Antarktidanyň buzlarynyň astyndan gelen adaty bolmadyk signallar alymlary geň galdyrdy

  • 18.06.2025 14:36
  • 16k+

Pensilwaniýa uniwersitetinden gözlegçileriň ýolbaşçylygyndaky halkara alymlar topary Antarktidada adaty bolmadyk radiosignallary ýüze çykardy. Bu signallar buz bilen örtülen yklymyň üstündäki howa şarlaryna ornaşdyrylan Antarctic Impulsive Transient Antenna (ANITA) detektory tarapyndan ýazga alyndy. «Physical Review Letters» žurnalynda çap edilen ylmy makalada aýdylmagyna görä, bu radiosignallar elementar bölejikleriň fizikasynyň häzirki wagtda kabul edilen kanunlaryna laýyk gelmeýär.

Adatça, ANITA neýtrino atly bölejikleriň buz bilen täsirleşende döredýän radiotolkunlaryny anyklamak üçin niýetlenendir. Ýöne bu gezek ýazga geçirilen signallar buzdan şöhlelenenok, tersine, ýeriň ýüzünden 30 gradus çemesi burç bilen aşakdan çykyp gelýärdi. Şeýle tolkunlar, adatça, ýeriň gatlaklary (gaýalar) tarapyndan siňdirilmelidi, emma beýle bolmady.
Geçirilen barlaglaryň netijesinde, alymlar bu signallaryň neýtrino bilen baglanyşykly däldigini aýtdylar. Neýtrinolar – zarýadsyz, tas agramsyz we maddalar bilen seýrek täsirleşýän bölejiklerdir. Ýüze çykarylan adaty bolmadyk signallar olaryň häsiýetlerine we häzirki zaman fiziki modellere gabat gelmeýär.
Alymlar bu signalaryň bize mälim bölejiklerden gelip çykýandygyny hem ret etdiler. Munuň üçin olar IceCube we Pierre Auger ýaly beýleki detektorlaryň maglumatlary bilen deňeşdirmeleri geçirdiler. Şol enjamlaryň hiç biri şeýle signallary belläp bilmändir.
Häzirki wagtda Wisseliň topary bu näbelli signallaryň gelip çykyşyny has çuňňur öwrenmek üçin täze detektory – PUEO enjamyny işläp düzýärler. Alymlar täze enjamyň heniz ylma belli bolmadyk bölejikleri ýa-da fiziki täsirleşmeleri açyp görkezjekdigine umyt bildirýärler.


düýn 16:42
5.3k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

düýn 00:07
3.8k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...

25.10.2025 15:42
5.8k+

Gara tomzaklar maslyk bilen iýmitlenmekligi 37 million ýyl ozal özleşdiripdir

Takmynan, 37 million ýyl ozal Argentinanyň Patagon peslikleri giň otluklar bilen örtülen bolup, bu ýer gylyç dişli torbalylaryň, äpet guşlaryň hem-de tapirlere we atlara meňzeş uly ot iýiji haýwanlaryň ýaşaýan mekany bolupdyr...

25.10.2025 14:32
2.2k+

«Sanly çözgüt–2025» bäsleşiginiň saýlama tapgyry başlandy

Türkmenistanyň Aragatnaşyk ministrliginde IT-tehnologiýalaryny, emeli aňy we robot tehnikasyny ösdürmäge gönükdirilen innowasion bäsleşik — «Sanly çözgüt–2025» boýunça saýlama tapgyry geçirilýär. Bäsleşik ýedi ugurda geçiriler: emeli aň robot tehnika we awtomatlaşdyrma «akylly» oba hojalyk tehnologiýalary akylly şäher konsepsiýalary sanly lukmançylyk elektron bilim hyzmatlar ulgamynyň sanlylaşdyrylmagy ...