Arheologlar Türkiýede iň gadymy aýna artefaktlaryny tapdylar

  • 04.08.2025 18:10
  • 4.6k+

Arheologlar Türkiýäniň Büklükale şäherinde bürünç asyrynyň tehnologiýasy we medeni alyş-çalşy baradaky düşünjämizi üýtgedýän gadymy aýna zatlary tapdylar. Olar Merkezi Anadoluda tapylan iň gadymy aýna önümleriň biridir diýip, Arkeonews habar berýär.

Tapyndylaryň arasynda b.e. öňki XVII-XVI asyrlara degişli Karum döwründen ýa-da irki Gadymy Hett Patyşalygyndan galan armyt şekilli çüýşe we goýy gök kulon bar.
Egrem-bugram nagyşly çüýşe nuzili we assurly Mesopotamiýa bezeglerine meňzeýär, ýöne izotop synaglary onuň ýerli önümdigini tassyklaýar. Bu sebitde ozal näbelli aýna senagatynyň bolangyny görkezýär we Anadolunyň tehnologiýany ösdürmekdäki orny barada sowal döredýär.


Iştar taňrysy bilen baglanyşykly zatlara meňzeş disk şekilli kulon hurritleriň däpleri bilen medeni baglanyşyklaryň bardygyny görkezýär. Şeýle kulonlar Mesopotamiýa däp-dessurlarynda ulanylyp, Iştar kultynyň ýerli görnükli adamlara täsiriniň bolandygyny  görkezýär.
Şeýle hem gazuw-agtaryş işleri wagtynda 6000-den gowrak kiçijik jam, babyryň mermer kelleleri, lazurit şaý-sepler we düýeguş ýumurtgasynyň gabyklary bolan iki sany ýerasty ammar tapyldy. Arheobotanik subutnamalar ýerli däl ösümliklerden künji bilen gawunyň bardygyny ýüze çykardy. Bularyň hemmesi bu ýerlerde  müňlerçe adamyň gatnaşmagynda giň gerimli dabaraly ýygnaklaryň geçirilendigini görkezýär.
Büklükaleden tapylan tapyndylar Anadolunyň hetleriň döwründe söwda ykdysadyýetinden imperiýa gurluşlaryna geçişini görkezýär. Ýerli aýna önümçiligi bu ýeriniň bürünç asyryny öwrenmek üçin ähmiýetlidigini nygtaýar.


22.08.2025 13:11
3.5k+

Täjigistandaky gadymy Mugtepa şäher harabaçylygynda keramik suw geçiriji tapyldy

Täjigistanyň Hujand döwlet uniwersitetiniň arheologlary gadymy Mugtepa şäher harabaçylygynda geçirilen gazuw-agtaryş işleri wagtynda birnäçe artefaktlary, şol sanda gadymy suw geçirijini tapdy. Tapyndy nobatdaky gezek Merkezi Aziýada ýaşan halklaryň ýokary inženerlik bilimine eýe bolandygyny görkezdi diýip, Arkeonews ýazýar...

18.08.2025 19:03
2.9k+

Arheologlar uniwersitetiň çäginde ýerli amerikalylaryň gadymy düşelgesini tapdylar

Arheologlar Demirgazyk Karolinadaky Appalaçi döwlet uniwersitetiniň çäginde ýerli amerikalylaryň düşelgesiniň galyndylaryny tapdylar. Tapyndylar b.e. öňki 8000-1000-nji ýyllaryň giçki arhaik we wudlend döwürlerine degişlidir diýip, Archaeology magazine ýazýar...

14.08.2025 16:33
10k+

Tehasda suw joşguny 100 mln ýyldan gowrak ozal ýaşan dinozawrlaryň yzlaryny ýüze çykardy

Iýul aýynyň başynda Tehasa inen weýrançylykly suw joşguny Trewis okrugynda taryhdan öňki yzlaryň ýüze çykmagyna getirdi. Bu açyş barada CNN habar berýär. Tebigy betbagtçylykdan soň ýerli ýaşaýjylara harabalygy arassalamaga kömek edýän meýletinçi Sendi-Krik sebitinde üç dyrnakly 15 sany uly yzy tapdy...

14.08.2025 16:23
12k+

Polşada balykçy derýadan ýaşy 700 ýyla barabar bolan gylyjy çykardy

Polşada balykçy Wisla derýasyndan ýaşy, takmynan, 700 ýyl bolan gylyjy çykardy. Onuň uzynlygy 79 santimetre barabar diýip, People ýazýar. Erkek adam kanunyň talap edişi ýaly artefakty Ýadygärlikleri goramak boýunça paýtagt gullugyna gowşurdy...