Arahnologlar örümçi möýleriň aw awlaýyş usulyna haýran galdylar. Olar  zäher bilen däl-de, ýüpek bilen öldürýärler

  • 20.06.2025 18:09
  • 5.7k+

Barlagçylar topary örümçi möýleriň (Uloborus plumipes) öz awlaryny adaty bolmadyk usul bilen öldürýändigini anykladylar. Olar köp möýleriň edişi ýaly, çakmak arkaly zäher goýbermeýärler, tersine, pidalarynyň daşyny ýüpek bilen torlaýarlar we sapaklaryny agzyndan çykýan zäherli tüýkülige ezýärler diýip Phys.org ýazýar.

Bu aw usuly baradaky çaklama takmynan ýüz ýyl ozal öňe sürlüpdi: tüýli aýakly örümçiler dokan kereplerine zäher çalýandyrlar diýlip çaklanylýardy. Ylmy makalanyň awtorlary muny barlamak kararyna gelip, ýabany tebigata çykdylar we laboratoriýa şertlerinde soňraky synaglary geçirmek üçin bu görnüşiň birnäçe wekilini tutdular.
Mikroskop astynda öwrenilýän Uloborus plumipes-lerde möýleriň köpüsine mahsus kelledäki zäher mäzleriniň ýokdugyna göz ýetirdiler. Emma bu mäzleriň deregine toksin bölüp çykarmaga gatnaşýan adaty bolmadyk kiçijik myşsalar tapyldy. Üstesine, möýleriň gyýaklarynda haýsydyr bir maddany girizmek üçin zerur deşikleriň ýokdugy ýüze çykaryldy.
Derňew zäherli beloklaryň möýüň içegesiniň ortaky böleginde sintez edilýändigini görkezdi. Toksiniň düzümi möýleriň beýleki görnüşleriniňkiden tapawutly bolsa-da, drozofillere garşy täsirli boldy.
Örümçi möýler öň zäher mäzleriniň ýoklugy sebäpli zyýansyz hasaplanýardy. Täze barlag, pidalaryny zyýansyzlandyrmagyň alternatiw mehanizminiň bardygyny subut edip, bu pikiri puja çykardy.
Alymlar bu açyşyň möýleriň we olaryň zäherleriniň ewolýusiýasyny mundan beýläk-de öwrenmäge kömek edip biljekdigini bellediler.


düýn 14:28
1.5k+

Turşudan süýjä: Hytaýda kömürturşy gazyny şekere öwürmegi öwrendiler

Hytaýyň Ylymlar akademiýasynyň Týanszin senagat biotehnologiýa institutynyň alymlary kömürturşy gazyny çylşyrymly uglewodlara netijeli öwürmegiň usulyny işläp taýýarladylar. CO₂-ni üýtgetmegiň netijesinde olara fruktoza, glýukoza, amiloza, amilopektin we azyk hem himiki senagatda ulanmak üçin ýaramly bolan beýleki birleşmeleri almak başardýar...

16.07.2025 06:27
4.6k+

Hytaýda arynyň beýnisini dolandyrmagy öwrendiler. Ol diýleni 90% ýerine ýetirýär

Pekin tehnologiýa institutynyň alymlary beýnä täsir edýän dolandyryjy arkaly dolandyryp bolýan dünýäde ilkinji kiborg aryny döretdi. Bu barada South China Morning Post neşiri habar berýär. Enjamyň agramy 74 milligram bolup, bu arylaryň göterýän şireli haltasynyň agramyndan hem azdyr...

16.07.2025 06:16
2.5k+

Alymlar bagry göçürmezden bejermek üçin sütün öýjüklerini döretdiler

Ýewropaly molekulýar biologlar organyň dokumalaryna netijeli ýapyşýan we çynlakaý zeper ýetmelerde onuň regenerasiýasyny çaltlaşdyrýan bagyr sütün  öýjükleriniň ösdürilip ýetişdirilişini işläp taýýarladylar. Bu açyş sirrozyň agyr görnüşlerinde bagyr transplantasiýasyna alternatiwa bolup biler diýip, Birmingem uniwersitetiniň metbugat gullugy habar berdi...

14.07.2025 17:12
7.8k+

Aşgazany ösümlikden doly, taryhda ilkinji ot iýýän pterozawr tapyldy

Paleontologlar taryhda ilkinji gezek aşgazanynda ösümlik iýmitiniň galyndylary bolan pterozawryň galyndylaryny tapdylar. Bu açyş agzalan uçýan süýrenijileriň käbir görnüşleriniň ot iýiji bolandygynyň ilkinji göni subutnamasydyr...