«Çanýe-5» missiýasy Aýyň topragynda durnukly uglerod gurluşlaryny tapdy

  • 06.05.2025 11:03
  • 3.3k+

Hytaýyň «Çanýe-5» missiýasy bilen Aýdan getirilen toprakdan täsin uglerod birleşmeleri tapyldy. Alymlar bu birleşmeleriň grafene meňzeş gaty gurluşdygyny we olaryň mukdarynyň garaşylandan has ýokarydygyny aýtdylar. Bu barada geçirilen barlaglaryň netijeleri «Nature Communications» žurnalynda çap edildi.

Bu birleşmeler meteoritleriň Aýyň ýüzüne urlan mahaly ýokary temperatura we basyş bilen emele gelen bolmaly. Barlaglar bu birleşmeleriň düzüminde agyr uglerod-13 izotopynyň köpdügini görkezdi. Bu bolsa olaryň diňe kosmosdan gelmändigini, ýagny Aýdaky reaksiýalaryň netijesinde hem dörändigini görkezýär.
Şeýle gurluşlar örän durnukly bolýar we beýleki ownuk organiki maddalar ýaly çalt dargamaýar. Şonuň üçin hem Aýda atmosfera bolmasa-da, uglerod toprakda saklanyp galypdyr.
Bu açyş Gün ulgamynyň taryhyny öwrenmek we geljekde Aý bazalaryny döretmek üçin möhüm maglumatlary berýär.


01.09.2025 16:53
3k+

Hytaýda 50 GB faýly sanalgyja sekuntda ýükleýän 6G çibi döredildi

Hytaý dürli ýygylyk diapazonynda ýokary tizlikli interneti üpjün edýän dünýäde ilkinji “uniwersal” 6G çibini hödürledi. South China Morning Post-yň maglumatlaryna görä, bu çip bilen maglumatlary geçiriş tizligi “ABŞ-nyň oba ýerlerindäki” häzirki internetden 5 müň esse ýokary bolup biler...

31.08.2025 08:48
8.6k+

Koloradoda dinozawrlardanam has gadymy pyşbaganyň görnüşi tapyldy

Paleontologlar Chelydridae maşgalasyndan bolan pyşbagalaryň ozal näbelli sütün öýjükli neslini  we görnüşini tapdylar. Olary Koloradodan tapylan bitin çanagyna we beýleki galyndylaryna esaslanyp suratlandyrmak başartdy...

28.08.2025 23:44
2.4k+

SpaceX-iň köp gezeklik Falcon 9 raketasy 30-njy uçuşyny amala aşyrdy

28-nji awgustda SpaceX kompaniýasy Falcon 9 raketasyny üstünlikli uçurdy – ol Ýere golaý orbita Starlink internet aragatnaşyk ulgamynyň täze hemralaryny çykardy. Raketanyň B1067 belgili birinji köp gezeklik basgançagy uçuşdan soň Ýere gaýdyp geldi we eýýäm 30-njy gezek Atlantika ummanyndaky ýüzýän platformada asuda gondy...

28.08.2025 15:51
5.2k+

Hytaý uçýan elektrik stansiýasyny - dirižablyň we ýel turbinasynyň gibridini synamaga taýynlanýar

Hytaýyň Beijing SAWES Energy Technology Company kompaniýasy asman ýel elektrik stansiýasyny - turbinaly dirižably synagdan geçirmäge taýýarlyk görýändigini yglan etdi. Geliý bilen doldurylan howa gämisi 1500 metr belentlige çykar, ol ýerde ýeliň tizligi Ýeriň ýüzündäkä garanyňda, takmynan, üç esse ýokarydyr diýip, South China Morning Post belleýär...