ABŞ-da nerw ulgamy bilen baglanyşygy dikeltmäge ukyply diş implanty döredildi

  • 20.06.2025 18:04
  • 2k+

Tafts uniwersitetiniň Stomatologiýa we lukmançylyk mekdebiniň alymlary diňe bir ýitirilen dişleriň ornuny tutman, eýsem sensor duýgurlygy dikeldýän diş implantynyň täze görnüşini döretdiler diýip, New Atlas neşiri ýazýar.

Adaty protezlerden tapawutlylykda, innowasiýa implanty ýumşak dokumalar bilen täsirleşýär we nerw ulgamyna birigýär. Ol özünde sütün öýjüklerini we nerw dokumasynyň ösmegine itergi berýän belogy saklaýan biologiki taýdan dargap bilýän gatlak bilen örtülendir.
Adatça, dişler nerw uçlaryna baý ýumşak dokumalar arkaly äňe birikýär. Adaty implantlar duýgurlygy geçirmeýär, olaryň oturdylmagy bolsa nerwlere zeper ýetirip biler diýip, taslamanyň baş awtory professor Jeýk Jinkun Çen düşündirýär.
Täze implant süňküň içine däl-de, ýumşak dokumalara ornaşdyrylýar. Onuň nanofibril örtügi kem-kemden dargaýar we implant giňelip, dişiň etinde ornaşýar. Bu amalyň şikesini azaldýar. Netijede, implant bilen süňküň arasyndaky boşluk saklanýar, bu ýumşak dokumalaryň hasabyna orun tutýandygynyň alamaty.
Gemrijilerde geçirilen synaglar oturdylandan alty hepde soň, implantyň adaty diş ýaly işläp başlaýandygyny görkezdi. Indiki ädim beýniniň işjeňligini öwrenmek, soňra has iri haýwanlarda we adamlarda synag ediler.
Bu işläp taýýarlama bedeniň bir bölegine öwrülýän we ýitirilen funksiýalary dikeldýän implantlary döretmek mümkinçiligini has ýakynlaşdyrýar.


19.08.2025 15:09
2.8k+

Paleontologlar 5 million ýyl mundan ozal ýaşap geçen keýigiň galyndylaryny tapdylar

Tennessiniň (ABŞ) Greý şäherindäki Greý fosil muzeýiniň paleontologlary, takmynan, 5 million ýyllyk keýigiň galyndylaryny tapdylar. Bu barada Palaeontologia Electronica žurnalynda çap edilen ylmy işde aýdylýar...

16.08.2025 23:38
3.8k+

EA-nyň ornaşdyrylmagy lukmanlaryň düwnük keselini anyklamak başarnygyny peseltdi – The Lancet

Lukmanlar ençeme aýlap emeli aň tehnologiýalary ulanylandan soň düwnük keselini özbaşdak anyklamak başarnygyny ýitirýär. The Lancet iňlis žurnalynda neşir edilen ylmy gözlegde alymlar şeýle netijä geldi.   Ylmy gözleg 2021-nji ýylyň ahyrynda – 2022-nji ýylyň başynda Polşada dört sany endoskopiýa merkezinde geçirildi...

15.08.2025 17:26
12k+

Hytaýda robot antilopany hakyky sürä goşup, Tibetdäki örä iberdiler

Hytaýly alymlar hakyky "kowumdaşlaryny" synlamak üçin robot antilopany ýabany tebigata iberdiler. Barlagçylar adam görse diýseň ürkýän haýwanlary doly tebigy şertlerde synlamak kararyna geldiler diýip, “Sinhua” habarlar gullugy  habar berýär...

12.08.2025 17:18
7.9k+

ABŞ-da ýaş bilen bagly gözüň kütelişmegini gowulandyrmak üçin niýetlenen göz damjasy tassyklandy

ABŞ-da ýaşyň ulalmagy bilen bagly ýüze çykýan presbiopiýa - golaýdaky obýektleri dury görüp bilmezlik näsazlygyny gowulandyrmak üçin aseklidine esaslanýan VIZZ göz damjalaryny tassyklandy. Bu derman Lenz derman öndüriji kompaniýa tarapyndan işlenip düzüldi diýip, Popular Science habar berýär...