Hytaý inženerleri ilkinji gezek habary buzuň içinde kodlamagy başardy

  • 23.06.2025 16:10
  • 5.6k+

Pekiniň politehniki institutynyň inženerleri Aziýanyň we Ýewropanyň beýleki uniwersitetlerinden kärdeşleri bilen bilelikde maglumatlary saklamagyň we ibermegiň usulyny oýlap tapdy. Olara howa köpürjiklerini ulanyp, buzuň içinde maglumat ýazmak başartdy. Bu suwuň doňmagynyň tizligini dolandyrmak bilen mümkin boldy.

Bu pikir üçin müňlerçe ýyllap buzluklarda saklanýan tebigy howa köpürjikleri esas bolup hyzmat etdi. Alymlar maglumatlary kodlamak üçin bu ýörelgeden peýdalanmak kararyna geldi. Olar köpürjikleriň şekiliniň we dykyzlygynyň suwuň doňuş tizligine baglydygyny anyklady: suw haýal doňanda köpürjikler selçeň we süýri, çalt doňanda dykyz we tegelek bolýar. Bu hem olaryň emele gelşini dolandyrmaga mümkinçilik berýär.
Tejribe Hele-Şou diýlip atlandyrylýan ýaçeýkada – inçe konteýnerde geçirildi. Onda suw temperaturany takyk sazlamak arkaly dolandyrylýan sowadyjy plastinanyň kömegi bilen doňduryldy. Buzuň emele gelşi 1,5 mkm durulykdaky kameralar arkaly ýazga alyndy. Gözegçilik 200 sagatdan gowrak wagt aldy.
Netijede, ylmy gözlegçiler bäş sany köpürjik gatlagyny döretdi. Olaryň her biri “bit” maglumatdy. Bu tehnologiýanyň kömegi bilen kodlamagyň üç shemasyny – iki belgili, üç belgili ulgamy we Morze elipbiýini döretmek başartdy. Gatlaklar çal reňkiň derejesi boýunça okaldy: köpürjikler – “1”, dury buz – “0” hökmünde. Netijede, latyn harplary we 0-dan 32-ä çenli sanlar üstünlikli “ýazyldy” we okaldy.
Awtorlar şeýle tehnologiýanyň adatdan daşary şertlerde, mysal üçin, Arktikada ýa-da Marsda adaty maglumat göterijileriň laýyk gelmeýän wagty ulanylyp bilinjekdigini belleýär. Ýöne amaly ulanylyş üçin köpürjikleriň durnuklylygyny we saklanyş sygymyny ýokarlandyrmak gerek.


şu gün 14:28
138

Turşudan süýjä: Hytaýda kömürturşy gazyny şekere öwürmegi öwrendiler

Hytaýyň Ylymlar akademiýasynyň Týanszin senagat biotehnologiýa institutynyň alymlary kömürturşy gazyny çylşyrymly uglewodlara netijeli öwürmegiň usulyny işläp taýýarladylar. CO₂-ni üýtgetmegiň netijesinde olara fruktoza, glýukoza, amiloza, amilopektin we azyk hem himiki senagatda ulanmak üçin ýaramly bolan beýleki birleşmeleri almak başardýar...

düýn 06:27
4.3k+

Hytaýda arynyň beýnisini dolandyrmagy öwrendiler. Ol diýleni 90% ýerine ýetirýär

Pekin tehnologiýa institutynyň alymlary beýnä täsir edýän dolandyryjy arkaly dolandyryp bolýan dünýäde ilkinji kiborg aryny döretdi. Bu barada South China Morning Post neşiri habar berýär. Enjamyň agramy 74 milligram bolup, bu arylaryň göterýän şireli haltasynyň agramyndan hem azdyr...

düýn 06:16
2.3k+

Alymlar bagry göçürmezden bejermek üçin sütün öýjüklerini döretdiler

Ýewropaly molekulýar biologlar organyň dokumalaryna netijeli ýapyşýan we çynlakaý zeper ýetmelerde onuň regenerasiýasyny çaltlaşdyrýan bagyr sütün  öýjükleriniň ösdürilip ýetişdirilişini işläp taýýarladylar. Bu açyş sirrozyň agyr görnüşlerinde bagyr transplantasiýasyna alternatiwa bolup biler diýip, Birmingem uniwersitetiniň metbugat gullugy habar berdi...

14.07.2025 17:12
7.6k+

Aşgazany ösümlikden doly, taryhda ilkinji ot iýýän pterozawr tapyldy

Paleontologlar taryhda ilkinji gezek aşgazanynda ösümlik iýmitiniň galyndylary bolan pterozawryň galyndylaryny tapdylar. Bu açyş agzalan uçýan süýrenijileriň käbir görnüşleriniň ot iýiji bolandygynyň ilkinji göni subutnamasydyr...