9 sagatdan köp ýatmak beýni üçin howply. Bu 1853 adamda geçirilen barlagyň netijesidir

  • 21.05.2025 15:17
  • 11k+

Adam günüň dowamynda dokuz sagat ýa-da ondan hem köp ýatsa, bu onuň kognitiw ukyplaryna ýaramaz täsir edip biler. Bu ýagdaý, esasan hem, depressiýasy bar bolanlarda has agyrdyr. Tehas uniwersitetiniň (ABŞ) barlagçylary şeýle netijä geldiler.

Barlagyň netijeleri Alzheimer's & Dementia žurnalynda çap edildi.
Barlaga 27 ýaşdan 85 ýaş aralygyndaky 1853 adam gatnaşdy. Olary dört topara böldüler:

  • depressiýadan ejir çekmeýän we antidepressantlary kabul etmeýänler;
  • depressiýa alamatlary bolan, ýöne antidepressantlary kabul etmeýän adamlar;
  • depressiw alamatlary bolmazdan antidepressantlary kabul edenler;
  • depressiýa alamatlary bolan we antidepressantlary kabul edýän adamlar.

Derňew aşa köp uklamagyň (bir günde dokuz sagat ýa-da ondan hem köp) aň ukyplaryň ýaramazlaşmagyna we ýat hem-de görüş-giňişlik ukyplary ýaly käbir akyl funksiýalarynyň peselmegine sebäp bolýandygyny görkezdi. Barlagçylaryň baha bermegine görä, köp uklaýan gatnaşyjylaryň beýnisindäki üýtgeşmeler hakykatda bolmalysyndan 6,5 ýaş ulularyňky ýaly bolup çykdy.
Antidepressantlary kabul edýändiklerine garamazdan, uzak wagtlap uklap, depressiýadan ejir çekýänlerde munuň hasam ýaramazlaşýandygy ýüze çykdy. Depressiýa alamatlary bolmadyk gatnaşyjylarda hem aşa köp ýatmaklygyň akyl öndürijiligini peseldýändigi, ýöne munuň az derejede bolup geçýändigi anyklandy.
Awtorlar beýniniň sagdynlygynyň uky režimi bilen berk baglanyşyklydygyny bellediler. Uly adamlaryň ukysynyň dowamlylygy günde ýedi-sekiz sagat bolmaly. Islendik gyşarmalar ýadyň, ünsüň, meýilnamalaşdyryş ukybynyň peselmegine, öz hereketiňe  gözegçilik etmek we wezipeleri çözmek ýaly ukyplaryň  ýaramazlaşmagyna sebäp bolup biler.


12.09.2025 18:14
5.1k+

ÝUNISEF: dünýäde aşa agramly çagalaryň sany 391 milliona ýetdi

Artykmaç agramy bolan 5 ýaşdan 19 ýaşa çenli çagalaryň we ýetginjekleriň sany 2000-nji ýyldan bäri iki esse artyp, 391 milliona ýetdi. Bu barada BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) çagalaryň iýmitleniş ýagdaýyna bagyşlanan täze hasabatynda aýdylýar...

11.09.2025 21:25
11k+

Rak keselini bejermegiň iki täze usuly onkologiýa çemeleşmäni düýpli  özgertmegi wada berýär

Onkologiýada iki täze çemeleşme rak keseliniň bejergisini ep-esli üýtgäp biler. Olar barada The Financial Times gazetinde çap edilen makalada aýdylýar. Birinjisi - radioaktiw izotoplary göni çişlere eltmäge mümkinçilik berýän, Şweýsariýanyň Novartis kompaniýasy tarapyndan işlenip düzülen radioligand bejergisidir...

08.09.2025 17:14
2.6k+

BSGG maýmyn mamasy boýunça adatdan daşary ýagdaý režimini ýatyrdy

Bütindünýä saglygy goraýyş guramasy indi maýmyn mamasynyň ýaýrawyny halkara derejesindäki adatdan daşary ýagdaý hökmünde görmeýär. Bu barada BSGG-niň baş direktory Tedros Adhanom Gebreýesus aýtdy. Adatdan daşary ýagdaý režimi bir ýyldan gowrak ozal bu ýokanjyň Afrikada ýaýramagy sebäpli adatdan daşary komitetiň görkezmeleri boýunça girizilipdi...

04.09.2025 12:02
4.1k+

BSGG: depressiýa we was-waslyk her ýyl dünýä ykdysadyýetine $1 trln zyýan ýetirýär

Bütindünýä saglygy goraýyş guramasy “Häzirki günde global psihiki saglyk” we “Psihiki saglygyň atlasy 2024” hasabatlaryny hödürledi. Olarda bütin dünýäde dürli psihiki bozulmalardan 1 milliarddan gowrak adamyň ejir çekýändigi aýdylýar...