Barlaglar döredijilik sapaklarynyň çagalaryň sözleýiş ukybyny gowulandyrýandygyny görkezdi

  • 04.06.2025 15:21
  • 1.4k+

Russiýanyň Witus Bering adyndaky Kamçatka döwlet uniwersitetiniň barlagçylary döredijilik taslamalarynyň sözleýişinde bozulmalary bolan mekdebe çenli ýaşly çagalaryň bu ukybyny gowulandyrmaga kömek edýändigini subut etdiler. Birnäçe aý dowam eden sapaklardan soň çagalarda sözleýşiň derejesi 20% ýokarlandy.

Barlagy psihologiýa kafedrasynyň dosenti Ýelena Winogradowa we talyp Sofiýa Boýarskaýa geçirdi. Iş Petropawlowsk-Kamçatskidäki 17-nji çagalar bagynda geçirildi. Netijeler 2025-nji ýylda uniwersitetiň ylmy žurnalynda çap edildi.
Barlaga 5–6 ýaş aralygyndaky 20 çaga gatnaşdy. Olaryň ýarysy sözleýşi kemçilikli, ýarysynyň bolsa sözleýşiniň ösüşi kadaly. Baha bermek üçin O.S. Uşakowanyň we N.W.Nişşewanyň usulyýetleri ulanyldy.
“Tebigat biziň dostumyz” temasynda birnäçe sapak guraldy. Sapaklar hepdede iki gezek geçirilýärdi we dürli gönükmeleri öz içine alýardy: söhbetdeşlikler, hekaýa düzmek, tebigata gözegçilikleri ara alyp maslahatlaşmak we çagalaryň özleriniň geçiren barlaglary boýunça tanyşdyryş çykyşlary. Çemeleşmäniň aýratynlygy ýuwaş-ýuwaşdan kynlaşýan tabşyryklardan durýan ýedi ulgamdan ybaratdy.
Bir aýdan soň gowulaşmalar göze ilip başlady: ýokary derejeli bozulmasy bolan  çagalaryň sözleýşi 10% -den 30% -e çenli, sözleýşi kadaly çagalaryň sözleýşi 50% -den 70% -e çenli ýokarlandy.

"Bu çemeleşmäniň köp artykmaçlygy bar. Ol çagalary, mugallymlary we ene-atalary umumy, gyzykly bir işde birleşdirýär. Çagalar diňe bir dogry gürlemegi öwrenmek bilen çäklenmän, göze görnüp duran netijeleri hem alýarlar, bu olary hasam höweslendirýär" – diýip, Ýelena Winogradowa belleýär.

Awtorlar bu usulyň, köplenç, sazlaşykly sözleýişiň ösmeginde kynçylyk çekýän iki dilli maşgalalardan bolan çagalar üçin peýdalydygyna ynanýarlar. Teswir ýazmak, tekstleri gürrüň bermek we beýleki sözleýiş endiklerini ösdürmäge ünsi jemlemek bilen, işi dowam etdirmegi meýilleşdirýärler.
Alnan netijeler logopedler, defektologlar, terbiýeçiler we sözleýiş bozulmalary bolan çagalaryň ene-atalary üçin peýdaly bolar.


düýn 14:35
4.4k+

Amerikaly alymyň pişigi oňa eýýäm ikinji gezek näbelli bir wirusy açmaga kömek etdi

Pepper atly pişik ikinji gezek öý hojaýynyna, Floridadan mikrobiolog Jon Ledniskä täze, ozal ylma belli bolmadyk wirus ştammyny açmaga kömek etdi diýip, Gizmodo habar berýär. Pepper öýe jansyz gyzylguýruk syçany getirdi we Ledniski ony barlaghanada öwrenmek kararyna geldi...

16.07.2025 13:28
6.1k+

Grenlandiýada 3 km buzuň astyndan gadymy tundranyň galyndylary tapyldy. Ol ýerde haşhaş, moh we hatda leýlisaç ösüpdir

Grenlandiýanyň köp bölegi buz we gar bilen örtülendir, şonuň üçin adanyň ady şoňa ýaňzydylyp goýlan. Emma bu hemişe beýle bolmandyr. Alymlar üç kilometrlik buz gatlagynyň astyndan gadymy tundra ekoulgamynyň yzlaryny tapdylar...

16.07.2025 06:12
3.9k+

Belizde maýalaryň gadymy şäheriniň ilkinji hökümdary - Te Kaab Çaakanyň mazary tapyldy

Hýuston uniwersitetiniň arheologlary Karakolda (Beliz) maýalaryň bu gadymy şäheriniň ilkinji hökümdary we onuň şa nesilşalygynyň esaslandyryjysy Te Kaab Çaagyň mazaryny tapdylar. Bu Merkezi Amerikanyň döwleti bolan Belizdäki iň uly maýa arheologik ýadygärliginde 40 ýyldan gowrak wagtlap geçirilen barlagda tapylan ilkinji şa mazarydyr...

28.06.2025 11:03
4.9k+

And daglarynda ýitirilen Tiuanako siwilizasiýasynyň ybadathanasy tapyldy

Arheologlar adybir meşhur arheologik toplumdan, takmynan, 215 km günorta-gündogarda Boliwiýanyň günortasyndaky gadymy Tiuanako siwilizasiýasynyň ybadathanasyny tapdylar. Bu açyş hakynda Antiquity žurnalynda habar berildi...