Arheologlar Türkiýede iň gadymy aýna artefaktlaryny tapdylar

  • 04.08.2025 18:10
  • 4.7k+

Arheologlar Türkiýäniň Büklükale şäherinde bürünç asyrynyň tehnologiýasy we medeni alyş-çalşy baradaky düşünjämizi üýtgedýän gadymy aýna zatlary tapdylar. Olar Merkezi Anadoluda tapylan iň gadymy aýna önümleriň biridir diýip, Arkeonews habar berýär.

Tapyndylaryň arasynda b.e. öňki XVII-XVI asyrlara degişli Karum döwründen ýa-da irki Gadymy Hett Patyşalygyndan galan armyt şekilli çüýşe we goýy gök kulon bar.
Egrem-bugram nagyşly çüýşe nuzili we assurly Mesopotamiýa bezeglerine meňzeýär, ýöne izotop synaglary onuň ýerli önümdigini tassyklaýar. Bu sebitde ozal näbelli aýna senagatynyň bolangyny görkezýär we Anadolunyň tehnologiýany ösdürmekdäki orny barada sowal döredýär.


Iştar taňrysy bilen baglanyşykly zatlara meňzeş disk şekilli kulon hurritleriň däpleri bilen medeni baglanyşyklaryň bardygyny görkezýär. Şeýle kulonlar Mesopotamiýa däp-dessurlarynda ulanylyp, Iştar kultynyň ýerli görnükli adamlara täsiriniň bolandygyny  görkezýär.
Şeýle hem gazuw-agtaryş işleri wagtynda 6000-den gowrak kiçijik jam, babyryň mermer kelleleri, lazurit şaý-sepler we düýeguş ýumurtgasynyň gabyklary bolan iki sany ýerasty ammar tapyldy. Arheobotanik subutnamalar ýerli däl ösümliklerden künji bilen gawunyň bardygyny ýüze çykardy. Bularyň hemmesi bu ýerlerde  müňlerçe adamyň gatnaşmagynda giň gerimli dabaraly ýygnaklaryň geçirilendigini görkezýär.
Büklükaleden tapylan tapyndylar Anadolunyň hetleriň döwründe söwda ykdysadyýetinden imperiýa gurluşlaryna geçişini görkezýär. Ýerli aýna önümçiligi bu ýeriniň bürünç asyryny öwrenmek üçin ähmiýetlidigini nygtaýar.


28.09.2025 10:49
8.3k+

Ysraýylda Wizantiýa döwrüniň 97 altyn teňňesinden we şaý-seplerden ybarat hazyna tapyldy

Ysraýylyň demirgazygynda, Kineret kölüniň golaýyndaky Susita milli seýilgähinde arheologlar Wizantiýa döwrüniň 97 altyn teňňesinden we onlarça şaý-sep böleklerinden ybarat hazynany tapdy. Bu barada Ynet portaly habar berýär...

27.09.2025 19:28
9.7k+

Argentinada öň belli bolmadyk ýyrtyjy megaraptoryň we onuň pidasynyň galyndylary tapyldy

Argentinanyň günortasynda paleontologlar güýçli öňki elleri we uzyn dyrnaklary bolan öň näbelli ýyrtyjy dinozawryň galyndylaryny ýüze çykardylar. Bu tapyndy megaraptor nesliniň Günorta Amerikada uzak wagtlap ýaşandygyny tassyklaýar diýip, Nature Communications žurnalynda bellenýär...

25.09.2025 19:07
6k+

Çehiýada ýerde 30 müň ýyl ýatan awçy gurallarynyň toplumy tapyldy

Günorta Morawiýada, Pawlow daglarynyň eteginde arheologlar üýtgeşik artefakty – grawett döwrüniň awçysynyň daş gurallarynyň toplumyny gazyp aldy. Tapyndy ýerde, takmynan, 30 müň ýyl ýatan diýip, Anthropology neşiri ýazýar...

24.09.2025 13:17
3.7k+

Serbiýada gladiatorlaryň söweşine gatnaşan aýynyň galyndylary tapyldy

Häzirki Serbiýanyň Wiminasium şäherindäki gadymy Rim amfiteatrynyň golaýynda ýaşy takmynan 1700 ýyllyk aýy kellesiniň bölekleri  tapyldy. Bu açyş aýylaryň gladiator söweşine gatnaşandygyny görkezýän ilkinji göni subutnamany berýär diýip, Live Science ýazýar...