Angliýada rim esgerine degişli bolan ýaşy 2000 ýyllyk başgap dikeldildi

  • 25.08.2025 13:01
  • 5.4k+

Angliýadaky Bolton muzeýinde ýaşy 2000 ýyl töweregi bolan ýüpekden ýasalan başgaby dikeltmek işleri tamamlandy. Ony rimli esger geýipdir. Dünýäde şeýle görnüşli diňe üç nusga saklanyp galypdyr: biri Mançesterde, beýlekisi Florensiýada, üçünjisi bolsa Boltonda ýerleşýär diýip, muzeý habar berdi.

Başgabyň taryhy biziň eýýamymyzyň takmynan 200-nji ýyllaryna degişli. Ol Müsürde tapylypdyr. Bilermenleriň aýtmagyna görä, bu baş geýim rimli esger üçin, eýýäm Kleopatra ölenden soň, ýagny b.e.ö. 30-njy ýylda Müsür Rim imperiýasynyň düzümine girenden soň ýasalypdyr. Ol gaty ýüpekden ýasalyp, Gün şöhlesinden we gum ýellerinden gorapdyr.


Eksponat ilkinji gezek 1911-nji ýylda arheolog Uilýam Metýu Flinders Pitri tarapyndan sowgat edilip, Çedwik muzeýine, soň bolsa Bolton muzeýine tabşyrylypdyr. Ýüz ýyl töweregi wagtyň dowamynda başgapda uly zeper ýetmeler ýüze çykypdyr: ol ýygrylyp, kerepläpdir.

«Möýleriň zaýalan ýerlerinde ýüpegiň käbir bölekleri ýetmeýärdi, ýöne el bilen reňkläp taýýarlanan meňzeş matanyň kömegi bilen şol ýerler berkidildi we başgabyň ilkinji görnüşi dikeldildi. Şeýlelikde, öň çüýräp, ýasy görnüşde gutuda ýatan zat täzeden janlandy. Bu başgap geýmek üçin döredilipdir, emma ol bize ony kimiň ýasandygy we kimiň geýendigi barada gürrüň berip bilse, örän gyzykly bolardy» diýip, gaýtadan dikeldiji Jeki Haiman paýlaşdy.

Ylmy işgärleriň bellemegine görä, organiki materiallardan ýasalan eşikler köplenç şeýle uzak wagtlap saklanyp galmaýar. Şonuň üçin bu tapyndy rimlileriň imperiýanyň çetlerinde ýaşan wagtyndaky durmuşlaryny, howa şertlerinden goranyşlaryny we däp-dessurlaryň garyşmagyny öwrenmekde möhüm maglumat berýär.
Häzirki wagtda başgap muzeýiň müsür galereýalarynyň giriş ýerinde görkezilýär, sentýabr aýynda bolsa hemişelik ekspozisiýa ýerleşdiriler.


14.09.2025 19:24
2.3k+

Sisiliýanyň kenarlarynda Birinji Puni urşy döwrüniň gadymy rim tuwulgasy tapyldy

Sisiliýanyň suwlarynda b.e.öň 241-nji ýylda Egad adalaryndaky söweş wagty ýitirilip bilnen gadymy rim bürünç tuwulgasy tapyldy diýip, Live Science habar berýär. Tuwulgany we ýene 30 töweregi predmeti Suwa giden ýerleri resminamalaşdyrmak boýunça jemgyýetiň (Society for the Documentation of Submerged Sites, SDSS) daýwerleri tapdy...

13.09.2025 15:41
4.7k+

Kalimantan adasynda meteoritden galan gadymy palta tapyldy

Kalimantan adasynyň Indoneziýa böleginde ýerleşýän Paau obasynda çen bilen bürünç eýýamyna degişli seýrek guýguç şekilli palta tapyldy. Onuň ýaşy takmynan 3000 ýyl töweregi. Radar Banjarmasin gazetiniň habaryna görä, bu artefakt 1983-nji ýylda ýerli ýaşaýjy tarapyndan altyn gözleýän mahaly tötänleýin tapyldy we  jemgyýetçilige indi mälim boldy...

09.09.2025 16:11
8.7k+

Marokkoda dinozawrlar eýýamynyň "janly tanky" tapyldy: olaryň güýçli sowudy bolupdyr

Marokkoda paleontologlar özboluşly gorag uýgunlaşmaly dinozawr bolan Spicomellus aferi ankilozawryny tapdylar. Alymlar bu üýtgeşik ýyrtyjynyň daşky keşbini döretdiler. Nature žurnalynda çap edilen barlagda ankilozawrlaryň esasy goraglarynyň köpüsiniň ozal pikir edilişinden has ir peýda bolandygy ýüze çykaryldy...

04.09.2025 19:24
10k+

Argentinada gadymy krokodile meňzeş ýyrtyjy tapyldy. Ol dinozawrlary awlapdyr

Paleontologlar Patagoniýanyň günortasynda häzirki krokodilleriň ýok bolup giden garyndaşlaryny - öň belli bolmadyk peýrozawrlaryň galyndylaryny tapdylar. Tapyndylaryň arasynda gowy saklanyp galan kelleçanak, äň we skeletiň bir bölegi bar...