Germaniýada arheologlar ýaşy 125 000 ýyl bolan gadymy ýag “fabrikasyny” tapdy

  • 12.07.2025 19:24
  • 13k+

Arheologlar Germaniýadaky Noýmark-Nord diýen ýerde 172 haýwanyň – atlaryň, sugunlaryň we öküzleriň 2000-den gowrak süňk bölegini tapdy. Süňkler döwlüp, ýag almak üçin gaýnadylypdyr. Bu 125 müň ýyl ozal neandertallar tarapyndan ýagyň işlenmeginiň subutnamasydyr diýlip, Science Advances žurnalynda ýerleşdirilen habarda aýdylýar.

Ylmy gözlegçiler ýagyň neandertallar üçin möhüm energiýa çeşmesi bolandygyny, çünki onuň beloklardan we uglewodlardan iki esse kaloriýalydygyny belleýär. Adam organizmi günde 300 gram belogy özleşdirip bilýär. Bu açyş neandertallar tarapyndan ýag almak işiniň düşünilip ýerine ýetirilendigini görkezýär. Şeýle-de, bu 28 müň ýyldan uly döwürde ýagyň şeýle uly gerimde alynmagynyň ilkinji subutnamasydyr.
Ýag işlemek prosesi süňkleri ýygnamagy, olary döwmegi we suwda gaýnatmagy hem-de ýüzüne çykan ýagy almagy öz içine alýar. Şeýle usul başarnyklary, wagty we meýilleşdirmegi talap edipdir. Tapyndy neandertallaryň has çylşyrymly durmuş ýörelgesine ukyplylygynyň, iýmit ätiýaçlygyny edinmek we resurslary dolandyrmak başarnygynyň nobatdaky subutnamasydyr.


20.10.2025 10:52
11k+

Angliýada bitewi diýen ýaly “gylyç şekilli ażdarha” tapyldy

Beýik Britaniýanyň Ýura kenarynda alymlar öň belli bolmadyk, delfiniň ululygyndaky gadymy deňiz süýrenijisi — ihtiozawryň bitin diýen ýaly skeletini tapdylar. Britan paleontologlary Papers in Paleontology žurnalynda çap eden makalasynda bu tapyndynyň ihtiozawrlaryň ewolýusiýasynyň taryhyndaky boşlugy doldurmaga kömek edýändigini belleýärler...

13.10.2025 09:51
6.7k+

Türkiýedäki Karahantepede adamyň şekili bolan gadymy daş sütüni tapyldy

Türkiýäniň günorta-gündogaryndaky neopolit döwrüne degişli Karahantepe sebitinde gazuw-agtaryş işleri wagtynda adamyň şekili bolan T-şekilli daş sütüni tapyldy. Bu barada Türkiye Today habar berýär. Ozal alymlar goňşy Göbekli-Tepede hem eliň we penjäniň şekili bolan şuňa meňzeş sütünleri tapypdy, ýöne bu ullakan daş böleginde ýüzüň şekili mese-mälim oýulan ilkinji tapyndy boldy...

07.10.2025 23:23
5.2k+

Müsürde 20 ýyldan soň faraon Amenhotep III-niň aramgähini dikeldiş işleri tamamlandy

Müsürde Luksoryň günbatar kenaryndaky Patyşalar jülgesinde faraon Amenhotep III-niň aramgähini dikeltmek işleri tamamlandy. Bu barada ýurduň syýahatçylyk we gadymy ýadygärlikler ministri Şerif Fathi habar berdi...

28.09.2025 10:49
8.6k+

Ysraýylda Wizantiýa döwrüniň 97 altyn teňňesinden we şaý-seplerden ybarat hazyna tapyldy

Ysraýylyň demirgazygynda, Kineret kölüniň golaýyndaky Susita milli seýilgähinde arheologlar Wizantiýa döwrüniň 97 altyn teňňesinden we onlarça şaý-sep böleklerinden ybarat hazynany tapdy. Bu barada Ynet portaly habar berýär...