Alymlar 200 mln ýyl ozal ýaşan pterozawryň täze görnüşini suratlandyrdylar

  • 11.07.2025 11:17
  • 4.3k+

ABŞ-nyň Smitsonow institutynyň işgärleri Petrifaýd-Forest milli seýilgähinde (Arizona ştaty)  209 million ýyl mundan ozal ýaşap geçen pterozawrlaryň näbelli görnüşleriniň galyndylaryny tapdylar. Edaranyň metbugat gullugynyň habaryna görä, tapyndy giçki trias döwrüne degişlidir.

Esasy böleklerinden biri - eňeginiň deňiz guşunyň ululygyndaky bölegi. Alymlar dişleriniň kütelen uçlaryna salgylanyp, pterozawryň teňňesi sowuda meňzeýän ýerli balyklar bilen iýmitlenendigini çak etdiler. Täze görnüş Eotephradactylus mcintireae diýip atlandyryldy.
Takmynan 200 million ýyl ozal Ýeriň howasy häzirki zaman yklymlarynyň hemmesini diýen ýaly birleşdirýän Pangei superyklymynyň bölünmegi bilen baglanyşykly güýçli wulkan atylmasy sebäpli düýpgöter üýtgäp başlapdyr. Bu ýagdaý gury ýerdäki haýwanlaryň görnüşleriniň takmynan 75% -iniň ýok bolmagyna getiripdir we ilkinji dinozawrlaryň, pterozawrlaryň, krokodilleriň we mezozoý haýwanat dünýäsiniň beýleki wekilleriniň ýaýramagyna täsirini ýetiripdir. Paleontolog Ben Kligmanyň sözlerine görä "Şular ýaly galyndylar bu haýwanlaryň hemmesiniň bilelikde ýaşandygyny anyklamaga mümkinçilik berýär". Bu sebitden süňk plasty 2011-nji ýylda geolog Keý Berensmeýeriň ýolbaşçylygyndaky ekspedisiýa wagtynda tapyldy. Şonda süňkler, dişler, balyk teňňesi we nejasat  ýaly 1200 töweregi galyndy tapylypdy.


şu gün 00:07
399

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...

25.10.2025 15:42
4.9k+

Gara tomzaklar maslyk bilen iýmitlenmekligi 37 million ýyl ozal özleşdiripdir

Takmynan, 37 million ýyl ozal Argentinanyň Patagon peslikleri giň otluklar bilen örtülen bolup, bu ýer gylyç dişli torbalylaryň, äpet guşlaryň hem-de tapirlere we atlara meňzeş uly ot iýiji haýwanlaryň ýaşaýan mekany bolupdyr...

25.10.2025 14:32
1.9k+

«Sanly çözgüt–2025» bäsleşiginiň saýlama tapgyry başlandy

Türkmenistanyň Aragatnaşyk ministrliginde IT-tehnologiýalaryny, emeli aňy we robot tehnikasyny ösdürmäge gönükdirilen innowasion bäsleşik — «Sanly çözgüt–2025» boýunça saýlama tapgyry geçirilýär. Bäsleşik ýedi ugurda geçiriler: emeli aň robot tehnika we awtomatlaşdyrma «akylly» oba hojalyk tehnologiýalary akylly şäher konsepsiýalary sanly lukmançylyk elektron bilim hyzmatlar ulgamynyň sanlylaşdyrylmagy ...

24.10.2025 12:26
3.7k+

Ýaş alymlar rak keseline garşy "Troýan şekeri" bolan dermany döretdiler

Russiýanyň MIREA tehnologik uniwersitetiniň hünärmenleri rak keseline garşy täze fotodinamik bejergi usulynda şekeri peýdalandylar. Täze taýýarlanan derman serişdesindäki glýukoza molekulalary rak öýjüklerini aldap, olary derman serişdelerini has işjeň siňdirmäge mejbur edýär diýip, uniwersitetiň metbugat gullugy TASS-a habar berdi...