Russiýada atmosferadaky kömürturşy gazyny susup alyp, spirte öwürmegi öwrendiler

  • 07.06.2025 11:21
  • 2.2k+

Rus, eýran we fransuz himikleri birnäçe metalyň grafenine we oksidlerine esaslanýan katalizator döretdiler. Ol kömürturşy gazyny metilbutanola we beýleki senagat taýdan gymmatly spirtlere we ketonlara 77% netijelilik bilen öwürmäge mümkinçilik berýär. Bu barada Russiýanyň Ylym Gaznasynyň (RNF) metbugat gullugyna salgylanýan TASS habar berdi.

"Reaksiýa atmosfera basyşynda we otag temperaturasynda bolup geçdi, bu öwrülişigi energiýa taýdan bähbitli we giňeltmek üçin aňsat edýär. Şeýle ýumşak şertler işlenip taýýarlanan usuly kömürturşy gazyny dikeltmegiň, adatça, ep-esli energiýa çykdajylaryny talap edýän alternatiw çemeleşmelerinden tapawutlandyrýar – diýip, “Ýokary ykdysadyýet mekdebi” milli gözleg uniwersitetiniň dosenti Ahmad Ostowari Mogaddam düşündirdi.

“Ýokary ykdysadyýet mekdebi” milli gözleg uniwersitetiniň alymlary CO₂-ni çig mala öwürmek üçin katalizatorlaryň üstünde köpden bäri işleýärler. Ozal olar hytaýly kärdeşleri bilen bilelikde uglerodyň we indiýniň esasynda kömürturşy gazyny garynja kislotasyna öwürýän katalizatory döredipdiler.
Täze katalizator dikeldilen grafen oksidini demirden, kobaltdan, nikelden we misden durýan oksidlenen erginiň nanobölejikleri bilen birleşdirýär. Ol azyndan on sagat durnukly we işjeň bolup, ony senagat taýdan ulanmak üçin amatly edýär.
Reaksiýanyň esasy önümleri metilbutanol we metilbutanon, ýagny dermanlary, ys berijileri we eredijileri öndürmekde ulanylýan maddalar bolup durýar. Barlagçylaryň sözlerine görä, bu tehnologiýany mundan beýläk-de ösdürmek üçin geljegi uly edýär.


düýn 15:42
4k+

Gara tomzaklar maslyk bilen iýmitlenmekligi 37 million ýyl ozal özleşdiripdir

Takmynan, 37 million ýyl ozal Argentinanyň Patagon peslikleri giň otluklar bilen örtülen bolup, bu ýer gylyç dişli torbalylaryň, äpet guşlaryň hem-de tapirlere we atlara meňzeş uly ot iýiji haýwanlaryň ýaşaýan mekany bolupdyr...

düýn 14:32
1.6k+

«Sanly çözgüt–2025» bäsleşiginiň saýlama tapgyry başlandy

Türkmenistanyň Aragatnaşyk ministrliginde IT-tehnologiýalaryny, emeli aňy we robot tehnikasyny ösdürmäge gönükdirilen innowasion bäsleşik — «Sanly çözgüt–2025» boýunça saýlama tapgyry geçirilýär. Bäsleşik ýedi ugurda geçiriler: emeli aň robot tehnika we awtomatlaşdyrma «akylly» oba hojalyk tehnologiýalary akylly şäher konsepsiýalary sanly lukmançylyk elektron bilim hyzmatlar ulgamynyň sanlylaşdyrylmagy ...

24.10.2025 12:26
3.6k+

Ýaş alymlar rak keseline garşy "Troýan şekeri" bolan dermany döretdiler

Russiýanyň MIREA tehnologik uniwersitetiniň hünärmenleri rak keseline garşy täze fotodinamik bejergi usulynda şekeri peýdalandylar. Täze taýýarlanan derman serişdesindäki glýukoza molekulalary rak öýjüklerini aldap, olary derman serişdelerini has işjeň siňdirmäge mejbur edýär diýip, uniwersitetiň metbugat gullugy TASS-a habar berdi...

24.10.2025 12:21
3.6k+

Alymlaryň aýtmagyna görä, adam aňy 55–60 ýaş aralygynda öz iň ýokary derejesine ýetýär

Awstraliýaly psiholog Žil E. Žinýak we polşaly alym Marçin Zaýenkowski adam aňynyň ösüş tapgyrlary boýunça barlag geçirdiler. Netijeler Intelligence žurnalynda çap edilip, olaryň esasy pikirleri Metro neşiri tarapyndan giňden beýan edildi...