Neýrofiziologlar beýniniň nädip sözlerden sözlem düzýändigini düşündirdiler

  • 01.07.2025 18:13
  • 4.7k+

Nýu-Ýork uniwersitetiniň (ABŞ) alymlary adam beýnisiniň nädip aýry-aýry sözleri sözlemlere öwürýändigini anyklamaga kömek edýän barlagy geçirdiler. Neýrolingwistika şu çaka çenli, esasan, aýry sözleriň emele getirilişini öwrenipdi, ýöne olaryň many berýän zynjyrlara birleşiş prosesini öwrenmändi.

Synag kelleçanagyň boşlugyna ýerleşdirilen elektrodlary ulanyp, beýni bardasynyň işjeňligini ýazga almagyň usuly bolan elektrokortikografiýa (EkoG) ulanylyp geçirildi. Barlaga derman bilen bejeriş peýda etmeýän garaguş keselli 10 näsag - 20 ýaşdan 45 ýaş aralygyndaky üç aýal we ýedi erkek gatnaşdy.
Synaga gatnaşyjylar suratlarda şekillendirilen sözleri aýtdylar we multfilmlerdäki sahnalary suratlandyrýan sözlemleri düzdüler. Gahrymanlar hökmünde towuk, it, Drakula, Frankenşteýn, nindzýa we şepagat uýasy saýlandy. Gönükme işjeň we passiw sintaktik gurluşlary gurmagy öz içine alýardy.
Alnan netijeleri seljermek üçin maşyn öwrediş usuly ulanyldy. Netijede, alymlar aýry-aýry sözler aýdylanda beýniniň işjeňliginiň durnukly patternlerini kesgitläp, sözleriň sözlemlere birleşdirilende bu patternleriň nähili üýtgändigini öwrenip bildiler.
Görnüşi ýaly, söz patternleriniň özi durnukly bolup galýar, ýöne sözleriň tertibi we sintaksisiň çylşyrymlylygy olaryň işleýşine täsir edýär. Passiw gurluşlaryň düzülişi dünýäniň köp dillerinde gepleýän adamlaryň predmetleri obýektleriň öňünde goýmagy makul bilýän lingwistik syn bilen gabat gelýän gurluşlar üçin has köp akyl tagallasy talap edilýär.
Synag Communications Psychology žurnalynda jikme-jik beýan edilýär.


şu gün 12:10
780

Zebra balyklary alymlara adamda eşidişi nädip dikeltmelidigine düşünmäge kömek edýär

Amerikaly biologlar sesleriň kabul edilişine jogapkär duýgur öýjükleriň dikeldilmegine gözegçilik edýän genleri tapdylar. Bu adamlarda kerrewligi we kerligi bejermegiň usullaryny işläp düzmäge kömek edip biler diýip, Stouers lukmançylyk barlag institutynyň (SIMR) metbugat gullugy habar berdi...

düýn 14:28
1.9k+

Turşudan süýjä: Hytaýda kömürturşy gazyny şekere öwürmegi öwrendiler

Hytaýyň Ylymlar akademiýasynyň Týanszin senagat biotehnologiýa institutynyň alymlary kömürturşy gazyny çylşyrymly uglewodlara netijeli öwürmegiň usulyny işläp taýýarladylar. CO₂-ni üýtgetmegiň netijesinde olara fruktoza, glýukoza, amiloza, amilopektin we azyk hem himiki senagatda ulanmak üçin ýaramly bolan beýleki birleşmeleri almak başardýar...

16.07.2025 06:27
4.7k+

Hytaýda arynyň beýnisini dolandyrmagy öwrendiler. Ol diýleni 90% ýerine ýetirýär

Pekin tehnologiýa institutynyň alymlary beýnä täsir edýän dolandyryjy arkaly dolandyryp bolýan dünýäde ilkinji kiborg aryny döretdi. Bu barada South China Morning Post neşiri habar berýär. Enjamyň agramy 74 milligram bolup, bu arylaryň göterýän şireli haltasynyň agramyndan hem azdyr...

16.07.2025 06:16
2.5k+

Alymlar bagry göçürmezden bejermek üçin sütün öýjüklerini döretdiler

Ýewropaly molekulýar biologlar organyň dokumalaryna netijeli ýapyşýan we çynlakaý zeper ýetmelerde onuň regenerasiýasyny çaltlaşdyrýan bagyr sütün  öýjükleriniň ösdürilip ýetişdirilişini işläp taýýarladylar. Bu açyş sirrozyň agyr görnüşlerinde bagyr transplantasiýasyna alternatiwa bolup biler diýip, Birmingem uniwersitetiniň metbugat gullugy habar berdi...