Gadymy Rimde saýrak guşlar üýtgeşik nygmat däl-de, adaty köçe nahary bolup çykdy

  • 20.06.2025 18:29
  • 3.4k+

Ispan arheologlary Maýorka adasynda geçirilen gazuw-agtaryş işleri mahalynda gadymy Rimiň garbanyşhanasyny tapdylar. Alymlar galyndy naharlar dökülen  çukuryň içindäkileri öwrenip, şäheriň ýönekeý ilatynyň näme iýendigini anykladylar. Hususan-da, Gadymy Rimdäki saýrak guşlaryň etiniň, öň pikir edilişi  ýaly, ýokarky gatlaga niýetlenen üýtgeşik nygmat bolman, häzirki tiztagamlar ýaly şäher ilatynyň gündelik iýýän iýmitiniň bir bölegi bolandygyny kesgitlemek mümkin boldy.

Tapyndylar Rim imperiýasynda köçe iýmitiniň medeniýeti barada täze düşünjeleri berýär.
Barlaglar Maýorkanyň demirgazygyndaky häzirki Alkudiýanyň golaýynda ýerleşýän gadymy Pollentiýa şäherinde geçirildi. Şäher rimliler tarapyndan miladydan öňki 123-nji ýylda Balear adalaryny basyp alanlaryndan soň esaslandyrylypdyr we sebitde möhüm port bolupdyr.
Gazuw-agtaryş işleri wagtynda forum, ybadathanalar, ýaşaýyş jaýlary, teatr, gonamçylyklar, dükanlar we naharhanalar ýüze çykaryldy. Garbanyşhanalaryň  birinde miladydan öňki 10-njy ýyllara degişli, çuňlugy  4 metr bolan gowy saklanyp galan galyndy dökülen çukur bar.
Haýwan galyndylarynyň seljermesi süýdemdirijileriň, balyklaryň we guşlaryň dürli görnüşleriniň bardygyny ýüze çykardy. Süňkleriň taksonomiki derňewi öý guşlarynyň we ýabany guşlaryň - durnalaryň, kepderileriň, gara jokjokylaryň we beýleki saýrak guşlaryň galyndylaryny ýüze çykarmaga mümkinçilik berdi. Gara jokjokylar has köp duşdy, olara degişli 165 süňk tapyldy.
Çukurda kelle, döş, ganat we aýak süňkleri agdyklyk edýärdi, bedeniň etli bölekleri bolsa az duşýardy. Alymlar etli bölekleriň iýmit üçin ulanylandygyny, böleklenenden soň galan süňkleriň bolsa zyňlandygyny öňe sürýärler. Bu gaýtadan işlenendigini aňladýan alamatly tapyndy galyndylar bilen tassyklanýar.
Şeýlelik bilen, gara jokjokylaryň ýönekeý adamlar üçin umumy iýmit önümi bolandygy anyklandy. Maýorkanyň däp bolan aşhanasynda häzirem bedene ýaly aw tagamly saýrak jokjokylardan taýýarlanan naharlar bar.


şu gün 14:28
867

Turşudan süýjä: Hytaýda kömürturşy gazyny şekere öwürmegi öwrendiler

Hytaýyň Ylymlar akademiýasynyň Týanszin senagat biotehnologiýa institutynyň alymlary kömürturşy gazyny çylşyrymly uglewodlara netijeli öwürmegiň usulyny işläp taýýarladylar. CO₂-ni üýtgetmegiň netijesinde olara fruktoza, glýukoza, amiloza, amilopektin we azyk hem himiki senagatda ulanmak üçin ýaramly bolan beýleki birleşmeleri almak başardýar...

düýn 06:27
4.4k+

Hytaýda arynyň beýnisini dolandyrmagy öwrendiler. Ol diýleni 90% ýerine ýetirýär

Pekin tehnologiýa institutynyň alymlary beýnä täsir edýän dolandyryjy arkaly dolandyryp bolýan dünýäde ilkinji kiborg aryny döretdi. Bu barada South China Morning Post neşiri habar berýär. Enjamyň agramy 74 milligram bolup, bu arylaryň göterýän şireli haltasynyň agramyndan hem azdyr...

düýn 06:16
2.3k+

Alymlar bagry göçürmezden bejermek üçin sütün öýjüklerini döretdiler

Ýewropaly molekulýar biologlar organyň dokumalaryna netijeli ýapyşýan we çynlakaý zeper ýetmelerde onuň regenerasiýasyny çaltlaşdyrýan bagyr sütün  öýjükleriniň ösdürilip ýetişdirilişini işläp taýýarladylar. Bu açyş sirrozyň agyr görnüşlerinde bagyr transplantasiýasyna alternatiwa bolup biler diýip, Birmingem uniwersitetiniň metbugat gullugy habar berdi...

14.07.2025 17:12
7.7k+

Aşgazany ösümlikden doly, taryhda ilkinji ot iýýän pterozawr tapyldy

Paleontologlar taryhda ilkinji gezek aşgazanynda ösümlik iýmitiniň galyndylary bolan pterozawryň galyndylaryny tapdylar. Bu açyş agzalan uçýan süýrenijileriň käbir görnüşleriniň ot iýiji bolandygynyň ilkinji göni subutnamasydyr...