerini görkezmäge taýýar mekdep okuwçylaryny, talyplary we ýaş mugallymlary birleşdirdi...