Antarktidanyň buzlarynyň astyndan gelen adaty bolmadyk signallar alymlary geň galdyrdy

  • 18.06.2025 14:36
  • 16k+

Pensilwaniýa uniwersitetinden gözlegçileriň ýolbaşçylygyndaky halkara alymlar topary Antarktidada adaty bolmadyk radiosignallary ýüze çykardy. Bu signallar buz bilen örtülen yklymyň üstündäki howa şarlaryna ornaşdyrylan Antarctic Impulsive Transient Antenna (ANITA) detektory tarapyndan ýazga alyndy. «Physical Review Letters» žurnalynda çap edilen ylmy makalada aýdylmagyna görä, bu radiosignallar elementar bölejikleriň fizikasynyň häzirki wagtda kabul edilen kanunlaryna laýyk gelmeýär.

Adatça, ANITA neýtrino atly bölejikleriň buz bilen täsirleşende döredýän radiotolkunlaryny anyklamak üçin niýetlenendir. Ýöne bu gezek ýazga geçirilen signallar buzdan şöhlelenenok, tersine, ýeriň ýüzünden 30 gradus çemesi burç bilen aşakdan çykyp gelýärdi. Şeýle tolkunlar, adatça, ýeriň gatlaklary (gaýalar) tarapyndan siňdirilmelidi, emma beýle bolmady.
Geçirilen barlaglaryň netijesinde, alymlar bu signallaryň neýtrino bilen baglanyşykly däldigini aýtdylar. Neýtrinolar – zarýadsyz, tas agramsyz we maddalar bilen seýrek täsirleşýän bölejiklerdir. Ýüze çykarylan adaty bolmadyk signallar olaryň häsiýetlerine we häzirki zaman fiziki modellere gabat gelmeýär.
Alymlar bu signalaryň bize mälim bölejiklerden gelip çykýandygyny hem ret etdiler. Munuň üçin olar IceCube we Pierre Auger ýaly beýleki detektorlaryň maglumatlary bilen deňeşdirmeleri geçirdiler. Şol enjamlaryň hiç biri şeýle signallary belläp bilmändir.
Häzirki wagtda Wisseliň topary bu näbelli signallaryň gelip çykyşyny has çuňňur öwrenmek üçin täze detektory – PUEO enjamyny işläp düzýärler. Alymlar täze enjamyň heniz ylma belli bolmadyk bölejikleri ýa-da fiziki täsirleşmeleri açyp görkezjekdigine umyt bildirýärler.


şu gün 14:28
878

Turşudan süýjä: Hytaýda kömürturşy gazyny şekere öwürmegi öwrendiler

Hytaýyň Ylymlar akademiýasynyň Týanszin senagat biotehnologiýa institutynyň alymlary kömürturşy gazyny çylşyrymly uglewodlara netijeli öwürmegiň usulyny işläp taýýarladylar. CO₂-ni üýtgetmegiň netijesinde olara fruktoza, glýukoza, amiloza, amilopektin we azyk hem himiki senagatda ulanmak üçin ýaramly bolan beýleki birleşmeleri almak başardýar...

düýn 06:27
4.4k+

Hytaýda arynyň beýnisini dolandyrmagy öwrendiler. Ol diýleni 90% ýerine ýetirýär

Pekin tehnologiýa institutynyň alymlary beýnä täsir edýän dolandyryjy arkaly dolandyryp bolýan dünýäde ilkinji kiborg aryny döretdi. Bu barada South China Morning Post neşiri habar berýär. Enjamyň agramy 74 milligram bolup, bu arylaryň göterýän şireli haltasynyň agramyndan hem azdyr...

düýn 06:16
2.3k+

Alymlar bagry göçürmezden bejermek üçin sütün öýjüklerini döretdiler

Ýewropaly molekulýar biologlar organyň dokumalaryna netijeli ýapyşýan we çynlakaý zeper ýetmelerde onuň regenerasiýasyny çaltlaşdyrýan bagyr sütün  öýjükleriniň ösdürilip ýetişdirilişini işläp taýýarladylar. Bu açyş sirrozyň agyr görnüşlerinde bagyr transplantasiýasyna alternatiwa bolup biler diýip, Birmingem uniwersitetiniň metbugat gullugy habar berdi...

14.07.2025 17:12
7.7k+

Aşgazany ösümlikden doly, taryhda ilkinji ot iýýän pterozawr tapyldy

Paleontologlar taryhda ilkinji gezek aşgazanynda ösümlik iýmitiniň galyndylary bolan pterozawryň galyndylaryny tapdylar. Bu açyş agzalan uçýan süýrenijileriň käbir görnüşleriniň ot iýiji bolandygynyň ilkinji göni subutnamasydyr...