Gadymy Rimde saýrak guşlar üýtgeşik nygmat däl-de, adaty köçe nahary bolup çykdy

  • 20.06.2025 18:29
  • 3.4k+

Ispan arheologlary Maýorka adasynda geçirilen gazuw-agtaryş işleri mahalynda gadymy Rimiň garbanyşhanasyny tapdylar. Alymlar galyndy naharlar dökülen  çukuryň içindäkileri öwrenip, şäheriň ýönekeý ilatynyň näme iýendigini anykladylar. Hususan-da, Gadymy Rimdäki saýrak guşlaryň etiniň, öň pikir edilişi  ýaly, ýokarky gatlaga niýetlenen üýtgeşik nygmat bolman, häzirki tiztagamlar ýaly şäher ilatynyň gündelik iýýän iýmitiniň bir bölegi bolandygyny kesgitlemek mümkin boldy.

Tapyndylar Rim imperiýasynda köçe iýmitiniň medeniýeti barada täze düşünjeleri berýär.
Barlaglar Maýorkanyň demirgazygyndaky häzirki Alkudiýanyň golaýynda ýerleşýän gadymy Pollentiýa şäherinde geçirildi. Şäher rimliler tarapyndan miladydan öňki 123-nji ýylda Balear adalaryny basyp alanlaryndan soň esaslandyrylypdyr we sebitde möhüm port bolupdyr.
Gazuw-agtaryş işleri wagtynda forum, ybadathanalar, ýaşaýyş jaýlary, teatr, gonamçylyklar, dükanlar we naharhanalar ýüze çykaryldy. Garbanyşhanalaryň  birinde miladydan öňki 10-njy ýyllara degişli, çuňlugy  4 metr bolan gowy saklanyp galan galyndy dökülen çukur bar.
Haýwan galyndylarynyň seljermesi süýdemdirijileriň, balyklaryň we guşlaryň dürli görnüşleriniň bardygyny ýüze çykardy. Süňkleriň taksonomiki derňewi öý guşlarynyň we ýabany guşlaryň - durnalaryň, kepderileriň, gara jokjokylaryň we beýleki saýrak guşlaryň galyndylaryny ýüze çykarmaga mümkinçilik berdi. Gara jokjokylar has köp duşdy, olara degişli 165 süňk tapyldy.
Çukurda kelle, döş, ganat we aýak süňkleri agdyklyk edýärdi, bedeniň etli bölekleri bolsa az duşýardy. Alymlar etli bölekleriň iýmit üçin ulanylandygyny, böleklenenden soň galan süňkleriň bolsa zyňlandygyny öňe sürýärler. Bu gaýtadan işlenendigini aňladýan alamatly tapyndy galyndylar bilen tassyklanýar.
Şeýlelik bilen, gara jokjokylaryň ýönekeý adamlar üçin umumy iýmit önümi bolandygy anyklandy. Maýorkanyň däp bolan aşhanasynda häzirem bedene ýaly aw tagamly saýrak jokjokylardan taýýarlanan naharlar bar.


düýn 17:12
3.5k+

Aşgazany ösümlikden doly, taryhda ilkinji ot iýýän pterozawr tapyldy

Paleontologlar taryhda ilkinji gezek aşgazanynda ösümlik iýmitiniň galyndylary bolan pterozawryň galyndylaryny tapdylar. Bu açyş agzalan uçýan süýrenijileriň käbir görnüşleriniň ot iýiji bolandygynyň ilkinji göni subutnamasydyr...

düýn 10:44
1.4k+

Paleontologlar gadymy süýdemdirijiniň täze görnüşini açdy. Ol 143 mln ýyl ozal ýaşapdyr

Paleontologlar dügür dişlileriň toparyndan mezozoý süýdemdirijisiniň täze nesline we görnüşine häsiýetnama berdi. Onuň dişleriniň daşa öwrülen galyndylary Beýik Britaniýada tapyldy. Takmynan, 143 mln ýyl ozal ýaşan bu jandar Novaculadon mirabilis adyny aldy diýlip, Proceedings of the Geologists’ Association žurnalynda habar berilýär...

13.07.2025 19:23
2.1k+

Alymlar ýaralary bitirmek üçin guşuň düwünçek dokumalaryny ulanmagy teklip edýärler

Demirgazyk-Kawkaz federal uniwersitetiniň alymlary ýara bitiriji dermanlary döretmek üçin guşuň düwünçek dokumalaryndan edilen peptidleri ulanmagy teklip etdiler. Işläp taýýarlama melhemleriň, gelleriň we suwuk plastyrlaryň bir toparynyň çykarylmagy bilen tamamlanar...

13.07.2025 18:57
3.3k+

Mum güýeleriniň gurçuklarynyň plastigi iýip, ýag görnüşinde öz organizminde toplaýandyklary ýüze çykaryldy

Alymlar uly mum güýeleriniň (Galleria mellonella) gurçuklarynyň polietileni metabolik taýdan işläp (siňdirip), ony birnäçe günüň dowamynda öz bedeninde lipid (ýag) görnüşinde toplap bilýändiklerini ýüze çykardylar...