«Inoue» teleskoby Günüň fotosferasyny öň görlüp-eşidilmedik jikme-jiklikde görkezdi

  • 13.06.2025 10:53
  • 8.4k+

«Inoue» teleskoby Günüň fotosferasynyň häzire çenli düşürilen iň jikme-jik suratlaryny aldy we ilkinji gezek, takmynan, 20 kilometrlik inçe magnit zolaklaryny görkezmegi başardy.

Bu zolaklar Günüň granullarynyň – konweksion öýjükleriň diwarlary boýunça uzalyp gidýär. Bu ýerlerde gyzgyn plazma Günüň içinden ýüzüne çykýar. Zolaklar magnit meýdanlarynyň dinamikasyny görkezýär. Ýagtylyk olaryň içinden geçende, ýalpyldap, ýagty we garaňky ýerleri döredýär. Garaňky zolaklar pes magnit meýdanlaryny, ýagtylary bolsa güýçlülerini görkezýär.
Bu derejedäki takyklygy dünýädäki iň uly spektropolýarimetr bolan Visible Tunable Filter (VTF) üpjün etdi. Bu enjam dürli tolkun uzynlyklarynda şekilleri ýazga alýar we ýagtylygyň polýarlygy boýunça maglumat toplaýar. Bu bolsa alymlara Günüň atmosferasyndaky magnit meýdanlarynyň, plazmanyň we beýleki elementleriň gurluşyny öwrenmäge mümkinçilik berýär.

Täze düşürilen suratlar Günde bolup geçýän proseslere, şol sanda onuň magnit işjeňligine we kosmos howasyna ýetirýän täsirlerine has gowy düşünmäge ýol açýar.
Dünýädäki iň güýçli Gün teleskoby bolan «Deniel K. Inoue» teleskoby (Daniel K. Inouye Solar Telescope, DKIST) onuň maliýeleşdirilmegine we gurulmagyna goşan uly goşantlary üçin, Gawaý ştatynyň senatory Deniel Ken Inoueniň hormatyna atlandyrylypdyr.


düýn 18:02
3.6k+

Astronomlar “gara ýyldyzlaryň” bardygynyň alamatlaryny tapdylar

Maks Plankyň astronomiýa institutynyň (MPIA) astronomlary irki Älemde "gara ýyldyzlar" diýilýänleriň bardygynyň alamatlaryny habar berdiler. Bu obýektler käbir gadymy galaktikalaryň adatdan daşary uly massasyny we gara girdaplaryň çalt ösüşini düşündirip bilerdi...

düýn 17:55
3k+

Ýerdäki çöllerden alnan bakteriýalaryň Aý we Mars topragynda ýaşap biljekdigi anyklanyldy

Ýerdäki çöllerde tapylan Chroococcidiopsis görnüşli sianobakteriýalar Aý we Mars topragynda ýaşamaga ukyplydygyny görkezdiler. Italiýanyň kosmos gullugynyň (ASI) barlagçylary ReBUS taslamasynyň çäklerinde şeýle netijä geldiler...

düýn 09:50
2k+

NASA Perseverance-yň tapyndysyny Marsdaky ýaşaýşyň iň ygtybarly subutnamasy diýip atlandyrdy

NASA-nyň Marsda hereket edýän Perseverance enjamy tarapyndan ýygnalan nusga gadymy mikrob durmuşynyň yzlaryny saklap biler. Bu barada 2025-nji ýylyň 10-njy sentýabrynda Nature žurnalynda neşir edilen NASA-nyň ylmy gözleginde aýdylýar...

13.09.2025 15:46
6.2k+

ABŞ-da ilkinji gezek hemra bilen uçup barýan uçaryň arasynda lazer aragatnaşygyny barlap gördüler

Amerikanyň Birleşen Ştatlary ilkinji gezek uçup barýan uçar bilen Ýeriň pes orbitasyndaky emeli hemranyň arasynda lazer aragatnaşyk ulgamynyň synaglaryny geçirdi. Synag wagtynda 1 Gbit/s çenli maglumat geçiriş tizligi bilen durnukly aragatnaşygy üpjün etmek başartdy...