«Çanýe-5» missiýasy Aýyň topragynda durnukly uglerod gurluşlaryny tapdy

  • 06.05.2025 11:03
  • 3.2k+

Hytaýyň «Çanýe-5» missiýasy bilen Aýdan getirilen toprakdan täsin uglerod birleşmeleri tapyldy. Alymlar bu birleşmeleriň grafene meňzeş gaty gurluşdygyny we olaryň mukdarynyň garaşylandan has ýokarydygyny aýtdylar. Bu barada geçirilen barlaglaryň netijeleri «Nature Communications» žurnalynda çap edildi.

Bu birleşmeler meteoritleriň Aýyň ýüzüne urlan mahaly ýokary temperatura we basyş bilen emele gelen bolmaly. Barlaglar bu birleşmeleriň düzüminde agyr uglerod-13 izotopynyň köpdügini görkezdi. Bu bolsa olaryň diňe kosmosdan gelmändigini, ýagny Aýdaky reaksiýalaryň netijesinde hem dörändigini görkezýär.
Şeýle gurluşlar örän durnukly bolýar we beýleki ownuk organiki maddalar ýaly çalt dargamaýar. Şonuň üçin hem Aýda atmosfera bolmasa-da, uglerod toprakda saklanyp galypdyr.
Bu açyş Gün ulgamynyň taryhyny öwrenmek we geljekde Aý bazalaryny döretmek üçin möhüm maglumatlary berýär.


düýn 18:17
3.1k+

Iň uzakdaky galaktika tapyldy: bu açyş irki Äleme degişli ozalky teoriýalary sorag astyna alýar

Massaçusets tehnologiýa institutynyň (MIT) alymlary häzirki wagta çenli üsti açylan iň uzakdaky galaktikanyň tapylandygyny mälim etdiler. Gözleg «Jeýms Uebb» kosmos teleskobynyň maglumatlaryna esaslanyp, irki ýyldyz ulgamlaryny öwrenýän «Mirage» atly maksatnamanyň çäginde alnyp baryldy...

28.05.2025 23:21
6.1k+

Alymlar 2032-nji ýyla çenli Kaliforniýada bolup biljek güýçli ýertitremesi barada duýduryş berýärler

Barlagçylar Kaliforniýanyň San-Fransisko aýlagynda ýakyn onýyllyklarda güýçli ýertitremäniň bolup biljekdigini çaklaýarlar. Bu barada Mercury News neşiri ýazýar. ABŞ-nyň Geologiýa gullugynyň geofizigi Sara Minson 2055-nji ýyla çenli sebitde uly ýertitremesiniň bolmagynyň ähtimallygynyň 72%-e çenli ýokarlanandygyny aýtdy...

28.05.2025 20:44
2.5k+

Gün ulgamynda dokuzynjy planeta göze ildi. Ol Neptunyň aňyrsynda gizlenýär

Astronomlar baryp 2006-njy ýylda Plutonyň planetar statusyny karlik derejä çenli peseldýänçä, Gün ulgamynda dokuz sany planeta bar diýlip hasaplanýardy. Indi alymlar astronomiýa boýunça okuw kitaplaryny ýene täzeden ýazmak pikirine geldiler...

28.05.2025 13:59
4.5k+

«Resilience» ýapon moduly Aýa gonmazdan öň surat iberdi

«ispace» ýapon kompaniýasy «X» sosial torunda «Resilience» gonuş modulynyň täze düşüren suratyny paýlaşdy. Suratda Aýyň Günorta polýusy we onuň töweregi görünýär. Modul şu ýylyň ýanwarynda «Falcon 9» raketa göterijisi arkaly Ýeriň hemrasyna ugradyldy...