Belizde maýalaryň gadymy şäheriniň ilkinji hökümdary - Te Kaab Çaakanyň mazary tapyldy

  • 16.07.2025 06:12
  • 4.9k+

Hýuston uniwersitetiniň arheologlary Karakolda (Beliz) maýalaryň bu gadymy şäheriniň ilkinji hökümdary we onuň şa nesilşalygynyň esaslandyryjysy Te Kaab Çaagyň mazaryny tapdylar.

Bu Merkezi Amerikanyň döwleti bolan Belizdäki iň uly maýa arheologik ýadygärliginde 40 ýyldan gowrak wagtlap geçirilen barlagda tapylan ilkinji şa mazarydyr. Gazuw-agtaryş işlerine Beliziň Arheologiýa institutynyň gatnaşmagynda Hýuston uniwersitetinden Arlen bilen Diana Çeýz ýolbaşçylyk edýär.
Te Kaab Çaak b.e. öň 331-nji ýylda tagta çykdy. Onuň jesedi maşgala mazarlygynyň eteginde jaýlandy. Mazarda on bir sany keramiki gap-gaç, oýma süňk turbalary, deňiz balykgulaklary, nefrit monjuklary we mozaikaly nefritden ölüm maskasy bar.

Gaplaryň käbiri sahnalar bilen bezelipdir: birinde maýanyň hökümdary naýzaly şekillendirilen, sadakalary kabul edip dur, beýlekisinde - söwdagärleriň hudaýy Ek Çua sowgatlar bilen gurşalan görnüşde şekillendirilen. Dört sany palçykdan ýasalan gap-gaçlaryň ýüzünde baglanan ýesirler şekillendirilen.

Arheologlaryň baha bermegine görä, hökümdar garrap ýogalypdyr we boýy takmynan 170 sm bolupdyr. Ol ölen wagty dişleri ýok eken. Onuň esaslandyran nesilşalygy 460 ýyldan gowrak dowam edipdir.
Mazar takmynan b.e. 350-nji ýyllaryna degişlidir, bu Karakolyň merkezi Meksikada 1200 km töweregi uzaklykda ýerleşen Teotiuakan şäheri bilen ilkinji gezek duşuşan wagtyna gabat gelýär. B.e. 300-nji ýylyna gabat Teotiuakan sebitdäki esasy söwda merkezi bolupdyr.


04.08.2025 18:10
3.7k+

Arheologlar Türkiýede iň gadymy aýna artefaktlaryny tapdylar

Arheologlar Türkiýäniň Büklükale şäherinde bürünç asyrynyň tehnologiýasy we medeni alyş-çalşy baradaky düşünjämizi üýtgedýän gadymy aýna zatlary tapdylar. Olar Merkezi Anadoluda tapylan iň gadymy aýna önümleriň biridir diýip, Arkeonews habar berýär...

03.08.2025 17:37
11k+

Awstraliýada ýurtda iň uly we iň agyr mör-möjek ýüze çykaryldy

Kwinslend tropiklerinde, Aterton belentliginde Awstraliýanyň çäginde belli bolan mör-möjekleriň iň uly we iň agyr görnüşi ýüze çykaryldy. The Guardian neşiriniň habar bermegine görä, taýajyk görnüşlileriň täze görnüşine Acrophylla alta ady berildi...

01.08.2025 15:02
5.1k+

Gadymy Müsür artefaktynda tötänleýin 4000 ýyllyk el yzy tapyldy

Kembrijdäki Fisuilýam muzeýinde saklanýan Gadymy Müsür artefaktynda hünärmenler 4000 ýyllyk el yzyny tapdylar. Tapyndy açylyşy 3-nji oktýabra meýilleşdirilen sergide görkeziler diýip, CNN ýazýar. El yzy “ruhlar öýüniň” – gurban etmek üçin aramgählerde we ruhlar üçin öý hökmünde ulanylan iki gatly binanyň şekilindäki palçyk predmetiň düýbünde tapyldy...

29.07.2025 12:15
15k+

Alymlar wagtyň azalandygyny subut edip, indi sekunty hasapdan aýyrmak isleýärler

Ýer öňküden çalt aýlanýar we bu taryhda ilkinji gezek global wagtdan sekunty aýyrmagyň zerurlygyna getirip biler. Bu barada Ýeriň aýlanyşy we hasaplaýyş ulgamlarynyň halkara gullugynyň (IERS) we ABŞ-nyň Harby-deňiz obserwatoriýasynyň maglumatlaryna salgylanyp, CNN habar berýär...