Kalimantan adasynda meteoritden galan gadymy palta tapyldy

  • 13.09.2025 15:41
  • 5k+

Kalimantan adasynyň Indoneziýa böleginde ýerleşýän Paau obasynda çen bilen bürünç eýýamyna degişli seýrek guýguç şekilli palta tapyldy. Onuň ýaşy takmynan 3000 ýyl töweregi.

Radar Banjarmasin gazetiniň habaryna görä, bu artefakt 1983-nji ýylda ýerli ýaşaýjy tarapyndan altyn gözleýän mahaly tötänleýin tapyldy we  jemgyýetçilige indi mälim boldy. Paau - uzakda ýerleşýän 600 töweregi ilatly kiçijik obadyr. Oňa diňe gaýykly baryp bolýar.
Tapyndyny ýerli mifler bilen baglanyşdyrýarlar: bu ýerdäki adamlar şular ýaly zatlaryň ýyldyrym çakandan soň peýda bolýandygyna ynanýardylar. Şeýle-de bolsa, alymlar paltanyň eredilen meteorit jynsyndan ýasalandygyny çak edýärler.
Paltanyň niýetlenen maksady esasan simwolik bolupdyr. Artefaktyň çylşyrymly formasy we çaklaň ölçegi onuň status funksiýasyny görkezýär, bu bolsa ony hojalykda ulanmaga ýaramsyz edýär.
Häzir obýekt onuň hakykylygyny tassyklamak üçin goşmaça barlaglaryň geçirilmegini talap edýär. Eger onuň hakykydygy anyklanylsa, Kalimantanyň gadymy ýaşaýjylarynyň bürünç eýýamynda eýýäm metaly işläp bejermegiň usullaryny bilendigini subut eder. Şeýle tapyndy sebitiň geçmişi barada täze bilimleri berip biler.


28.10.2025 11:14
1.4k+

Barlag: EA sebäpli ýetginjekler çalt, ýöne ýüzleý pikirlenip başladylar

Oksfordyň uniwersitetiniň neşirýatynyň geçiren täze barlagyna görä, emeli aň (AI) ýaşlaryň pikirlemegine işjeň täsir edýär: ol has çalt pikirlemäge kömek edýär, ýöne käte seljerme çuňlugyny ýitirýär diýip Business Insider ýazýar...

23.10.2025 09:57
6.9k+

Alymlar Sahara çölüniň häzirkisinden 75%-e çenli “ygally” bolmagynyň mümkindigini çaklaýarlar

XXI asyryň ikinji ýarymynda Sahara çölünde ýagşyň mukdary häzirki döwrüň görkezijileri bilen deňeşdirilende takmynan 75% ýokarlanyp biler diýip, ABŞ-nyň Illinoýs uniwersitetiniň klimatologlary çaklaýarlar. Barlaglaryň netijeleri npj Climate and Atmospheric Science žurnalynda çap edildi...

16.10.2025 09:22
5.6k+

Alymlar: Ýer klimat çökgünliginde “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgidi” aşdy

Täze ylmy barlaglaryň maglumatlaryna görä, planeta klimat üýtgemeleriniň “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgitden” geçdi. Ummanlaryň gyzmagy tas milliard adamyň durmuşyny kesgitleýän merjen rifleriň köpçülikleýin ölmegine getirdi diýlip, Science News žurnalynda neşir edilen hasabatda aýdylýar...

30.09.2025 18:01
2.6k+

Alymlar berk sosial baglanyşyklar biologiki taýdan garramagy haýalladýar diýip hasaplaýarlar

Amerikaly barlagçylar ömrüň dowamynda berk sosial baglanyşyklaryň biologiki taýdan haýal garramak bilen baglanyşyklydygyny anykladylar. Bu barada "Brain, Behavior & Immunity - Health” žurnalyndaky makala salgylanýan PsyPost ýazýar...