Koloradoda dinozawrlardanam has gadymy pyşbaganyň görnüşi tapyldy

  • 31.08.2025 08:48
  • 9.4k+

Paleontologlar Chelydridae maşgalasyndan bolan pyşbagalaryň ozal näbelli sütün öýjükli neslini  we görnüşini tapdylar. Olary Koloradodan tapylan bitin çanagyna we beýleki galyndylaryna esaslanyp suratlandyrmak başartdy.

Bu açyş Swiss Journal of Palaeontology žurnalynda jikme-jik beýan edildi.
Täze görnüşe Tawachelydra stevensoni ady dakyldy. Ol irki paleosen döwründe, 66-65 million ýyl mundan ozal, hek döwrüniň ahyrynda köpçülikleýin ýok bolup gitmeden soň ýaşap geçipdir.
Chelydridae maşgalasy süýji suwda ýaşaýan pyşbagalara degişli. Häzirki wagtda onuň iki sany janly görnüşi we azyndan ýedi sany ýok bolup giden görnüşi belli.
Galyndylar Kolorado ştatynyň El-Paso etrabynyň Korral Blaffs sebitinde tapyldy. Bu ýerde panhelidra pyşbagasynyň iki görnüşi tapyldy: Tavachelydra stevensoni we Denverus middletoni. Birinji görnüş ikinjisinden ep-esli uludy, onuň çanagy 50 sm töweregi. Paleontologlaryň sözlerine görä, Tavachelydra stevensoni  Denwer basseýnindäki irki paleosen döwrüniň iň uly pyşbagasy bolupdyr.
Barlagçylar Tavachelydra stevensoni-niň  iýmiti üwemek üçin ýaýbaň we tekiz ýüzli ullakan kellesiniň bolandygyny belleýärler. Bu pyşbagalara aýratyn ekologiki ýer tutmaga we beýleki görnüşler bilen bäsdeşligi azaltmaga kömek etdi.
Alymlar pyşbaganyň köpçülikleýin ýok bolmadan soň diri galmagyna hut şeýle  iýmitlenişiň mümkinçilik berendigini öňe sürýärler.


düýn 06:24
7.4k+

Borty syçanly, siňekli we kömelekli hemra kosmosda 30 gün bolandan soň Ýere gaýdyp geldi

Bortunda janly organizmler bolan “Bion-M” № 2 hemrasy kosmosda 30 gün bolandan soň Russiýanyň Orenburg sähralaryna gondy. “Roskosmos” gonuş ýerinden kadrlary hödürledi. Bortda 75 syçan, 1,5 müň töweregi siňek, öýjükli kulturalar, ösümlikler (kalendula, ehinaseýa, moh), däneli, däne kösükli we senagat ekinleriniň nusgalary bardy...

18.09.2025 10:47
1.7k+

NASA “çipdäki beden agzalarynyň” Aýa uçuşa nähili çydajagyny barlar

NASA 10 gün dowam etjek we Aýa uçuşyň dowamynda geçjek Artemis II missiýasynyň çäklerinde AVATAR (A Virtual Astronaut Tissue Analog Response) synagyny geçirer. Synaglaryň dowamynda “çipdäki beden agzalary” - Artemis II-niň astronawtlarynyň süňk ýiliginiň öýjüklerini öz içine alýan fleşkanyň ölçegindäki enjamlar ulanylar...

15.09.2025 17:55
4.3k+

Ýerdäki çöllerden alnan bakteriýalaryň Aý we Mars topragynda ýaşap biljekdigi anyklanyldy

Ýerdäki çöllerde tapylan Chroococcidiopsis görnüşli sianobakteriýalar Aý we Mars topragynda ýaşamaga ukyplydygyny görkezdiler. Italiýanyň kosmos gullugynyň (ASI) barlagçylary ReBUS taslamasynyň çäklerinde şeýle netijä geldiler...

15.09.2025 09:54
5.1k+

Hytaý alymlary ilkinji gezek dinozawr ýumurtgalarynyň takyk ýaşyny kesgitledi

Hytaý alymlary ilkinji gezek ýurduň merkezi böleginde tapylan dinozawrlaryň ýumurtgalarynyň ýaşyny takyk kesgitlemegi başardy. Science XXI neşiriniň maglumatlaryna görä, täze çemeleşme hek döwrüniň klimatyny has çuň öwrenmäge mümkinçilik berer...