Alymlar 200 mln ýyl ozal ýaşan pterozawryň täze görnüşini suratlandyrdylar

  • 11.07.2025 11:17
  • 4.2k+

ABŞ-nyň Smitsonow institutynyň işgärleri Petrifaýd-Forest milli seýilgähinde (Arizona ştaty)  209 million ýyl mundan ozal ýaşap geçen pterozawrlaryň näbelli görnüşleriniň galyndylaryny tapdylar. Edaranyň metbugat gullugynyň habaryna görä, tapyndy giçki trias döwrüne degişlidir.

Esasy böleklerinden biri - eňeginiň deňiz guşunyň ululygyndaky bölegi. Alymlar dişleriniň kütelen uçlaryna salgylanyp, pterozawryň teňňesi sowuda meňzeýän ýerli balyklar bilen iýmitlenendigini çak etdiler. Täze görnüş Eotephradactylus mcintireae diýip atlandyryldy.
Takmynan 200 million ýyl ozal Ýeriň howasy häzirki zaman yklymlarynyň hemmesini diýen ýaly birleşdirýän Pangei superyklymynyň bölünmegi bilen baglanyşykly güýçli wulkan atylmasy sebäpli düýpgöter üýtgäp başlapdyr. Bu ýagdaý gury ýerdäki haýwanlaryň görnüşleriniň takmynan 75% -iniň ýok bolmagyna getiripdir we ilkinji dinozawrlaryň, pterozawrlaryň, krokodilleriň we mezozoý haýwanat dünýäsiniň beýleki wekilleriniň ýaýramagyna täsirini ýetiripdir. Paleontolog Ben Kligmanyň sözlerine görä "Şular ýaly galyndylar bu haýwanlaryň hemmesiniň bilelikde ýaşandygyny anyklamaga mümkinçilik berýär". Bu sebitden süňk plasty 2011-nji ýylda geolog Keý Berensmeýeriň ýolbaşçylygyndaky ekspedisiýa wagtynda tapyldy. Şonda süňkler, dişler, balyk teňňesi we nejasat  ýaly 1200 töweregi galyndy tapylypdy.


20.08.2025 14:19
9.4k+

Hytaýda robot balygyň kömegi bilen umman çuňluklary öwrenilip başlandy

Harbiniň inženerlik uniwersitetiniň (Hytaý) ylmy gözlegçileri ummanyň energiýasynyň hasabyna hereket edýän ýumşak robot balygy döretdi. Ol umman ýaşaýjylaryna zyýan ýetirmezden onuň çuňluklaryndaky ýaşaýşy öwrenmek üçin niýetlenýär...

19.08.2025 19:02
4.6k+

Hytaýda depressiýa garşy göreşmek üçin syçanlara adam beýnisiniň öýjükleri oturdyldy

Hytaýly alymlar sütün öýjüklerinden adam beýnisiniň öýjüklerini döredip, depressiýadan ejir çekýän syçanlara oturtdylar. Synaglaryň netijesinde öýjükleriň transplantasiýasy haýwanlarda aladany, göwnüçökgünlik duýgusyny azaltdy we lezzet almak ukybyny güýçlendirdi diýip, South China Morning Post neşiri ýazýar...

19.08.2025 15:09
3.2k+

Paleontologlar 5 million ýyl mundan ozal ýaşap geçen keýigiň galyndylaryny tapdylar

Tennessiniň (ABŞ) Greý şäherindäki Greý fosil muzeýiniň paleontologlary, takmynan, 5 million ýyllyk keýigiň galyndylaryny tapdylar. Bu barada Palaeontologia Electronica žurnalynda çap edilen ylmy işde aýdylýar...

19.08.2025 14:23
1.3k+

Kremniý jülgesinde EKO-da düwünçekleri IQ boýunça saýlamaga gyzyklanma artýar

Kremniý jülgesinde geljekki çaganyň aň derejesini çaklamagy wada berýän düwünçekleriň genetiki barlagyny ulanmak tejribesi giňden ýaýraýar. Şeýle hyzmatlaryň bahasy alty müňden elli müň dollara çenli bolup, barly maşgalalaryň arasynda isleg döredýär diýip, The Wall Street Journal ýazýar...