“Habbl” Eýnşteýniň halkasyny surata aldy. Ol üç galaktikadan ybarat

  • 23.05.2025 00:00
  • 2.7k+

NASA “Habbl” teleskopy tarapyndan düşürilen üýtgeşik suraty hödürledi – onda bir hatara diýen ýaly düzülen üç galaktika görünýär. Olar Ýerden 19,5 mlrd, 5,5 mlrd we 2,7 mlrd ýagtylyk ýyly uzaklygynda ýerleşýär.

Iň uzak galaktika – HerS 020941.1+001557 – suratda gyzyl ýaý ýaly görünýär. Ol golaýdaky SDSS J020941.27+001558.4 galaktikasyny bölekleýin gurşap alýar. Bu galaktika suratyň merkezinde bolup, ýiti ýalkymly nokat ýaly görünýär. Üçünji galaktika – SDSS J020941.23+001600.7 bolsa ýaýy “kesip geçýär”.
Obýektleriň şeýle ýerleşişi grawitasiýa linzasyny döredýär – bu uzak galaktikanyň ýagtylygynyň ýagtylyk çeşmesi bilen synçynyň arasynda ýerleşýän has uly obýektiň grawitasiýasynyň täsiri bilen egrelmek hadysasydyr. Eger ähli zat deňleşse, Eýnşteýniň halkasy – ýaý ýa-da ýagtylyk tegelegi peýda bolýar.
Grawitasiýa linzasynyň täsiri diňe bir uzak galaktikanyň şekilini ýoýman, eýsem onuň ýagtylygyny güýçlendirýär. HerS 020941.1+001557-iň ýagtylygy golaýdaky galaktikanyň massasy sebäpli dörän wagt-giňişlik ýoýulmasyndan geçýär we halka şekilini emele getirýär.
Bellemeli ýeri, bu halkany SPACE WARPS taslamasyna gatnaşýan adaty höwesjeň ýüze çykardy. Bu başlangyjyň çäklerinde meýletinçiler astronomiki suratlarda grawitasiýa linzalaryny gözlemäge kömek edýär.


düýn 20:55
1.4k+

Hytaýda kosmos jümmüşini öwrenmek boýunça dünýäde ilkinji assosiasiýa döredildi

Hytaýyň Hefeý şäherinde (Anhoý welaýaty) Kosmos jümmüşini öwrenmegiň halkara assosiasiýasy (International Deep Space Exploration Association, IDSEA) resmi taýdan işe başlady. Ol doly derejede bu ugra ünsi gönükdirýän dünýäde ilkinji ylmy gurama boldy...

düýn 11:41
2.2k+

Alymlar Ýerde Merkuriniň ilkinji bölekleriniň tapylandygyny habar berdiler

Afrikada tapylan iki meteorit Merkuriý planetasynyň ylma mälim bolan ilkinji bölekleri bolup çykdy. Bu barada Icarus ylmy žurnaly habar berýär. Eger ylmy çaklama tassyklansa, bu Ýerde Güne iň golaý planetanyň meteoritleriniň tapylmagyna degişli ilkinji ýagdaý bolar...

07.07.2025 13:17
1.9k+

ChatGPT kosmos gämisini dolandyrmaga ukyplydygyny görkezdi

ChatGPT kosmos gämisini dolandyrmaga ukyply bolup çykdy. Ol «Kerbal Space Program Differential Games» atly simulýasiýadaky uçuş bäsleşiginde ikinji orny eýeledi. Bu barada «Live Science» neşiri habar berýär. Bäsleşik ilkinji gezek 2023-nji ýylda Massaçusets tehnologiýa institutynyň başlangyjy bilen geçirilip başlandy...

07.07.2025 10:53
3.4k+

Astronomlar ilkinji gezek goşa supernowa partlamasynyň «barmak yzyny» surata aldylar

Çilidäki Ýewropanyň günorta obserwatoriýasynyň (ESO) Örän uly teleskobyndan (VLT) peýdalanan astronomlar «Ia» görnüşli ýaş supernowa galyndysy bolan SNR 0509-67.5-iň suratyny aldylar. Onuň ýaşynyň 300-350 ýyl aralygyndadygy çaklanýar...