Arahnologlar örümçi möýleriň aw awlaýyş usulyna haýran galdylar. Olar  zäher bilen däl-de, ýüpek bilen öldürýärler

  • 20.06.2025 18:09
  • 5.4k+

Barlagçylar topary örümçi möýleriň (Uloborus plumipes) öz awlaryny adaty bolmadyk usul bilen öldürýändigini anykladylar. Olar köp möýleriň edişi ýaly, çakmak arkaly zäher goýbermeýärler, tersine, pidalarynyň daşyny ýüpek bilen torlaýarlar we sapaklaryny agzyndan çykýan zäherli tüýkülige ezýärler diýip Phys.org ýazýar.

Bu aw usuly baradaky çaklama takmynan ýüz ýyl ozal öňe sürlüpdi: tüýli aýakly örümçiler dokan kereplerine zäher çalýandyrlar diýlip çaklanylýardy. Ylmy makalanyň awtorlary muny barlamak kararyna gelip, ýabany tebigata çykdylar we laboratoriýa şertlerinde soňraky synaglary geçirmek üçin bu görnüşiň birnäçe wekilini tutdular.
Mikroskop astynda öwrenilýän Uloborus plumipes-lerde möýleriň köpüsine mahsus kelledäki zäher mäzleriniň ýokdugyna göz ýetirdiler. Emma bu mäzleriň deregine toksin bölüp çykarmaga gatnaşýan adaty bolmadyk kiçijik myşsalar tapyldy. Üstesine, möýleriň gyýaklarynda haýsydyr bir maddany girizmek üçin zerur deşikleriň ýokdugy ýüze çykaryldy.
Derňew zäherli beloklaryň möýüň içegesiniň ortaky böleginde sintez edilýändigini görkezdi. Toksiniň düzümi möýleriň beýleki görnüşleriniňkiden tapawutly bolsa-da, drozofillere garşy täsirli boldy.
Örümçi möýler öň zäher mäzleriniň ýoklugy sebäpli zyýansyz hasaplanýardy. Täze barlag, pidalaryny zyýansyzlandyrmagyň alternatiw mehanizminiň bardygyny subut edip, bu pikiri puja çykardy.
Alymlar bu açyşyň möýleriň we olaryň zäherleriniň ewolýusiýasyny mundan beýläk-de öwrenmäge kömek edip biljekdigini bellediler.


şu gün 14:32
2.2k+

Plastik galyndylardan parasetamol öndürmegiň usuly tapyldy

Edinburg uniwersitetinden professor Stiwen Uollesiň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary plastik galyndylarynyň derman öndürmek üçin ulanylyp bilinjekdigini kesgitlediler. Bu barada Nature žurnalyndaky barlaga salgylanýan The Guardian ýazýar...

24.06.2025 13:34
2.2k+

Awstraliýaly kebeleklerde ugruny ýyldyzlara görä kesgitlemek ukyby ýüze çykaryldy

Awstraliýaly bogong kebelekleri ( Agrotis infusa ) ýyldyzlardan we Ýeriň magnit meýdanyndan ugur alyp, müň kilometre çenli aralygy geçmäge ukyply. Bu Awstraliýanyň Milli uniwersitetiniň, Günorta Awstraliýa uniwersitetiniň we beýleki barlag merkezleriniň hünärmenleriniň gelen netijesidir...

24.06.2025 13:32
2.3k+

Aýnadan çap etmek üçin ilkinji 3D printeri döredildi

Massaçusets Tehnologiýa institutynyň Linkoln barlaghanasynyň barlagçylary aýna zatlary öndürmäge ukyply ilkinji 3D printeri çykardylar. Şu wagta çenli additiw önümçilik şokolad we plastmassa ýaly dürli materiallary öz içine alypdy, ýöne organiki däl aýna bu tehnologiýanyň çäginden daşarda galyp gelýärdi...

24.06.2025 12:40
5.9k+

Britaniýaly alymlar robotlaryň kömegi bilen Arktikany gaýtadan doňdurmak isleýär

Britaniýanyň ARIA hökümet agentligi suwasty robotlaryň kömegi bilen Arktikanyň buz örtüginiň galyňlygyny saklamak we artdyrmak mümkinçiliklerini öwrenmek üçin 10 mln funt sterling (takmynan, $13,4 mln) bölüp berdi diýip, The Times habar berýär...