9 sagatdan köp ýatmak beýni üçin howply. Bu 1853 adamda geçirilen barlagyň netijesidir

  • 21.05.2025 15:17
  • 11k+

Adam günüň dowamynda dokuz sagat ýa-da ondan hem köp ýatsa, bu onuň kognitiw ukyplaryna ýaramaz täsir edip biler. Bu ýagdaý, esasan hem, depressiýasy bar bolanlarda has agyrdyr. Tehas uniwersitetiniň (ABŞ) barlagçylary şeýle netijä geldiler.

Barlagyň netijeleri Alzheimer's & Dementia žurnalynda çap edildi.
Barlaga 27 ýaşdan 85 ýaş aralygyndaky 1853 adam gatnaşdy. Olary dört topara böldüler:

  • depressiýadan ejir çekmeýän we antidepressantlary kabul etmeýänler;
  • depressiýa alamatlary bolan, ýöne antidepressantlary kabul etmeýän adamlar;
  • depressiw alamatlary bolmazdan antidepressantlary kabul edenler;
  • depressiýa alamatlary bolan we antidepressantlary kabul edýän adamlar.

Derňew aşa köp uklamagyň (bir günde dokuz sagat ýa-da ondan hem köp) aň ukyplaryň ýaramazlaşmagyna we ýat hem-de görüş-giňişlik ukyplary ýaly käbir akyl funksiýalarynyň peselmegine sebäp bolýandygyny görkezdi. Barlagçylaryň baha bermegine görä, köp uklaýan gatnaşyjylaryň beýnisindäki üýtgeşmeler hakykatda bolmalysyndan 6,5 ýaş ulularyňky ýaly bolup çykdy.
Antidepressantlary kabul edýändiklerine garamazdan, uzak wagtlap uklap, depressiýadan ejir çekýänlerde munuň hasam ýaramazlaşýandygy ýüze çykdy. Depressiýa alamatlary bolmadyk gatnaşyjylarda hem aşa köp ýatmaklygyň akyl öndürijiligini peseldýändigi, ýöne munuň az derejede bolup geçýändigi anyklandy.
Awtorlar beýniniň sagdynlygynyň uky režimi bilen berk baglanyşyklydygyny bellediler. Uly adamlaryň ukysynyň dowamlylygy günde ýedi-sekiz sagat bolmaly. Islendik gyşarmalar ýadyň, ünsüň, meýilnamalaşdyryş ukybynyň peselmegine, öz hereketiňe  gözegçilik etmek we wezipeleri çözmek ýaly ukyplaryň  ýaramazlaşmagyna sebäp bolup biler.


20.10.2025 11:21
12k+

Adamyň garramagy jyns taýdan ýetişenden soň başlanýar — nemes alymlarynyň täze açyşy

Nemes alymlary adam bedeniniň garrymagynyň ribosom DNK (rDNT) bilen baglydygyny ýüze çykardylar. Bu DNK bölegi öýjükleriň ýaşamagy üçin zerur bolup, olaryň işjeňligini üpjün edýär. Barlagyň netijeleri Aging-US žurnalynyň sahypasynda çap edildi...

20.10.2025 11:16
2.6k+

Täze doglan çagalarda diabetiň täze görnüşi anyklandy

Alymlar täze doglan çagalarda diabetiň öň mälim bolmadyk görnüşini ýüze çykardylar. Ol TMEM167A atly geniň mutasiýasy bilen baglydyr. Journal of Clinical Investigation (JCI) žurnalynyň habaryna görä, bu mutasiýa insulin öndürýän aşgazanasty mäziniň β- öýjükleriniň işini bozýar we olaryň heläk bolmagyna getirýär...

12.10.2025 22:39
2k+

AstraZeneca-nyň taýýarlan täze derman serişdesi durnukly gipertoniýaly näsaglarda gan basyşy peseltdi

AstraZeneca farmasewtika kompaniýasy täze taýýarlan baxdrostat atly eksperimental serişdesiniň soňky kliniki synaglardan üstünlikli geçendigini we bejermesi kyn gipertoniýaly näsaglarda gan basyşy peseltmäge kömek edendigini mälim etdi...

11.10.2025 18:25
12k+

Aşgabatda, Tejende we Daşoguzda täze saglygy goraýyş desgalarynyň düýbi tutuldy

Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň güni mynasybetli Türkmenistanda saglygy goraýyş ulgamynyň köpugurly düzüminiň üstüni ýetirjek döwrebap lukmançylyk desgalarynyň düýbüni tutmak dabaralary boldy. Aşgabadyň günorta künjeginde baýramçylyk ýagdaýy emele geldi...