Germaniýada arheologlar ýaşy 125 000 ýyl bolan gadymy ýag “fabrikasyny” tapdy

  • 12.07.2025 19:24
  • 13k+

Arheologlar Germaniýadaky Noýmark-Nord diýen ýerde 172 haýwanyň – atlaryň, sugunlaryň we öküzleriň 2000-den gowrak süňk bölegini tapdy. Süňkler döwlüp, ýag almak üçin gaýnadylypdyr. Bu 125 müň ýyl ozal neandertallar tarapyndan ýagyň işlenmeginiň subutnamasydyr diýlip, Science Advances žurnalynda ýerleşdirilen habarda aýdylýar.

Ylmy gözlegçiler ýagyň neandertallar üçin möhüm energiýa çeşmesi bolandygyny, çünki onuň beloklardan we uglewodlardan iki esse kaloriýalydygyny belleýär. Adam organizmi günde 300 gram belogy özleşdirip bilýär. Bu açyş neandertallar tarapyndan ýag almak işiniň düşünilip ýerine ýetirilendigini görkezýär. Şeýle-de, bu 28 müň ýyldan uly döwürde ýagyň şeýle uly gerimde alynmagynyň ilkinji subutnamasydyr.
Ýag işlemek prosesi süňkleri ýygnamagy, olary döwmegi we suwda gaýnatmagy hem-de ýüzüne çykan ýagy almagy öz içine alýar. Şeýle usul başarnyklary, wagty we meýilleşdirmegi talap edipdir. Tapyndy neandertallaryň has çylşyrymly durmuş ýörelgesine ukyplylygynyň, iýmit ätiýaçlygyny edinmek we resurslary dolandyrmak başarnygynyň nobatdaky subutnamasydyr.


29.11.2025 21:54
3k+

2025-nji ýylyň arheologik möwsüminiň tapyndylary Türkmenistanyň muzeý gaznalaryna tabşyryldy

26-njy noýabrda nobatdaky meýdan arheologik we ylmy işleriň netijesinde ýüze çykarylan täze tapyndylary muzeýlere tabşyrmak boýunça dabara geçirildi. Tapyndylar Aşgabat şäherindäki Türkmenistanyň Döwlet Medeniýet Merkeziniň Döwlet muzeýiniň we Arkadag şäheriniň Taryhy we ülkäni öwreniş muzeýiniň gaznalaryna gowşuryldy...

27.11.2025 11:28
5.7k+

Rumyniýada dinozawr süňkleriniň uly üýşmegi tapyldy

Paleontologlar Transilwaniýada ýerleşýän Haseg basseýninde (Rumyniýanyň demirgazyk-günbatar bölegi) ýaşy 72 million ýyllyk bolan dinozawrlaryň adaty däl baý mazarçylygyny tapdylar. Alymlar ululygy bäş inedördül metrden hem az meýdançada dinozawrlaryň 800-den gowrak süňküni, şol sanda birnäçe bölekleýin saklanyp galan skeletleri tapdylar...

25.11.2025 16:39
3k+

Budapeştde 1700 ýyllyk gadymy rim sarkofagy tapyldy

Budapeşt taryhy muzeýiniň arheologlary Wengriýanyň paýtagtynyň demirgazygyndaky Obuda sebitinde rim sarkofagyny tapdy diýip, Associated Press agentligi habar berdi. Tapyndy Akwinkum gadymy rim şäherçesiniň çäklerinde gazuw-agtaryş işleri wagtynda ýüze çykaryldy...

23.11.2025 21:10
1.2k+

Germaniýada Bahyň ozal näbelli iki kompozisiýasy ýerine ýetirildi

Germaniýaly sazşynas 30 ýyl mundan ozal tapylan iki organ kompozisiýasynyň Iogann Sebastýan Baha (1685 – 1750) degişlidigini anyklady. Bu barada MDR teleradiokompaniýasy habar berdi. 1992-nji ýylda sazşynas Peter Wollni Brýusseliň Patyşalyk kitaphanasynda işleýän wagty “Çakona re minor” we “Çakona sol minor” aýdym-saz eserleri bilen XVII asyryň iki golýazmasyny tapdy...