Ýer ýüzündäki iň gadymy daşlar tapyldy. Olaryň ýaşy 4 mlrd ýyldanam köp diýlip çaklanylýar

  • 01.07.2025 19:25
  • 7.5k+

Alymlar Kanadada ýaşy, takmynan, 4,16 mlrd ýyl bolan dag jynslaryny tapdylar. Bu gaýalar häzirki wagta çenli ýüze çykarylan Ýerdäki iň gadymy dag jynslary bolup biler diýip, Phys.org habar berýär.

Olar Kwebekdäki Gudzon aýlagynyň kenaryndaky Nuwwuagittuk ýaşyldaş guşagyndan tapyldy. Bu ýer gadymy dag jynslary bilen köpden bäri tanalsa-da, tapylan nusgalaryň takyk ýaşyna degişli jedeller uzak wagtlap dowam edipdi.
20 ýyl ozalky barlagda bu dag jynslarynyň, takmynan, 4,3 mlrd ýyl mundan ozal emele gelendigini çaklanypdy. Emma soňlugy bilen alymlar bu çaklamalara şübhe bilen garap, olaryň 3,8 mlrd ýyl ozal dörändigi baradaky netijä geldiler. Olar bu tapawudy nusgalaryň hapalanmagy bilen düşündirdiler.
Täze geçirilen barlaglar has takyk netije berdi. Alymlar radioizotop senelemäniň iki usuly arkaly gaýalary ýene bir gezek seljerdiler. Netijede, iki usul hem şol bir netijäni – 4,16 mlrd ýyly görkezdi. Barlagyň awtory, Ottawa uniwersitetinden Jonatan O’Nil bu netijäniň maglumatlaryň dogrulygyny tassyklaýandygyny belläp geçdi.
Deňeşdirsek, Ýeriň ýaşy, takmynan, 4,5 mlrd ýyl hasaplanýar. Tektoniki hereketler sebäpli, gadymy dag jynslary örän seýrek saklanyp galýar. Häzire çenli iň gadymy dag jynslary Kanadadaky Akasta toplumyndan tapylan gneýsler hasaplanýardy, olaryň hem, takmynan, 4 mlrd ýyl ýaşy bar.
Nuwwuagittuk sebiti inuktun taýpalarynyň topraklaryna degişlidir. Geologlar ýerli tebigata zyýan ýetirensoň, ýerli jemgyýet täze nusgalaryň ýygnalmagyna wagtlaýyn çäklendiripdi. «Pituvik Landholding Corp.» korporasiýasyndan Tomin Palliseriň sözlerine görä, käbir nusgalar ýitdi we internetde satylyp başlandy.
Inuitler geljekde ylmy-barlaglar üçin goralýan territoriýany döredip, alymlar bilen hyzmatdaşlyk etmek isleýärler.


düýn 19:18
2.4k+

Paleontologlar dinozawryň täze görnüşini açdylar: Ol tas 110 ýyllap köpçüligiň göz öňünde durdy

Paleontologlar köne kolleksiýalaryň arasyndaky muzeý witrinasynda dinozawryň täze görnüşini tapdylar. Bu, alymlaryň 1916-njy ýylda tapylan ördek burunly gadrozawridanyň nusgasyny täzeden öwrenenlerinden soň ýüze çykdy...

15.12.2025 17:03
7.2k+

Tanis şäherinden tapylan 225 heýkeljik mazarda ýatan faraonyň adyny anyklamaga ýardam etdi

Arheologlar Nil deltasyndaky gadymy Tanis şäherinde ýerleşýän şa mazaryndan 225 sany jaýlamak üçin niýetlenen heýkeljik tapdylar. Bu artefaktlaryň ýüzündäki nyşanlar atsyz sarkofagda ýatan merhumyň şahsyýetini anyklamaga mümkinçilik berdi: ol faraon Şeşonk III bolup çykdy...

15.12.2025 15:06
3.9k+

400 müň ýyllyk oduň yzy tapyldy: neandertallar Homo sapiens-den has öň ot ýakypdyr

Arheologlar Suffolk graflygyndaky arheologik ýadygärligiň çäginde adamlaryň 400 müň ýyl mundan ozal – öňki hasap edilenden tas 350 müň ýyl ir ot ýakmagy öwrenendigine subutnama tapdy. Ylmy gözleg Nature žurnalynda neşir edildi...

14.12.2025 23:36
5.2k+

Geň soňlama: Hytaýda daşdan düwnüp heläk bolan gadymy guş tapyldy

Paleontologlar Hytaýyň Týanýu Tebigy Taryh Muzeýiniň zat saklanýan ýerlerinde adaty bolmadyk açyş etdiler. Geçirilen barlagda öň mälim bolmadyk guş görnüşiniň köp sanly ýuwdulan daşlardan düwnüp ölendigini görkezýän galyndy tapyldy...