Astrofizikler ilkinji gezek 8K durulykda Gün üstüniň suratyny aldy

  • 28.05.2025 12:20
  • 6.1k+

Astrofizikler ilkinji gezek 8K durulykda Gün üstüniň suratyny aldy. Suratlar Gün tegmillerini we işjeň zolaklary jikme-jik görmäge mümkinçilik berýär diýip, Solar Physics ylmy žurnalyna salgylanyp, Space.com neşiri habar berýär.

Suratlar Potsdamdaky (Germaniýa) Leýbnis astrofizika instituty tarapyndan işlenip taýýarlanan täze ýokary durulykdaky kameranyň kömegi bilen alyndy. Kamera Tenerifedäki (Kanar adalary) Teýde obserwatoriýasynda ýerleşen Wakuum diň teleskopyna (Vacuum Tower Telescope, VTT) oturdyldy.
Her bir surat sekuntda 25 kadr tizlik bilen alnan 100 kadrdan ybarat. Her bir kadryň durulygy – 8000x6000 piksel. Şeýle tehnologiýa atmosferanyň turbulentligi sebäpli ýüze çykýan ýoýulmalary aradan aýyrmaga we Gün üstüniň, takmynan, 100 km böleginiň aýdyň suratyny almaga mümkinçilik berýär.


Ulgam her 20 sekuntdan Gündäki üýtgeşmeleri hasaba alýar. Suratyň gurşap alan umumy meýdany diametr boýunça 200 müň km ýetýär – bu Gün diametriniň ýediden bir bölegidir. Ozal teleskoplar 75 müň kilometrden uly meýdany tutmaýardy.
Ylmy gözlegçileriň pikiriçe, bu tehnologiýa Gündäki prosesleri öwrenmek we “kosmos howasyny” çaklamak üçin täze mümkinçilikleri açýar. Suratlar Gün tegmillerini, plazma akymynyň hereketini we alawlama döredip biljek magnit gurluşlarynyň üýtgemelerini aýdyň görkezýär.


düýn 14:28
1.6k+

Turşudan süýjä: Hytaýda kömürturşy gazyny şekere öwürmegi öwrendiler

Hytaýyň Ylymlar akademiýasynyň Týanszin senagat biotehnologiýa institutynyň alymlary kömürturşy gazyny çylşyrymly uglewodlara netijeli öwürmegiň usulyny işläp taýýarladylar. CO₂-ni üýtgetmegiň netijesinde olara fruktoza, glýukoza, amiloza, amilopektin we azyk hem himiki senagatda ulanmak üçin ýaramly bolan beýleki birleşmeleri almak başardýar...

16.07.2025 18:19
4.7k+

Mask Starship-iň onunjy uçuşynyň senesini aýtdy. Soňky gezek tizleşdiriji ýarylyp, gämi ýanypdy

SpaceX kompaniýasynyň esaslandyryjysy we baş direktory Ilon Mask Starship kosmos gämisiniň täze synag uçuşyny yglan etdi. Milliarder X sosial ulgamyndaky sahypasynda Starship-iň prototipiniň onunjy uçuşynyň, takmynan, ýene üç hepdeden, ýagny awgust aýynyň başynda boljakdygyny ýazdy...

16.07.2025 06:27
4.6k+

Hytaýda arynyň beýnisini dolandyrmagy öwrendiler. Ol diýleni 90% ýerine ýetirýär

Pekin tehnologiýa institutynyň alymlary beýnä täsir edýän dolandyryjy arkaly dolandyryp bolýan dünýäde ilkinji kiborg aryny döretdi. Bu barada South China Morning Post neşiri habar berýär. Enjamyň agramy 74 milligram bolup, bu arylaryň göterýän şireli haltasynyň agramyndan hem azdyr...

16.07.2025 06:16
2.5k+

Alymlar bagry göçürmezden bejermek üçin sütün öýjüklerini döretdiler

Ýewropaly molekulýar biologlar organyň dokumalaryna netijeli ýapyşýan we çynlakaý zeper ýetmelerde onuň regenerasiýasyny çaltlaşdyrýan bagyr sütün  öýjükleriniň ösdürilip ýetişdirilişini işläp taýýarladylar. Bu açyş sirrozyň agyr görnüşlerinde bagyr transplantasiýasyna alternatiwa bolup biler diýip, Birmingem uniwersitetiniň metbugat gullugy habar berdi...