Germaniýada arheologlar ýaşy 125 000 ýyl bolan gadymy ýag “fabrikasyny” tapdy

  • 12.07.2025 19:24
  • 13k+

Arheologlar Germaniýadaky Noýmark-Nord diýen ýerde 172 haýwanyň – atlaryň, sugunlaryň we öküzleriň 2000-den gowrak süňk bölegini tapdy. Süňkler döwlüp, ýag almak üçin gaýnadylypdyr. Bu 125 müň ýyl ozal neandertallar tarapyndan ýagyň işlenmeginiň subutnamasydyr diýlip, Science Advances žurnalynda ýerleşdirilen habarda aýdylýar.

Ylmy gözlegçiler ýagyň neandertallar üçin möhüm energiýa çeşmesi bolandygyny, çünki onuň beloklardan we uglewodlardan iki esse kaloriýalydygyny belleýär. Adam organizmi günde 300 gram belogy özleşdirip bilýär. Bu açyş neandertallar tarapyndan ýag almak işiniň düşünilip ýerine ýetirilendigini görkezýär. Şeýle-de, bu 28 müň ýyldan uly döwürde ýagyň şeýle uly gerimde alynmagynyň ilkinji subutnamasydyr.
Ýag işlemek prosesi süňkleri ýygnamagy, olary döwmegi we suwda gaýnatmagy hem-de ýüzüne çykan ýagy almagy öz içine alýar. Şeýle usul başarnyklary, wagty we meýilleşdirmegi talap edipdir. Tapyndy neandertallaryň has çylşyrymly durmuş ýörelgesine ukyplylygynyň, iýmit ätiýaçlygyny edinmek we resurslary dolandyrmak başarnygynyň nobatdaky subutnamasydyr.


28.09.2025 10:49
8.2k+

Ysraýylda Wizantiýa döwrüniň 97 altyn teňňesinden we şaý-seplerden ybarat hazyna tapyldy

Ysraýylyň demirgazygynda, Kineret kölüniň golaýyndaky Susita milli seýilgähinde arheologlar Wizantiýa döwrüniň 97 altyn teňňesinden we onlarça şaý-sep böleklerinden ybarat hazynany tapdy. Bu barada Ynet portaly habar berýär...

27.09.2025 19:28
9.6k+

Argentinada öň belli bolmadyk ýyrtyjy megaraptoryň we onuň pidasynyň galyndylary tapyldy

Argentinanyň günortasynda paleontologlar güýçli öňki elleri we uzyn dyrnaklary bolan öň näbelli ýyrtyjy dinozawryň galyndylaryny ýüze çykardylar. Bu tapyndy megaraptor nesliniň Günorta Amerikada uzak wagtlap ýaşandygyny tassyklaýar diýip, Nature Communications žurnalynda bellenýär...

25.09.2025 19:07
6k+

Çehiýada ýerde 30 müň ýyl ýatan awçy gurallarynyň toplumy tapyldy

Günorta Morawiýada, Pawlow daglarynyň eteginde arheologlar üýtgeşik artefakty – grawett döwrüniň awçysynyň daş gurallarynyň toplumyny gazyp aldy. Tapyndy ýerde, takmynan, 30 müň ýyl ýatan diýip, Anthropology neşiri ýazýar...

24.09.2025 13:17
3.7k+

Serbiýada gladiatorlaryň söweşine gatnaşan aýynyň galyndylary tapyldy

Häzirki Serbiýanyň Wiminasium şäherindäki gadymy Rim amfiteatrynyň golaýynda ýaşy takmynan 1700 ýyllyk aýy kellesiniň bölekleri  tapyldy. Bu açyş aýylaryň gladiator söweşine gatnaşandygyny görkezýän ilkinji göni subutnamany berýär diýip, Live Science ýazýar...