Alymlar 200 mln ýyl ozal ýaşan pterozawryň täze görnüşini suratlandyrdylar

  • 11.07.2025 11:17
  • 2

ABŞ-nyň Smitsonow institutynyň işgärleri Petrifaýd-Forest milli seýilgähinde (Arizona ştaty)  209 million ýyl mundan ozal ýaşap geçen pterozawrlaryň näbelli görnüşleriniň galyndylaryny tapdylar. Edaranyň metbugat gullugynyň habaryna görä, tapyndy giçki trias döwrüne degişlidir.

Esasy böleklerinden biri - eňeginiň deňiz guşunyň ululygyndaky bölegi. Alymlar dişleriniň kütelen uçlaryna salgylanyp, pterozawryň teňňesi sowuda meňzeýän ýerli balyklar bilen iýmitlenendigini çak etdiler. Täze görnüş Eotephradactylus mcintireae diýip atlandyryldy.
Takmynan 200 million ýyl ozal Ýeriň howasy häzirki zaman yklymlarynyň hemmesini diýen ýaly birleşdirýän Pangei superyklymynyň bölünmegi bilen baglanyşykly güýçli wulkan atylmasy sebäpli düýpgöter üýtgäp başlapdyr. Bu ýagdaý gury ýerdäki haýwanlaryň görnüşleriniň takmynan 75% -iniň ýok bolmagyna getiripdir we ilkinji dinozawrlaryň, pterozawrlaryň, krokodilleriň we mezozoý haýwanat dünýäsiniň beýleki wekilleriniň ýaýramagyna täsirini ýetiripdir. Paleontolog Ben Kligmanyň sözlerine görä "Şular ýaly galyndylar bu haýwanlaryň hemmesiniň bilelikde ýaşandygyny anyklamaga mümkinçilik berýär". Bu sebitden süňk plasty 2011-nji ýylda geolog Keý Berensmeýeriň ýolbaşçylygyndaky ekspedisiýa wagtynda tapyldy. Şonda süňkler, dişler, balyk teňňesi we nejasat  ýaly 1200 töweregi galyndy tapylypdy.


29.07.2025 14:09
60

Alymlar derisi ýelekpisint bolan gadymy süýrenijiniň galyndylaryny tapdylar

Fransiýada arka tarapy ýelekpisint gurluşly gadymy süýrenijileriň galyndylary tapyldy. Tapyndynyň ýaşy 247 million ýyl diýip, Ştutgartdaky (Germaniýa) Döwlet tebigat ylymlary muzeýiniň metbugat gullugy habar berdi...

29.07.2025 11:54
100

Gaýtadan işlenen çilim naýçalaryndan berk, arzan asfalt döretdiler

Granada we Bolonýa uniwersitetleriniň alymlary gaýtadan işlenen çilim naýçalaryndan ekologiýa taýdan arassa asfalt öndürmegiň tehnologiýasyny işläp düzdüler. Oýlap tapyş ScienceDirect žurnalynyň makalasynda beýan edildi...

28.07.2025 17:38
25

Geljekki Mars missiýasy üçin iň uly paraşýut stratosferada synag edildi

Thales Alenia Space-iň we Ýewropa kosmos agentliginiň (ESA) işgärleri ExoMars-yň geljekki missiýasy üçin paraşýut ulgamyny synagdan geçirdiler. Uçurylýan modulyň geliý şary bilen Polýar tegeleginden 30 km belentlige galdyrylan maketi iki paraşýutyny açandan soň ýere üstünlikli gondy...

26.07.2025 18:29
25

Alymlar Stounhenj daşlaryny adamlaryň daşandygyny tassykladylar

Aberistuit uniwersitetiniň ylmy gözlegçileri Stounhenji emele getirýän daşlaryň bäş müň ýyldan gowrak ozal adamlar tarapyndan daşalandygyny subut etdi. Bu barada geçirilen ylmy barlaga salgylanyp, Daily Mail habar berýär...