Ýerdäki çöllerden alnan bakteriýalaryň Aý we Mars topragynda ýaşap biljekdigi anyklanyldy

  • 15.09.2025 17:55
  • 4.4k+

Ýerdäki çöllerde tapylan Chroococcidiopsis görnüşli sianobakteriýalar Aý we Mars topragynda ýaşamaga ukyplydygyny görkezdiler. Italiýanyň kosmos gullugynyň (ASI) barlagçylary ReBUS taslamasynyň çäklerinde şeýle netijä geldiler.

Bu mikroorganizmler ýokary çydamlylygy bilen bellidir: olar ozal kosmosyň boşlugyna, radiasiýanyň aşa köp dozasyna we Halkara kosmos stansiýasynyň daşynda uzak möhletli synaglara çydap bilipdiler. Alymlar bakteriýalaryň doly suwsuzlanmak şertlerinde "konserwirlenmek" ýagdaýyna girýändigini bellediler, bu bolsa olara ýaşaýşyň köp görnüşi üçin ölüm howply täsir edýän faktorlara sezewar bolanlaryndan soň hem ýaşamaga mümkinçilik berýär.
Täze barlagda "Ýeriň daşyndaky" gurşawda ýapyk ekoulgamy döretmek başartdy. Çöl bakteriýalary Aý we Mars topragyna mümkin boldugyça ýakyn toprak nusgalarynda üstünlikli ösdi. Olaryň ýaşaýyş işjeňligini goldamak üçin goşmaça azot gerek boldy, ol hem karbamid görnüşinde goýberildi.
Işiň awtorlarynyň pikirine görä, geljekde şeýle mikroorganizmler Ýeriň daşyndaky bazalarda biologiki “zawod” hökmünde ulanylyp bilner. Olar regoliti peýdaly bakteriýalary ösdürip ýetişdirmek we möhüm maddalary öndürmek üçin esas boljak iýmit substratyna öwürmäge ukyply.


düýn 16:42
4.6k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

düýn 00:07
3.6k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...

25.10.2025 15:42
5.7k+

Gara tomzaklar maslyk bilen iýmitlenmekligi 37 million ýyl ozal özleşdiripdir

Takmynan, 37 million ýyl ozal Argentinanyň Patagon peslikleri giň otluklar bilen örtülen bolup, bu ýer gylyç dişli torbalylaryň, äpet guşlaryň hem-de tapirlere we atlara meňzeş uly ot iýiji haýwanlaryň ýaşaýan mekany bolupdyr...

25.10.2025 14:32
2.1k+

«Sanly çözgüt–2025» bäsleşiginiň saýlama tapgyry başlandy

Türkmenistanyň Aragatnaşyk ministrliginde IT-tehnologiýalaryny, emeli aňy we robot tehnikasyny ösdürmäge gönükdirilen innowasion bäsleşik — «Sanly çözgüt–2025» boýunça saýlama tapgyry geçirilýär. Bäsleşik ýedi ugurda geçiriler: emeli aň robot tehnika we awtomatlaşdyrma «akylly» oba hojalyk tehnologiýalary akylly şäher konsepsiýalary sanly lukmançylyk elektron bilim hyzmatlar ulgamynyň sanlylaşdyrylmagy ...