Argentinada gadymy krokodile meňzeş ýyrtyjy tapyldy. Ol dinozawrlary awlapdyr

  • 04.09.2025 19:24
  • 10k+

Paleontologlar Patagoniýanyň günortasynda häzirki krokodilleriň ýok bolup giden garyndaşlaryny - öň belli bolmadyk peýrozawrlaryň galyndylaryny tapdylar. Tapyndylaryň arasynda gowy saklanyp galan kelleçanak, äň we skeletiň bir bölegi bar.

Bu haýwan takmynan 70 million ýyl ozal häzirki Argentinanyň çäginde ýaşap geçipdir. Onuň uzynlygy 3,5 metre, agramy 250 kilograma ýetipdir. Ýerde ýaşaýan bu uly ýyrtyjynyň ýaýbaň, güýçli äňi we uly dişleri bolup, hatda orta ölçegdäki dinozawrlary hem awlamaga mümkinçilik berýärdi. Onuň iýmitiniň 70% -den gowragy et bolupdyr, şonuň üçin ol giperýyrtyjy hasaplanýar.
Täze görnüşe güýçli patagon şemalynyň we Suhus ady bilen hem tanalýan krokodil kelleli Müsür hudaýy Sobekiň hormatyna Kostensuchus atrox  diýip at berildi.

"Bu açyş dinozawrlaryň dürli organizmleriň gurşawynda ýaşandygyny görkezýär" - diýip, Ylmy we tehniki barlaglaryň milli geňeşiniň we Argentinadaky Feliks de Azar tebigat taryhy gaznasynyň paleontology, esasy awtor Fernando Nowas gürrüň berýär.

Alymlar Günorta Amerikada we Afrikada hek döwründe, esasanam, krokodile meňzeş haýwanlaryň - ot iýýän we ýyrtyjy haýwanlar bolandygyny bellediler. Olar dinozawrlar bilen bäsleşip, ekoulgamlaryň ösmegine täsir edipdirler. Peýrozawridleriň arasynda K. atrox  iň uly we iň giň tumşukly görnüş hasaplanýar, we galyndylarynyň saklanyp galyş derejesi boýunça - bu toparyň iň gowy mysallaryndan biridir. 


13.11.2025 19:06
4.8k+

Türkiýede 8000 ýyllyk gaýa suratlary tapyldy

Türkiýäniň Erjiýes dagynyň etegindäki Deweli sebitinde arheologlar, takmynan, 8000 ýyllyk gaýa suratlaryny tapdylar diýip, Kaýseri welaýatynyň Medeniýet we syýahatçylyk müdirliginiň portaly habar berdi. «Bu gaýa ýazgylary — adam hyýalynyň iň irki ýüze çykan nyşanlaryndan biridir...

10.11.2025 13:14
5.5k+

Arheologlar Keniýada 2,7 million ýyl ozal ýasalan «şweýsar pyçaklaryny» tapdylar

Arheologlar Keniýadaky Turkana basseýniniň töwereginde takmynan 2,75–2,44 million ýyl öňe degişli daş gurallary tapdylar. Bu gadymy gurallar olduwaý medeniýetine degişli bolup, irki adamlaryň häzirkizaman «şweýsar pyçaklary» ýaly köp funksiýaly ulanyş gurallary hökmünde hyzmat edipdir diýip, ScienceDaily ýazýar...

31.10.2025 21:40
8.3k+

Müsürde dünýäniň bir siwilizasiýa bagyşlanan iň uly muzeýi açylýar

Dubliniň Heneghan Peng Architects binagärlik býurosy Gizadaky Uly Müsür muzeýiniň gurluşygynyň taslama yglan edilenden otuz ýyldan gowrak wagtdan soň doly tamamlanandygyny habar berdi. Muzeý Giza piramidalarynyň golaýynda 500 000 inedördül metr meýdanda ýerleşýär we köpüsi ozal köpçülige görkezilmedik faraonlar döwrüniň 100 000-den gowrak artefaktyny jemleýär...

20.10.2025 10:52
11k+

Angliýada bitewi diýen ýaly “gylyç şekilli ażdarha” tapyldy

Beýik Britaniýanyň Ýura kenarynda alymlar öň belli bolmadyk, delfiniň ululygyndaky gadymy deňiz süýrenijisi — ihtiozawryň bitin diýen ýaly skeletini tapdylar. Britan paleontologlary Papers in Paleontology žurnalynda çap eden makalasynda bu tapyndynyň ihtiozawrlaryň ewolýusiýasynyň taryhyndaky boşlugy doldurmaga kömek edýändigini belleýärler...