Angliýada rim esgerine degişli bolan ýaşy 2000 ýyllyk başgap dikeldildi

  • 25.08.2025 13:01
  • 5.4k+

Angliýadaky Bolton muzeýinde ýaşy 2000 ýyl töweregi bolan ýüpekden ýasalan başgaby dikeltmek işleri tamamlandy. Ony rimli esger geýipdir. Dünýäde şeýle görnüşli diňe üç nusga saklanyp galypdyr: biri Mançesterde, beýlekisi Florensiýada, üçünjisi bolsa Boltonda ýerleşýär diýip, muzeý habar berdi.

Başgabyň taryhy biziň eýýamymyzyň takmynan 200-nji ýyllaryna degişli. Ol Müsürde tapylypdyr. Bilermenleriň aýtmagyna görä, bu baş geýim rimli esger üçin, eýýäm Kleopatra ölenden soň, ýagny b.e.ö. 30-njy ýylda Müsür Rim imperiýasynyň düzümine girenden soň ýasalypdyr. Ol gaty ýüpekden ýasalyp, Gün şöhlesinden we gum ýellerinden gorapdyr.


Eksponat ilkinji gezek 1911-nji ýylda arheolog Uilýam Metýu Flinders Pitri tarapyndan sowgat edilip, Çedwik muzeýine, soň bolsa Bolton muzeýine tabşyrylypdyr. Ýüz ýyl töweregi wagtyň dowamynda başgapda uly zeper ýetmeler ýüze çykypdyr: ol ýygrylyp, kerepläpdir.

«Möýleriň zaýalan ýerlerinde ýüpegiň käbir bölekleri ýetmeýärdi, ýöne el bilen reňkläp taýýarlanan meňzeş matanyň kömegi bilen şol ýerler berkidildi we başgabyň ilkinji görnüşi dikeldildi. Şeýlelikde, öň çüýräp, ýasy görnüşde gutuda ýatan zat täzeden janlandy. Bu başgap geýmek üçin döredilipdir, emma ol bize ony kimiň ýasandygy we kimiň geýendigi barada gürrüň berip bilse, örän gyzykly bolardy» diýip, gaýtadan dikeldiji Jeki Haiman paýlaşdy.

Ylmy işgärleriň bellemegine görä, organiki materiallardan ýasalan eşikler köplenç şeýle uzak wagtlap saklanyp galmaýar. Şonuň üçin bu tapyndy rimlileriň imperiýanyň çetlerinde ýaşan wagtyndaky durmuşlaryny, howa şertlerinden goranyşlaryny we däp-dessurlaryň garyşmagyny öwrenmekde möhüm maglumat berýär.
Häzirki wagtda başgap muzeýiň müsür galereýalarynyň giriş ýerinde görkezilýär, sentýabr aýynda bolsa hemişelik ekspozisiýa ýerleşdiriler.


30.09.2025 18:01
2.5k+

Alymlar berk sosial baglanyşyklar biologiki taýdan garramagy haýalladýar diýip hasaplaýarlar

Amerikaly barlagçylar ömrüň dowamynda berk sosial baglanyşyklaryň biologiki taýdan haýal garramak bilen baglanyşyklydygyny anykladylar. Bu barada "Brain, Behavior & Immunity - Health” žurnalyndaky makala salgylanýan PsyPost ýazýar...

30.09.2025 10:22
4.1k+

Kofein çylşyrymly meseleleri çözmekde adamlaryň tutanýerliligini ýokarlandyrýar

Täze barlag kofeniň çylşyrymly ýa-da bölekleýin çözmek mümkin bolmadyk meseleleri çözmekde tutanýerliligi ýokarlandyryp biljekdigini görkezdi. Munuň täsiri dartgynly ýagdaýdaky adamlarda has hem göze ilýärdi. Synaglara ABŞ-nyň Massaçusets ştatynyň Amhýorst kollejiniň 329 talyby gatnaşdy...

29.09.2025 12:30
3.6k+

Ýaponiýada mör-möjekleri çekmek üçin "garynja aldawyny" ulanýan ösümlik tapyldy

Ýaponiýada duş gelýän Vincetoxicum nakaianum atly ösümlik tozanlanmak üçin adatdan daşary strategiýany ulanýar. Ol ýarym iýlen ýa-da ýaralanan garynjalaryň çykarýan ysyny gaýtalap, tohumly mör-möjekleri özüne çekýär...

28.09.2025 10:49
8.4k+

Ysraýylda Wizantiýa döwrüniň 97 altyn teňňesinden we şaý-seplerden ybarat hazyna tapyldy

Ysraýylyň demirgazygynda, Kineret kölüniň golaýyndaky Susita milli seýilgähinde arheologlar Wizantiýa döwrüniň 97 altyn teňňesinden we onlarça şaý-sep böleklerinden ybarat hazynany tapdy. Bu barada Ynet portaly habar berýär...