Arheologlar Türkiýede iň gadymy aýna artefaktlaryny tapdylar

  • 04.08.2025 18:10
  • 4.7k+

Arheologlar Türkiýäniň Büklükale şäherinde bürünç asyrynyň tehnologiýasy we medeni alyş-çalşy baradaky düşünjämizi üýtgedýän gadymy aýna zatlary tapdylar. Olar Merkezi Anadoluda tapylan iň gadymy aýna önümleriň biridir diýip, Arkeonews habar berýär.

Tapyndylaryň arasynda b.e. öňki XVII-XVI asyrlara degişli Karum döwründen ýa-da irki Gadymy Hett Patyşalygyndan galan armyt şekilli çüýşe we goýy gök kulon bar.
Egrem-bugram nagyşly çüýşe nuzili we assurly Mesopotamiýa bezeglerine meňzeýär, ýöne izotop synaglary onuň ýerli önümdigini tassyklaýar. Bu sebitde ozal näbelli aýna senagatynyň bolangyny görkezýär we Anadolunyň tehnologiýany ösdürmekdäki orny barada sowal döredýär.


Iştar taňrysy bilen baglanyşykly zatlara meňzeş disk şekilli kulon hurritleriň däpleri bilen medeni baglanyşyklaryň bardygyny görkezýär. Şeýle kulonlar Mesopotamiýa däp-dessurlarynda ulanylyp, Iştar kultynyň ýerli görnükli adamlara täsiriniň bolandygyny  görkezýär.
Şeýle hem gazuw-agtaryş işleri wagtynda 6000-den gowrak kiçijik jam, babyryň mermer kelleleri, lazurit şaý-sepler we düýeguş ýumurtgasynyň gabyklary bolan iki sany ýerasty ammar tapyldy. Arheobotanik subutnamalar ýerli däl ösümliklerden künji bilen gawunyň bardygyny ýüze çykardy. Bularyň hemmesi bu ýerlerde  müňlerçe adamyň gatnaşmagynda giň gerimli dabaraly ýygnaklaryň geçirilendigini görkezýär.
Büklükaleden tapylan tapyndylar Anadolunyň hetleriň döwründe söwda ykdysadyýetinden imperiýa gurluşlaryna geçişini görkezýär. Ýerli aýna önümçiligi bu ýeriniň bürünç asyryny öwrenmek üçin ähmiýetlidigini nygtaýar.


20.10.2025 10:52
11k+

Angliýada bitewi diýen ýaly “gylyç şekilli ażdarha” tapyldy

Beýik Britaniýanyň Ýura kenarynda alymlar öň belli bolmadyk, delfiniň ululygyndaky gadymy deňiz süýrenijisi — ihtiozawryň bitin diýen ýaly skeletini tapdylar. Britan paleontologlary Papers in Paleontology žurnalynda çap eden makalasynda bu tapyndynyň ihtiozawrlaryň ewolýusiýasynyň taryhyndaky boşlugy doldurmaga kömek edýändigini belleýärler...

13.10.2025 09:51
6.7k+

Türkiýedäki Karahantepede adamyň şekili bolan gadymy daş sütüni tapyldy

Türkiýäniň günorta-gündogaryndaky neopolit döwrüne degişli Karahantepe sebitinde gazuw-agtaryş işleri wagtynda adamyň şekili bolan T-şekilli daş sütüni tapyldy. Bu barada Türkiye Today habar berýär. Ozal alymlar goňşy Göbekli-Tepede hem eliň we penjäniň şekili bolan şuňa meňzeş sütünleri tapypdy, ýöne bu ullakan daş böleginde ýüzüň şekili mese-mälim oýulan ilkinji tapyndy boldy...

07.10.2025 23:23
5.2k+

Müsürde 20 ýyldan soň faraon Amenhotep III-niň aramgähini dikeldiş işleri tamamlandy

Müsürde Luksoryň günbatar kenaryndaky Patyşalar jülgesinde faraon Amenhotep III-niň aramgähini dikeltmek işleri tamamlandy. Bu barada ýurduň syýahatçylyk we gadymy ýadygärlikler ministri Şerif Fathi habar berdi...

28.09.2025 10:49
8.6k+

Ysraýylda Wizantiýa döwrüniň 97 altyn teňňesinden we şaý-seplerden ybarat hazyna tapyldy

Ysraýylyň demirgazygynda, Kineret kölüniň golaýyndaky Susita milli seýilgähinde arheologlar Wizantiýa döwrüniň 97 altyn teňňesinden we onlarça şaý-sep böleklerinden ybarat hazynany tapdy. Bu barada Ynet portaly habar berýär...