Hytaýly biologlar 36 petabaýtlyk maglumaty saklamak üçin “DNK- kassetany” döredýärler

  • 14.09.2025 23:25
  • 3.6k+

Guandunyň Günorta ylym we tehnologiýa uniwersitetiniň alymlary sanly maglumatlary saklamagyň täze usulyny oýlap tapdylar. Olar 1980-nji ýylyň äheňindäki ýüzüne dezoksiribonuklein kislotasynyň sintetiki molekulalary çap edilen plastik lentany öz içine alýan "DNK-kassetany" işläp taýýarladylar. Işläp taýýarlama barada Science neşiri habar berýär.

Taslamanyň awtory Sinýu Szýanyň sözlerine görä, DNK-nyň molekulalaryny sanly maglumatlary saklamak üçin programmirläp bolýar. "Birlikleriň we nollaryň" ornuny azotly esaslar - adenin, guan, timin we sitosin tutýar. Şeýle tehnologiýa islendik faýly: aýdym-sazy, şekili, wideony ýa-da teksti ýatda saklamaga mümkinçilik berýär.
Maglumatlary okamagy aňsatlaşdyrmak üçin alymlar lenta maglumatlary kategoriýalaşdyrýan ştrih kodlary geçirdiler.

"Ştrih-kodlar arkaly DNK-daky maglumatlary okamak kitaphanada kitap gözlenen ýalydyr. Ilki bilen kitabyň haýsy tekjededigini gözleýärsiň, soňam beýlekileriň arasyndan tomy tapaýmaly" diýip, Sinýu Szýan belledi.

Täze maglumat göteriji uly göwrümli maglumatlary saklamaga ukyply: 100 metr lenta hersi 10 megabaýtdan 3 milliarddan gowrak aýdym-saz faýly sygýar. Jemi kuwwaty 36 petabaýt bolýar. Lenta ýazgylaryň hilini asyrlarboýy saklaýan seolit imidazolatyň ýörite örtügi bilen goralýar.
Ýeke-täk ýetmezi, ol hem oýlap tapyşy adaty pleýerde diňlemek mümkin däl. Enjamyň formatlary adaty däl. "DNK-kaseta" bilen işlemek üçin ýörite enjamlar zerurdyr.


düýn 11:50
2.2k+

Alymlar ilkinji gezek 40 müň ýyllyk mamontyň RNK-syny açyklap başardylar

Halkara alymlar topary Ýakut mamontlarynyň galyndylaryndan ilkinji gezek matrisa RNK (mRNK) molekulalaryny alyp, açyklamagy başardylar. Bu molekulalar, öýjükleriň beloklary döretmek üçin ulanýan genleriň işleýän göçürmeleridir...

19.11.2025 13:32
3.1k+

Emeli aňly robotlaryň ählisi adam üçin howpsuzlyk synagyndan geçip bilmediler

Uly dil modelleri (UDM) arkaly dolandyrylýan robotlar diskriminasiýa meýillidigini we adamlara fiziki zyýan ýetirip biljek hereketleri makullamaga çalşandygyny görkezdiler. London Korollyk kollejiniň we Karnegi-Mellon uniwersitetiniň alymlary bilelikdäki gözlegleriniň netijesinde şeýle netijä geldiler...

19.11.2025 13:14
2.8k+

Russiýaly alymlar 60-dan gowrak näbelli wirusy ýüze çykardylar

Rospotrebnadzoryň "Wektor" atly ylmy merkeziniň alymlary Russiýada ozal öwrenilmedik 60-dan gowrak wirusy anykladylar. Bu barada RIA "Nowosti" habar berdi. Gözleg üçin nusgalar ýurduň 50 sebitinden gelip gowşupdyr...

18.11.2025 17:16
2.5k+

Alymlar kosmos şöhleleriniň gelip çykyşynyň 70 ýyllyk syryny açdy

LHAASO obserwatoriýasynda işleýän hytaý alymlary gara deşikden we hemra ýyldyzdan ybarat ulgamyň – mikrokwazarlaryň zarýadly bölejikleri tizleşdiriji hökmünde hereket edýändigini anyklady. Bu obýektler Akmaýanyň ýolunda ýokary energiýaly kosmos şöhleleriniň gelip çykyşynda möhüm rol oýnap biler...