Kalimantan adasynda meteoritden galan gadymy palta tapyldy

  • 13.09.2025 15:41
  • 4.9k+

Kalimantan adasynyň Indoneziýa böleginde ýerleşýän Paau obasynda çen bilen bürünç eýýamyna degişli seýrek guýguç şekilli palta tapyldy. Onuň ýaşy takmynan 3000 ýyl töweregi.

Radar Banjarmasin gazetiniň habaryna görä, bu artefakt 1983-nji ýylda ýerli ýaşaýjy tarapyndan altyn gözleýän mahaly tötänleýin tapyldy we  jemgyýetçilige indi mälim boldy. Paau - uzakda ýerleşýän 600 töweregi ilatly kiçijik obadyr. Oňa diňe gaýykly baryp bolýar.
Tapyndyny ýerli mifler bilen baglanyşdyrýarlar: bu ýerdäki adamlar şular ýaly zatlaryň ýyldyrym çakandan soň peýda bolýandygyna ynanýardylar. Şeýle-de bolsa, alymlar paltanyň eredilen meteorit jynsyndan ýasalandygyny çak edýärler.
Paltanyň niýetlenen maksady esasan simwolik bolupdyr. Artefaktyň çylşyrymly formasy we çaklaň ölçegi onuň status funksiýasyny görkezýär, bu bolsa ony hojalykda ulanmaga ýaramsyz edýär.
Häzir obýekt onuň hakykylygyny tassyklamak üçin goşmaça barlaglaryň geçirilmegini talap edýär. Eger onuň hakykydygy anyklanylsa, Kalimantanyň gadymy ýaşaýjylarynyň bürünç eýýamynda eýýäm metaly işläp bejermegiň usullaryny bilendigini subut eder. Şeýle tapyndy sebitiň geçmişi barada täze bilimleri berip biler.


30.09.2025 18:01
2.4k+

Alymlar berk sosial baglanyşyklar biologiki taýdan garramagy haýalladýar diýip hasaplaýarlar

Amerikaly barlagçylar ömrüň dowamynda berk sosial baglanyşyklaryň biologiki taýdan haýal garramak bilen baglanyşyklydygyny anykladylar. Bu barada "Brain, Behavior & Immunity - Health” žurnalyndaky makala salgylanýan PsyPost ýazýar...

30.09.2025 10:22
4k+

Kofein çylşyrymly meseleleri çözmekde adamlaryň tutanýerliligini ýokarlandyrýar

Täze barlag kofeniň çylşyrymly ýa-da bölekleýin çözmek mümkin bolmadyk meseleleri çözmekde tutanýerliligi ýokarlandyryp biljekdigini görkezdi. Munuň täsiri dartgynly ýagdaýdaky adamlarda has hem göze ilýärdi. Synaglara ABŞ-nyň Massaçusets ştatynyň Amhýorst kollejiniň 329 talyby gatnaşdy...

29.09.2025 12:30
3.5k+

Ýaponiýada mör-möjekleri çekmek üçin "garynja aldawyny" ulanýan ösümlik tapyldy

Ýaponiýada duş gelýän Vincetoxicum nakaianum atly ösümlik tozanlanmak üçin adatdan daşary strategiýany ulanýar. Ol ýarym iýlen ýa-da ýaralanan garynjalaryň çykarýan ysyny gaýtalap, tohumly mör-möjekleri özüne çekýär...

27.09.2025 19:28
9.7k+

Argentinada öň belli bolmadyk ýyrtyjy megaraptoryň we onuň pidasynyň galyndylary tapyldy

Argentinanyň günortasynda paleontologlar güýçli öňki elleri we uzyn dyrnaklary bolan öň näbelli ýyrtyjy dinozawryň galyndylaryny ýüze çykardylar. Bu tapyndy megaraptor nesliniň Günorta Amerikada uzak wagtlap ýaşandygyny tassyklaýar diýip, Nature Communications žurnalynda bellenýär...