Gadymy ýantar daşynda “şahly” garynjalaryň täze görnüşi tapyldy

  • 07.09.2025 18:54
  • 5.5k+

Sankt-Peterburg döwlet uniwersitetiniň alymlary Baltika ýantarynda garynjanyň, takmynan, 37 million ýyl ozal ýaşap geçen näbelli görnüşini tapdylar. Nusga Kaliningrad oblastynyň çäginde tapyldy we ol ganatly ene garynjadyr diýip, TechInsider habar berýär. 

Täze tohum we görnüş Sankt-Peterburg döwlet uniwersitetiniň 300 ýyllygynyň hormatyna Eridanomyrma unipetropolitana diýlip atlandyryldy.
Sankt-Peterburg döwlet uniwersitetiniň amaly ekologiýa kafedrasynyň dosenti Dmitriý Dubowikow garynjada üýtgeşik alamatlaryň bardygyny habar berdi. Onuň sözlerine görä, mör-möjekde ýönekeý gözjagazlar (oselliý) - ganatly garynjalaryň köpüsinde bar, uçuş wagtynda olara ugur almak üçin zerur bolan organlar asla ýok. Kellesinde şahlara meňzeýän iki sany simmetrik ösüntgi bar, äňleri bolsa ýyrtyjy arylaryň inçe we öňe çykyp duran ýokarky äňlerine meňzeýär.


Barlagçylaryň pikirine görä, şeýle alamatlar mör-möjekleriň gizlin ýaşaýyş taraplaryny görkezýär. Onuň ösümlikleriň boşluk ýerlerinde ýa-da toprakda gizlenip ýaşan ýyrtyjy bolan bolmagy mümkin ýa-da keseki koloniýalary basyp alýan sosial parazit bolup biler.

"Nusga üýtgeşik, şol döwürde bolup geçen proseslere düşünmek üçin örän möhüm bolan ýaşaýyş ýörelgesi barada alamatlar we pikirler toplumyny aldyk. Eger bu sosial parazitizm bolsa, onda bizde ilkinji mysal bar" – diýip, Dubowikow belledi.

Alymlar tapyndylary 3D printerde döredilen ulaldylan model bilen bilelikde Sankt-Peterburg döwlet uniwersitetiniň paleontologiýa muzeýine gowşurdylar. Hünärmenleriň bellemegine görä, 34-38 million ýaş aralygyndaky Baltika ýantarynda 190-a çenli garynja görnüşi tapyldy, bu ähli tapylan mör-möjekleriň galyndy görnüşleriniň dörtden birine golaýdyr.
Şepbigiň içinde saklanyp galan mör-möjekler alymlara uzak geçmişiň ekoulgamlaryny täzeden gurmak we käbir toparlaryň ýok bolmagynyň hem-de beýlekileriň gülläp ösmeginiň sebäplerine düşünmek üçin ajaýyp mümkinçilik berýär.


şu gün 00:07
399

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...

25.10.2025 15:42
4.9k+

Gara tomzaklar maslyk bilen iýmitlenmekligi 37 million ýyl ozal özleşdiripdir

Takmynan, 37 million ýyl ozal Argentinanyň Patagon peslikleri giň otluklar bilen örtülen bolup, bu ýer gylyç dişli torbalylaryň, äpet guşlaryň hem-de tapirlere we atlara meňzeş uly ot iýiji haýwanlaryň ýaşaýan mekany bolupdyr...

25.10.2025 14:32
1.9k+

«Sanly çözgüt–2025» bäsleşiginiň saýlama tapgyry başlandy

Türkmenistanyň Aragatnaşyk ministrliginde IT-tehnologiýalaryny, emeli aňy we robot tehnikasyny ösdürmäge gönükdirilen innowasion bäsleşik — «Sanly çözgüt–2025» boýunça saýlama tapgyry geçirilýär. Bäsleşik ýedi ugurda geçiriler: emeli aň robot tehnika we awtomatlaşdyrma «akylly» oba hojalyk tehnologiýalary akylly şäher konsepsiýalary sanly lukmançylyk elektron bilim hyzmatlar ulgamynyň sanlylaşdyrylmagy ...

24.10.2025 12:26
3.7k+

Ýaş alymlar rak keseline garşy "Troýan şekeri" bolan dermany döretdiler

Russiýanyň MIREA tehnologik uniwersitetiniň hünärmenleri rak keseline garşy täze fotodinamik bejergi usulynda şekeri peýdalandylar. Täze taýýarlanan derman serişdesindäki glýukoza molekulalary rak öýjüklerini aldap, olary derman serişdelerini has işjeň siňdirmäge mejbur edýär diýip, uniwersitetiň metbugat gullugy TASS-a habar berdi...