Alymlar Týudorlar eýýamynyň peýniriň taýýarlanyşy hakyndaky kitabynyň syryny bildiler

  • 04.05.2025 13:46
  • 2.7k+

Lids uniwersitetiniň hünärmenleri özboluşly golýazmanyň sanly nusgasyny we transkripsiýasyny neşir etdiler. Ol - 1580-nji ýyllarda döredilen, peýnir hakyndaky iň gadymy iňlis traktaty bolan "A pamflyt compiled of Cheese, contayninge the differences, nature, qualities, and goodnes, of the same". Ýiten hasaplanyp gelnen golýazma XVI asyrda peýniriň taýýarlanyş däplerinden söz açýar.

2023-nji ýylda auksionda ýüze çykarylan bu resminama uniwersitet tarapyndan Friends of the Nation’s Libraries-iň goldawy bilen satyn alyndy. Transkripsiýany kentuell-holly Týudor eýýamynyň rekonstruktorlary ýerine ýetirdi
Iýmit taryhçysy Piter Briýersiň sözlerine görä, bu iş Angliýada ýekeje iýmit önümine bagyşlanan ilkinji akademiki barlagdyr. Awtor XVI asyrda meşhur bolan gumoral teoriýa esaslanyp, peýniriň görnüşlerini, olaryň häsiýetlerini we saglyga täsirini suratlandyrýar. Peýniriň peýdasy onuň “temperamentine” we adam bedeniniň ýagdaýyna bagly diýip hasaplaýar.
Traktatda düýäniň ýa-da eşegiň süýdünden peýdalanmak ýaly adaty bolmadyk amallar agzalýar. Awtor agyz beklenende kyrk-gasanagyň ýerine balyk mädesini ulanmagy ara alyp maslahatlaşýar. Reseptleriň arasynda gaýmaksyz taýýarlanýan  "Suffolk Thump" atly gaty peýnir bar, ýöne awtor onuň tagamyny tankytlaýar.
Manuskriptiň transkripsiýany barlagçy Rut Bramli ýerine ýetirdi we rekonstruktor Temsin Bekus bolsa awtoryň daýhan tejribesine hormat goýýandygyny belläp geçdi. Alymlar golýazmanyň eýesiniň Ýelizaweta I-iň lukmany Walter Beýliniň bolup biljekdigini çaklaýarlar.
Goşmaça barlaglar resminamanyň awtorynyň kimdigini bilmäge we resminamanyň medeni mazmunyny açmaga kömek eder.


düýn 19:45
3.4k+

Alymlar günebakar unundan düzüminde köp mukdarda belok saklaýan et önümini döretdiler

Braziliýadan we Germaniýadan alymlaryň topary etiň ornuny çalşyp biljek innowasion önümi işläp taýýarladylar. Bu önüm üçin esasy çig mal hökmünde günebakar uny ulanyldy diýip, ScienceDaily ýazýar. Barlag prosesinde alymlar ilki bilen günebakar tohumlaryndan ýag çykardylar, soňra uny gabygyndan we käbir fenollardan arassaladylar — bu minerallaryň we beloklaryň özleşdirilmegini gowulandyrdy...

12.11.2025 18:50
5.7k+

Alymlar buzuň täze görnüşini – Ice XXI-i açdylar

Koreýanyň Standartlar we ylymlar boýunça ylmy-gözleg institutynyň (KRISS) alymlary kristal buzuň täze, 21-nji görnüşini ýüze çykardylar. Ol 2 GPa-dan ýokary basyşda we otag temperaturasynda emele gelýär. Ol Ice XXI diýlip atlandyryldy diýip, Eurekalert neşiri habar berýär...

12.11.2025 18:49
7.9k+

Hytaýly alymlar rak keseline garşy derman serişdelerini öndürmegiň täze usulyny tapdylar

Hytaýly himikler beýlekiler bilen bir hatarda onkologiýa kesellerini bejermek üçin gymmat derman serişdelerini öndürmegiň adaty tehnologiýasyny üýtgedip biljek täze usuly oýlap tapdy diýip, South China Morning Post (SCMP) habar berýär...

11.11.2025 13:06
6.7k+

Gadymy maýýa ybadathanasy Älemiň modeli bolup çykdy

Arheologlar 2020-nji ýylda Meksika bilen Gwatemalanyň serhetinde tapylan Aguada-Feniks maýýa ybadathanasynyň, hakykatda, ägirt “kosmogrammadygyny” – gadymy maýýalaryň Älemi göz öňüne getirişiniň modelidigini anyklady diýip, Live Science habar berýär...