Ýapon alymlary duzly suwda ereýän plastik döretdiler

  • 10.06.2025 13:43
  • 2.5k+

RIKEN Täze materiallary öwreniş merkezinden we Tokio uniwersitetinden hünärmenler diňe bir sagadyň dowamynda duzly suwda ereýän plastik işläp taýýarladylar. Düzüminde duz bolan toprakda bolsa, plastik ululygyna görä, takmynan, 200 sagadyň dowamynda dargaýar diýip, «Techspot» habar berýär.

Bu materialyň berkligi adaty nebit esasly plastiklerden pes däl, ýöne duz bilen täsirleşende esasy düzüm böleklerine çenli dargap başlaýar. Bu komponentler bolsa, tebigy bakteriýalar tarapyndan gaýtadan işlenýär we netijede mikroplastik ýa-da nanoplastik döremeýär.
Häzirki wagtda bar bolan biodargamaga ukyply plastikler dolulygyna dargamaýar, şeýle-de bu proses gaty haýal bolup geçýär. Ýapon alymlarynyň işläp düzen täze materialy bolsa, ekologik taýdan has amatly alternatiwa bolup biler – ol zäherli däl, kömürturşy gazyny bölüp çykarmaýar, ýangyna garşy durnukly we ýörite örtük bilen örtülenden soň adaty plastik ýaly ulanyp bolýar.
Häzirki wagtda alymlar şol ýörite örtügiň ulanylyş prosesini kämilleşdirmek bilen meşgullanýarlar, bu bolsa materialyň heniz köpçülikleýin ulanyşa taýýar däldigini aňladýar.


BMG-niň maglumatlaryna görä, her ýyl dünýä ummanlaryna 23 million tonnadan 37 million tonna çenli plastik galyndy zyňylýar. Geljekki 15 ýylyň dowamynda bu hapalanma derejesi üç esse artyp biler. Doly dargaýan plastik bu meseläni düýpli çözmese-de, onuň has-da erbetleşmeginiň öňüni alyp biler.


düýn 11:50
3.2k+

Alymlar ilkinji gezek 40 müň ýyllyk mamontyň RNK-syny açyklap başardylar

Halkara alymlar topary Ýakut mamontlarynyň galyndylaryndan ilkinji gezek matrisa RNK (mRNK) molekulalaryny alyp, açyklamagy başardylar. Bu molekulalar, öýjükleriň beloklary döretmek üçin ulanýan genleriň işleýän göçürmeleridir...

19.11.2025 13:32
3.3k+

Emeli aňly robotlaryň ählisi adam üçin howpsuzlyk synagyndan geçip bilmediler

Uly dil modelleri (UDM) arkaly dolandyrylýan robotlar diskriminasiýa meýillidigini we adamlara fiziki zyýan ýetirip biljek hereketleri makullamaga çalşandygyny görkezdiler. London Korollyk kollejiniň we Karnegi-Mellon uniwersitetiniň alymlary bilelikdäki gözlegleriniň netijesinde şeýle netijä geldiler...

19.11.2025 13:14
3k+

Russiýaly alymlar 60-dan gowrak näbelli wirusy ýüze çykardylar

Rospotrebnadzoryň "Wektor" atly ylmy merkeziniň alymlary Russiýada ozal öwrenilmedik 60-dan gowrak wirusy anykladylar. Bu barada RIA "Nowosti" habar berdi. Gözleg üçin nusgalar ýurduň 50 sebitinden gelip gowşupdyr...

18.11.2025 17:16
2.6k+

Alymlar kosmos şöhleleriniň gelip çykyşynyň 70 ýyllyk syryny açdy

LHAASO obserwatoriýasynda işleýän hytaý alymlary gara deşikden we hemra ýyldyzdan ybarat ulgamyň – mikrokwazarlaryň zarýadly bölejikleri tizleşdiriji hökmünde hereket edýändigini anyklady. Bu obýektler Akmaýanyň ýolunda ýokary energiýaly kosmos şöhleleriniň gelip çykyşynda möhüm rol oýnap biler...