Hytaýda asyrlarboýy zenanlaryň höküm süren gadymy jemgyýetiniň yzlary tapyldy

  • 10.06.2025 21:53
  • 3.2k+

Hytaýdan we Beýik Britaniýadan ylmy gözlegçileriň topary neolit eýýamynda Hytaýyň gündogarynda matriarhal jemgyýetiň hereket edendigine subutnama tapdy. Onuň yzlary Hytaýyň häzirki Şandun welaýatynyň çäklerinde tapyldy diýlip, Nature žurnalynda aýdylýar. Bu açyş barada The Star neşiri habar berdi.

Alymlar Fujia sebitindäki iki aramgähde tapylan 60 adamyň galyndylarynyň DNT-sini, arheologiki maglumatlaryny seljermegiň we izotop barlagyň esasynda netije çykardy. Bu aramgähler b.e.öňki 2750-nji we 2500-nji ýyllar aralygyna degişli diýlip hasap edilýär.
Ylmy gözleg bu neolit jemgyýetinde ene ugry ulgamynyň hereket edendigini görkezdi. Nika bellibir toparyň içinde baglaşylypdyr, ilat ekarançylyk bilen meşgullanypdyr, jaýlama bolsa ene ugry boýunça gurnalypdyr. Alymlaryň belleýşi ýaly, ýüze çykarylan maglumatlar sosial jebisligiň we gurluşyň ösendigini delillendirýär.
Ozal ilkinji matriarhal jemgyýetler Ýewropada demir asyrynda ýüze çykypdyr diýlip çak edilýärdi. Täze açyş bu pikiri ret edýär.
“Matriarhat” adalgasy “ene” we “agalyk etmek” grek sözlerinden gelip çykyp, zenanlaryň öňdebaryjy orny eýeleýän jemgyýetçilik gurluşyny aňladýar. Ol 1861-nji ýylda şweýsariýaly etnograf Iogann Ýakob Bahofeniň “Ene hukugy” kitaby çykandan soň giňden ýaýrap başlady. Bu kitapda ilkinji gezek gadymy matriarhatyň hereket edendigi barada ylmy çaklama öňe sürüldi.


düýn 13:14
4.3k+

Ýaponiýadaky iň gadymy «adam galyndylary» aslynda adama degişli däl eken

1950-nji ýyllarda Ýaponiýanyň merkezindäki Toýohasi şäheriniň golaýynda arheologlar birnäçe gadymy süňkleri – bir egin süňki bilen but süňküniň bir bölegini tapdylar. Şol wagt olar iň gadymy adam galyndylary hökmünde kesgitlenip, ýaşy 20 müň ýyl diýlip çaklanypdy...

15.06.2025 12:38
4.6k+

Hytaý dünýäde iň uly amfibiýa uçarynyň köpçülikleýin önümçiligine girişdi

Hytaý jogapkärli inženerler tarapyndan işlenip taýýarlanan dünýäde iň uly AG600 amfibiýa uçarynyň köpçülikleýin önümçiligine başlady. Uçar ýangynlary söndürmek we halas ediş işlerini geçirmek üçin niýetlenýär diýip, Hytaýyň awiasiýa senagaty korporasiýasy habar berdi...

14.06.2025 19:27
3.5k+

Hytaý 11 km çuňluga çenli burawlap bilýän barlag gämisini işe girizdi

Hytaý çuň suwly ýerlerde buraw işlerini geçirmäge niýetlenen “Men Sýan” (terjimesi “Arzuw”) barlag gämisini işe girizdi. Ol, takmynan, 900 tonna agramy bolan buraw enjamy rekord çuňluga - 11 kilometre çenli düşürmäge ukyply diýip, New Atlas ýazýar...

14.06.2025 19:16
5.3k+

Siriýanyň Idlib şäherinde 1500 ýyl mundan ozalky Wizantiýa döwrüniň mazarlary tapyldy

Siriýanyň Idlib welaýatynyň Maarret-en-Nuuman şäherinde ýykylan jaýyň harabalygy arassalanýan wagtynda Wizantiýa döwründen galan mazarlar toplumy tapyldy.  Onuň ýaşy, takmynan, 1500 ýyl diýip, Sky News habar berýär...