Mongoliýadaky Gobi çölünde paleontologlar gümmezkelle dinozawryň daşa öwrülen galyndylaryny tapdy. Galyndylaryň ýaşy 108-115 mln ýyla barabar. Bu häzirki günde şeýle dinozawrlaryň iň gadymy we doly galyndylarydyr. Bu hem olaryň peýda bolan senesini, takmynan, 15 mln ýyl yza süýşürýär.
Täze görnüş Zavacephalae rinpoche diýlip atlandyryldy. Alymlaryň açyşy bu täsin jandarlaryň tegelek kelleçanagynyň nähili ösendigine düşünmäge kömek eder. Onuň ady “düýp” ýa-da “gelip çykyş” diýmegi aňladýan “zava” tibet sözünden we “kelle” diýmegi aňladýan “cephal” latyn sözünden gelip çykýar. “Rinpoçe” sözi “gymmatly” diýmegi aňladýar we ol paleontologlar toparynyň gaýadan ýylmanan gymmatly daş ýaly çykyp duran kelleçanagy tapmagy bilen baglanyşyklydyr.
Galyndylaryň daşa öwrülmegi dinozawryň süňkleriniň ýarysyny diýen ýaly, şol sanda kelleçanagy, guýrugy, el-aýak böleklerini we iýmiti ownatmaga kömek eden aşgazandaky daşlary saklap galypdyr. Diri wagtynda dinozawryň uzynlygy bir metr, agramy bolsa 5,85 kg töweregi bolan bolmaly.
Alymlar süňklerdäki ösüş halkalary boýunça jandaryň ýaşdygyny, ýöne kelleçanak gümmeziniň doly kemala gelendigini anyklady. Bu hem onuň jyns taýdan ýetişendigini aňladýar. “Zavacephalae rinpoche – ilkinji gezek pahisefalozawrlarda kelleçanagyň ösüş we kemala geliş tapgyryny deňeşdirmäge mümkinçilik berýän seýrek tapyndy” – diýip, paleontolog Lindsi Zanno belledi.
Indi ylmy gözlegçiler häzire çenli ylym üçin syr bolup galan bu dinozawrlaryň anatomiýasyny we özüni alyp barşyny has gowy öwrenip biler.
