Ýer ýüzündäki iň gadymy daşlar tapyldy. Olaryň ýaşy 4 mlrd ýyldanam köp diýlip çaklanylýar

  • 01.07.2025 19:25
  • 7.3k+

Alymlar Kanadada ýaşy, takmynan, 4,16 mlrd ýyl bolan dag jynslaryny tapdylar. Bu gaýalar häzirki wagta çenli ýüze çykarylan Ýerdäki iň gadymy dag jynslary bolup biler diýip, Phys.org habar berýär.

Olar Kwebekdäki Gudzon aýlagynyň kenaryndaky Nuwwuagittuk ýaşyldaş guşagyndan tapyldy. Bu ýer gadymy dag jynslary bilen köpden bäri tanalsa-da, tapylan nusgalaryň takyk ýaşyna degişli jedeller uzak wagtlap dowam edipdi.
20 ýyl ozalky barlagda bu dag jynslarynyň, takmynan, 4,3 mlrd ýyl mundan ozal emele gelendigini çaklanypdy. Emma soňlugy bilen alymlar bu çaklamalara şübhe bilen garap, olaryň 3,8 mlrd ýyl ozal dörändigi baradaky netijä geldiler. Olar bu tapawudy nusgalaryň hapalanmagy bilen düşündirdiler.
Täze geçirilen barlaglar has takyk netije berdi. Alymlar radioizotop senelemäniň iki usuly arkaly gaýalary ýene bir gezek seljerdiler. Netijede, iki usul hem şol bir netijäni – 4,16 mlrd ýyly görkezdi. Barlagyň awtory, Ottawa uniwersitetinden Jonatan O’Nil bu netijäniň maglumatlaryň dogrulygyny tassyklaýandygyny belläp geçdi.
Deňeşdirsek, Ýeriň ýaşy, takmynan, 4,5 mlrd ýyl hasaplanýar. Tektoniki hereketler sebäpli, gadymy dag jynslary örän seýrek saklanyp galýar. Häzire çenli iň gadymy dag jynslary Kanadadaky Akasta toplumyndan tapylan gneýsler hasaplanýardy, olaryň hem, takmynan, 4 mlrd ýyl ýaşy bar.
Nuwwuagittuk sebiti inuktun taýpalarynyň topraklaryna degişlidir. Geologlar ýerli tebigata zyýan ýetirensoň, ýerli jemgyýet täze nusgalaryň ýygnalmagyna wagtlaýyn çäklendiripdi. «Pituvik Landholding Corp.» korporasiýasyndan Tomin Palliseriň sözlerine görä, käbir nusgalar ýitdi we internetde satylyp başlandy.
Inuitler geljekde ylmy-barlaglar üçin goralýan territoriýany döredip, alymlar bilen hyzmatdaşlyk etmek isleýärler.


şu gün 12:35
2.5k+

Awstriýaly alymlar mikroplastik bilen öýkende howply täze döremäniň arasynda baglanyşyk tapdylar

Awstriýadaky Wena lukmançylyk uniwersitetiniň alymlary mikroplastigi we nanoplastigi demiňe dartmagyň öýkeniň öýjüklerinde kanserogeneziň irki döwürleri bilen baglanyşykly howply üýtgeşmelere getirip biljekdigini anykladylar...

şu gün 12:28
1.9k+

Haýwanlar bilen ösümlikleriň aragatnaşygyň ilkinji ylmy delilleri peýda boldy

Tel-Awiw uniwersitetiniň barlagçylary ösümlikler bilen haýwanlaryň arasyndaky özara akustiki aragatnaşygy hasaba aldylar. Ösümlikler öz ýagdaýyny aňladýan sesleri çykarýarlar, haýwanlar bolsa jogap hökmünde özlerini alyp barşyny üýtgedýärler diýip, uniwersitetiň metbugat gullugy habar berýär...

düýn 13:51
5.4k+

Äpet ýyrtyjy ihtiozawryň keşbi dikeldildi. Onuň sesi basýan ýüzgüçleri bolupdyr

Paleontologlaryň halkara topary ýura döwrüniň äpet ihtiozawry bolan temnodontozawryň keşbini dikeldip, onuň özboluşly aýratynlygyny ýüze çykardylar. Onuň suwda ýüzýärkä sesi basmaga ukyply ýüzgüçleri bolupdyr diýip, Nature žurnalynda çap edilen barlagyň netijesinde aýdylýar...

düýn 00:38
5.4k+

Astronomlar ilkinji gezek täze planeta ulgamynyň döremegini görüp bildiler

Halkara astronomlar topary ilkinji gezek ýaş ýyldyzyň töwereginde planetalaryň emele gelip başlandygyny hasaba aldy. Nature žurnalynda neşir edilen açyş Gün ulgamynyň gelip çykyşyna düşünmekde möhüm ädim boldy...