Arahnologlar örümçi möýleriň aw awlaýyş usulyna haýran galdylar. Olar  zäher bilen däl-de, ýüpek bilen öldürýärler

  • 20.06.2025 18:09
  • 5.8k+

Barlagçylar topary örümçi möýleriň (Uloborus plumipes) öz awlaryny adaty bolmadyk usul bilen öldürýändigini anykladylar. Olar köp möýleriň edişi ýaly, çakmak arkaly zäher goýbermeýärler, tersine, pidalarynyň daşyny ýüpek bilen torlaýarlar we sapaklaryny agzyndan çykýan zäherli tüýkülige ezýärler diýip Phys.org ýazýar.

Bu aw usuly baradaky çaklama takmynan ýüz ýyl ozal öňe sürlüpdi: tüýli aýakly örümçiler dokan kereplerine zäher çalýandyrlar diýlip çaklanylýardy. Ylmy makalanyň awtorlary muny barlamak kararyna gelip, ýabany tebigata çykdylar we laboratoriýa şertlerinde soňraky synaglary geçirmek üçin bu görnüşiň birnäçe wekilini tutdular.
Mikroskop astynda öwrenilýän Uloborus plumipes-lerde möýleriň köpüsine mahsus kelledäki zäher mäzleriniň ýokdugyna göz ýetirdiler. Emma bu mäzleriň deregine toksin bölüp çykarmaga gatnaşýan adaty bolmadyk kiçijik myşsalar tapyldy. Üstesine, möýleriň gyýaklarynda haýsydyr bir maddany girizmek üçin zerur deşikleriň ýokdugy ýüze çykaryldy.
Derňew zäherli beloklaryň möýüň içegesiniň ortaky böleginde sintez edilýändigini görkezdi. Toksiniň düzümi möýleriň beýleki görnüşleriniňkiden tapawutly bolsa-da, drozofillere garşy täsirli boldy.
Örümçi möýler öň zäher mäzleriniň ýoklugy sebäpli zyýansyz hasaplanýardy. Täze barlag, pidalaryny zyýansyzlandyrmagyň alternatiw mehanizminiň bardygyny subut edip, bu pikiri puja çykardy.
Alymlar bu açyşyň möýleriň we olaryň zäherleriniň ewolýusiýasyny mundan beýläk-de öwrenmäge kömek edip biljekdigini bellediler.


düýn 17:16
2k+

Alymlar kosmos şöhleleriniň gelip çykyşynyň 70 ýyllyk syryny açdy

LHAASO obserwatoriýasynda işleýän hytaý alymlary gara deşikden we hemra ýyldyzdan ybarat ulgamyň – mikrokwazarlaryň zarýadly bölejikleri tizleşdiriji hökmünde hereket edýändigini anyklady. Bu obýektler Akmaýanyň ýolunda ýokary energiýaly kosmos şöhleleriniň gelip çykyşynda möhüm rol oýnap biler...

düýn 11:24
4.4k+

Alymlar itleriň ilkinji tohumlarynyň haçan peýda bolandygyny anyklady

Itleriň gelip çykyşy we eldekileşdirilmegi häli-häzire çenli ylymda iň köp öwrenilýän temalaryň biri bolmagynda galýar. Science žurnalynda neşir edilen täze gözleg itleriň arasyndaky tapawutlaryň häzirki tohum çykarmak usullaryndan has öň ýüze çykyp başlandygyny görkezýär...

17.11.2025 14:06
5.3k+

Alymlar Perudaky syrly çukurlaryň inklerde buhgalterçilik guraly bolandygyny çaklaýarlar

Alymlar Perudaky syrly Monte-Sýerpe ýadygärliginiň maksady barada täze bir çaklamany hödürlediler. Täze gipoteza görä, müňlerçe çukurdan ybarat ägirt uly toplum, inkleriň harytlary hasaba almak we alyş-çalyş etmek üçin ulanan hasapçylyk ulgamynyň bir bölegi bolup hyzmat edip bilerdi...

16.11.2025 18:09
2.5k+

«Sanly çözgüt – 2025» bäsleşiginiň ýeňijileri yglan edildi

Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasynda «Sanly çözgüt – 2025» bäsleşiginiň ýeňijilerini sylaglamak dabarasy boldy. Bu çäre ýurduň telekommunikasiýa we IT ulgamynda esasy waka bolan «Türkmentel–2025» XVIII Halkara sergisiniň we ylmy maslahatynyň dabaraly ýapylyşynyň çäklerinde geçirildi...