ABŞ-da nerw ulgamy bilen baglanyşygy dikeltmäge ukyply diş implanty döredildi

  • 20.06.2025 18:04
  • 2k+

Tafts uniwersitetiniň Stomatologiýa we lukmançylyk mekdebiniň alymlary diňe bir ýitirilen dişleriň ornuny tutman, eýsem sensor duýgurlygy dikeldýän diş implantynyň täze görnüşini döretdiler diýip, New Atlas neşiri ýazýar.

Adaty protezlerden tapawutlylykda, innowasiýa implanty ýumşak dokumalar bilen täsirleşýär we nerw ulgamyna birigýär. Ol özünde sütün öýjüklerini we nerw dokumasynyň ösmegine itergi berýän belogy saklaýan biologiki taýdan dargap bilýän gatlak bilen örtülendir.
Adatça, dişler nerw uçlaryna baý ýumşak dokumalar arkaly äňe birikýär. Adaty implantlar duýgurlygy geçirmeýär, olaryň oturdylmagy bolsa nerwlere zeper ýetirip biler diýip, taslamanyň baş awtory professor Jeýk Jinkun Çen düşündirýär.
Täze implant süňküň içine däl-de, ýumşak dokumalara ornaşdyrylýar. Onuň nanofibril örtügi kem-kemden dargaýar we implant giňelip, dişiň etinde ornaşýar. Bu amalyň şikesini azaldýar. Netijede, implant bilen süňküň arasyndaky boşluk saklanýar, bu ýumşak dokumalaryň hasabyna orun tutýandygynyň alamaty.
Gemrijilerde geçirilen synaglar oturdylandan alty hepde soň, implantyň adaty diş ýaly işläp başlaýandygyny görkezdi. Indiki ädim beýniniň işjeňligini öwrenmek, soňra has iri haýwanlarda we adamlarda synag ediler.
Bu işläp taýýarlama bedeniň bir bölegine öwrülýän we ýitirilen funksiýalary dikeldýän implantlary döretmek mümkinçiligini has ýakynlaşdyrýar.


08.09.2025 13:16
3.1k+

Fizikler buzy epip, elektrik energiýasyny aldylar

Alymlar suw buzy epilende elektrik togunyň çykýandygyny ýüze çykardylar. Fleksoelektrik täsiri diýlip atlandyrylýan bu hadysa dürli temperaturalarda syn edildi. Bu açyş çabga bulutlarynda ýyldyrymyň nähili emele gelýändigine has gowy düşünmäge kömek edýär...

05.09.2025 17:25
3.4k+

Nanotehnologiýa pudagyndaky patentleriniň sany boýunça Hytaý dünýäde birinji ýerde durýar

2000-nji ýyldan 2025-nji ýyla çenli dünýäde nanotehnologiýa pudagynda 1,07 milliondan gowrak patent hasaba alyndy. Şolaryň 464 müň sanysy Hytaýda hasaba alyndy. Şeýle maglumatlar Pekindäki Nanotehnologiýa forumynda neşir edilen “Hytaýyň nanotehnologiýa senagaty 2025” atly Ak kitapda getirilýär...

25.08.2025 13:04
3.2k+

Awstraliýada adam derisine has ýakyn deri nusgalary ösdürilip ýetişdirildi

Kwinslend uniwersitetiniň ýanyndaky Freýzer institutynyň barlaghanasyndan awstraliýaly alymlar ilkinji gezek doly derejede adam derisiniň gurluşyny gaýtalaýan deri nusgalaryny ösdürip ýetişdirdi. Bu barada ABC ýaýlym korporasiýasy habar berdi...

19.08.2025 15:09
3.8k+

Paleontologlar 5 million ýyl mundan ozal ýaşap geçen keýigiň galyndylaryny tapdylar

Tennessiniň (ABŞ) Greý şäherindäki Greý fosil muzeýiniň paleontologlary, takmynan, 5 million ýyllyk keýigiň galyndylaryny tapdylar. Bu barada Palaeontologia Electronica žurnalynda çap edilen ylmy işde aýdylýar...