Arahnologlar örümçi möýleriň aw awlaýyş usulyna haýran galdylar. Olar  zäher bilen däl-de, ýüpek bilen öldürýärler

  • 20.06.2025 18:09
  • 5.7k+

Barlagçylar topary örümçi möýleriň (Uloborus plumipes) öz awlaryny adaty bolmadyk usul bilen öldürýändigini anykladylar. Olar köp möýleriň edişi ýaly, çakmak arkaly zäher goýbermeýärler, tersine, pidalarynyň daşyny ýüpek bilen torlaýarlar we sapaklaryny agzyndan çykýan zäherli tüýkülige ezýärler diýip Phys.org ýazýar.

Bu aw usuly baradaky çaklama takmynan ýüz ýyl ozal öňe sürlüpdi: tüýli aýakly örümçiler dokan kereplerine zäher çalýandyrlar diýlip çaklanylýardy. Ylmy makalanyň awtorlary muny barlamak kararyna gelip, ýabany tebigata çykdylar we laboratoriýa şertlerinde soňraky synaglary geçirmek üçin bu görnüşiň birnäçe wekilini tutdular.
Mikroskop astynda öwrenilýän Uloborus plumipes-lerde möýleriň köpüsine mahsus kelledäki zäher mäzleriniň ýokdugyna göz ýetirdiler. Emma bu mäzleriň deregine toksin bölüp çykarmaga gatnaşýan adaty bolmadyk kiçijik myşsalar tapyldy. Üstesine, möýleriň gyýaklarynda haýsydyr bir maddany girizmek üçin zerur deşikleriň ýokdugy ýüze çykaryldy.
Derňew zäherli beloklaryň möýüň içegesiniň ortaky böleginde sintez edilýändigini görkezdi. Toksiniň düzümi möýleriň beýleki görnüşleriniňkiden tapawutly bolsa-da, drozofillere garşy täsirli boldy.
Örümçi möýler öň zäher mäzleriniň ýoklugy sebäpli zyýansyz hasaplanýardy. Täze barlag, pidalaryny zyýansyzlandyrmagyň alternatiw mehanizminiň bardygyny subut edip, bu pikiri puja çykardy.
Alymlar bu açyşyň möýleriň we olaryň zäherleriniň ewolýusiýasyny mundan beýläk-de öwrenmäge kömek edip biljekdigini bellediler.


31.08.2025 08:48
8.6k+

Koloradoda dinozawrlardanam has gadymy pyşbaganyň görnüşi tapyldy

Paleontologlar Chelydridae maşgalasyndan bolan pyşbagalaryň ozal näbelli sütün öýjükli neslini  we görnüşini tapdylar. Olary Koloradodan tapylan bitin çanagyna we beýleki galyndylaryna esaslanyp suratlandyrmak başartdy...

26.08.2025 13:37
9.6k+

Müsürde suwdan gadymy Kanopus şäheriniň bölekleri çykaryldy

Müsür häkimiýetleri Aleksandriýanyň golaýynda Abu-Kir aýlagynda ýerleşen suwa giden gadymy şäheriň böleklerini gury ýere çykardy diýip, The Guardian habar berýär. Bu Müsüri tas 300 ýyl dolandyran Ptolemeý nesilşalygynyň dolandyran we 600 ýyl töweregi ýurdy dolandyran Rim imperiýasynyň döwründe möhüm merkeze öwrülen Kanopus şäheri hasaplanýar...

26.08.2025 13:26
5.2k+

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy. Istiorachis macarthurae adyny alan bu jandarlar 120 mln ýyldan gowrak ozal Angliýanyň günorta kenaryndan uzak bolmadyk ýerde ýaşapdyr diýip, Londondaky Tebigy taryh muzeýine salgylanyp, CNN habar berýär...

25.08.2025 13:04
3.2k+

Awstraliýada adam derisine has ýakyn deri nusgalary ösdürilip ýetişdirildi

Kwinslend uniwersitetiniň ýanyndaky Freýzer institutynyň barlaghanasyndan awstraliýaly alymlar ilkinji gezek doly derejede adam derisiniň gurluşyny gaýtalaýan deri nusgalaryny ösdürip ýetişdirdi. Bu barada ABC ýaýlym korporasiýasy habar berdi...