Antarktidanyň buzlarynyň astyndan gelen adaty bolmadyk signallar alymlary geň galdyrdy

  • 18.06.2025 14:36
  • 16k+

Pensilwaniýa uniwersitetinden gözlegçileriň ýolbaşçylygyndaky halkara alymlar topary Antarktidada adaty bolmadyk radiosignallary ýüze çykardy. Bu signallar buz bilen örtülen yklymyň üstündäki howa şarlaryna ornaşdyrylan Antarctic Impulsive Transient Antenna (ANITA) detektory tarapyndan ýazga alyndy. «Physical Review Letters» žurnalynda çap edilen ylmy makalada aýdylmagyna görä, bu radiosignallar elementar bölejikleriň fizikasynyň häzirki wagtda kabul edilen kanunlaryna laýyk gelmeýär.

Adatça, ANITA neýtrino atly bölejikleriň buz bilen täsirleşende döredýän radiotolkunlaryny anyklamak üçin niýetlenendir. Ýöne bu gezek ýazga geçirilen signallar buzdan şöhlelenenok, tersine, ýeriň ýüzünden 30 gradus çemesi burç bilen aşakdan çykyp gelýärdi. Şeýle tolkunlar, adatça, ýeriň gatlaklary (gaýalar) tarapyndan siňdirilmelidi, emma beýle bolmady.
Geçirilen barlaglaryň netijesinde, alymlar bu signallaryň neýtrino bilen baglanyşykly däldigini aýtdylar. Neýtrinolar – zarýadsyz, tas agramsyz we maddalar bilen seýrek täsirleşýän bölejiklerdir. Ýüze çykarylan adaty bolmadyk signallar olaryň häsiýetlerine we häzirki zaman fiziki modellere gabat gelmeýär.
Alymlar bu signalaryň bize mälim bölejiklerden gelip çykýandygyny hem ret etdiler. Munuň üçin olar IceCube we Pierre Auger ýaly beýleki detektorlaryň maglumatlary bilen deňeşdirmeleri geçirdiler. Şol enjamlaryň hiç biri şeýle signallary belläp bilmändir.
Häzirki wagtda Wisseliň topary bu näbelli signallaryň gelip çykyşyny has çuňňur öwrenmek üçin täze detektory – PUEO enjamyny işläp düzýärler. Alymlar täze enjamyň heniz ylma belli bolmadyk bölejikleri ýa-da fiziki täsirleşmeleri açyp görkezjekdigine umyt bildirýärler.


şu gün 10:44
663

Paleontologlar gadymy süýdemdirijiniň täze görnüşini açdy. Ol 143 mln ýyl ozal ýaşapdyr

Paleontologlar dügür dişlileriň toparyndan mezozoý süýdemdirijisiniň täze nesline we görnüşine häsiýetnama berdi. Onuň dişleriniň daşa öwrülen galyndylary Beýik Britaniýada tapyldy. Takmynan, 143 mln ýyl ozal ýaşan bu jandar Novaculadon mirabilis adyny aldy diýlip, Proceedings of the Geologists’ Association žurnalynda habar berilýär...

düýn 19:23
1.9k+

Alymlar ýaralary bitirmek üçin guşuň düwünçek dokumalaryny ulanmagy teklip edýärler

Demirgazyk-Kawkaz federal uniwersitetiniň alymlary ýara bitiriji dermanlary döretmek üçin guşuň düwünçek dokumalaryndan edilen peptidleri ulanmagy teklip etdiler. Işläp taýýarlama melhemleriň, gelleriň we suwuk plastyrlaryň bir toparynyň çykarylmagy bilen tamamlanar...

düýn 18:57
2.9k+

Mum güýeleriniň gurçuklarynyň plastigi iýip, ýag görnüşinde öz organizminde toplaýandyklary ýüze çykaryldy

Alymlar uly mum güýeleriniň (Galleria mellonella) gurçuklarynyň polietileni metabolik taýdan işläp (siňdirip), ony birnäçe günüň dowamynda öz bedeninde lipid (ýag) görnüşinde toplap bilýändiklerini ýüze çykardylar...

11.07.2025 11:17
3.6k+

Alymlar 200 mln ýyl ozal ýaşan pterozawryň täze görnüşini suratlandyrdylar

ABŞ-nyň Smitsonow institutynyň işgärleri Petrifaýd-Forest milli seýilgähinde (Arizona ştaty)  209 million ýyl mundan ozal ýaşap geçen pterozawrlaryň näbelli görnüşleriniň galyndylaryny tapdylar. Edaranyň metbugat gullugynyň habaryna görä, tapyndy giçki trias döwrüne degişlidir...