Hytaýly biologlar 36 petabaýtlyk maglumaty saklamak üçin “DNK- kassetany” döredýärler

  • 14.09.2025 23:25
  • 3.5k+

Guandunyň Günorta ylym we tehnologiýa uniwersitetiniň alymlary sanly maglumatlary saklamagyň täze usulyny oýlap tapdylar. Olar 1980-nji ýylyň äheňindäki ýüzüne dezoksiribonuklein kislotasynyň sintetiki molekulalary çap edilen plastik lentany öz içine alýan "DNK-kassetany" işläp taýýarladylar. Işläp taýýarlama barada Science neşiri habar berýär.

Taslamanyň awtory Sinýu Szýanyň sözlerine görä, DNK-nyň molekulalaryny sanly maglumatlary saklamak üçin programmirläp bolýar. "Birlikleriň we nollaryň" ornuny azotly esaslar - adenin, guan, timin we sitosin tutýar. Şeýle tehnologiýa islendik faýly: aýdym-sazy, şekili, wideony ýa-da teksti ýatda saklamaga mümkinçilik berýär.
Maglumatlary okamagy aňsatlaşdyrmak üçin alymlar lenta maglumatlary kategoriýalaşdyrýan ştrih kodlary geçirdiler.

"Ştrih-kodlar arkaly DNK-daky maglumatlary okamak kitaphanada kitap gözlenen ýalydyr. Ilki bilen kitabyň haýsy tekjededigini gözleýärsiň, soňam beýlekileriň arasyndan tomy tapaýmaly" diýip, Sinýu Szýan belledi.

Täze maglumat göteriji uly göwrümli maglumatlary saklamaga ukyply: 100 metr lenta hersi 10 megabaýtdan 3 milliarddan gowrak aýdym-saz faýly sygýar. Jemi kuwwaty 36 petabaýt bolýar. Lenta ýazgylaryň hilini asyrlarboýy saklaýan seolit imidazolatyň ýörite örtügi bilen goralýar.
Ýeke-täk ýetmezi, ol hem oýlap tapyşy adaty pleýerde diňlemek mümkin däl. Enjamyň formatlary adaty däl. "DNK-kaseta" bilen işlemek üçin ýörite enjamlar zerurdyr.


04.10.2025 15:46
2.5k+

Wenerada ilkinji läbik turbalaryň bardygynyň alamatlary tapyldy

Padua uniwersitetinden Barbara De Toffoliniň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary Wenerada ilkinji gezek läbik turbalarynyň bardygyny tassyklaýan ylmy delilleri ýüze çykardy. Alymlar öňki kosmos missiýalarynyň radio­loka­siýa we topografiýa maglumatlaryny öwrenip, diametri 100 kilometreden ýokary bolan ullakan şit wulkanlaryna üns berdiler...

01.10.2025 09:23
8.7k+

Hytaýda ýeli energiýa öwürýän dünýäde iň uly howa generatory synagdan geçirildi

Hytaýyň Beijing SAWES Energy Technology kompaniýasy ýurduň ylmy institutlary bilen bilelikde S1500 ýel generatorynyň ilkinji synaglaryny geçirdi. Ol Hytaýyň demirgazyk-günbatarynda, Sinszýandaky Hami şäherinde asmana galdy diýip, South China Morning Post habar berýär...

30.09.2025 10:17
8.4k+

Hytaýda takmynan 6 müň ýyl ozal ýaşalyp geçilen iň gadymy şäher harabaçylyklarynyň biri tapyldy

Sýansu welaýatynyň Usi şäherinde arheologlar Hytaýda irki taryhdan öňki ilatly ýerleriň biri bolan Maszýaban medeni harabaçylygyny tapdylar. Bu açyşyň ýaşy takmynan 6000 ýyl töweregidir diýip çak edilýär. Bu Ýanszy derýasynyň aşaky akymynda Maszýaban medeniýetine degişli şäher harabaçylygynyň ilkinji gezek ýüze çykarylyşydyr...

30.09.2025 10:12
2.7k+

Hytaý 2024-nji ýyla çenli ähli ýurtlardan öňe geçip, 300 müň senagat robotyny gurnady

Halkara Robototehnika federasiýasynyň hasabatyna görä, 2024-nji ýyla çenli Hytaýda, takmynan, 300 müň senagat roboty gurnaldy, bu dünýäniň ähli ýurtlarynyň bilelikde gurnanyndan hem köpdür. Umuman alanyňda, häzirki wagtda Hytaýyň zawodlarynda şeýle maşynlaryň 2 milliondan gowragy işleýär...