Ýewropa kosmos agentligi tokaýlary öwrenmek üçin orbita emeli hemra uçurdy

  • 01.05.2025 14:37
  • 5.9k+

29-njy aprelde Ýewropa kosmos agentligi (ESA) Vega-C göteriji raketasyny üstünlikli uçurdy. Apparat Fransuz Gwianasyndaky Kuru kosmodromyndan badalga aldy we tokaýlary öwrenmek hem-de kömürturşy gazyna gözegçilik etmek üçin ulanyljak Biomass emeli hemrasyny orbita çykardy.

Biomass – Ýeri uzak aralykdan barlamaklyga niýetlenen hemra. Onuň esasy wezipesi tokaý biomassasynyň göwrümini ölçemekden ybaratdyr. Bu alymlara tokaýlaryň näçeräk kömürturşy gazyny özüne siňdirýändigini we saklaýandygyny takyk kesgitlemäge kömek eder. Şeýle hem bu emeli hemra çölleriň ýerasty geologiýasyny we Antarktidada hem-de Grenlandiýada buz örtükleriniň gurluşyny öwrenmek üçin ulanylar.
Bu 2024-nji ýylyň sentýabr aýynda soňky gezek uçan Vega raketasynyň ornuna gelen Vega-C raketasynyň dördünji missiýasydyr. Vega-C gowulandyrylan häsiýetnamasy bilen tapawutlanýar we pes orbita 2,3 tonna çenli peýdaly ýüki çykarmaga  ukyply.
Raketanyň beýikligi 35 metr. Birinji basgançagy P120C hereketlendirijisi, ikinji we üçünji basgançaklary Zefiro 40 we Zefiro 9 gaty ýangyç hereketlendirijileri bilen üpjün edilen. Dördünji basgançagyna suwuk gurluşly RD-843 oturdylan.
Vega-C-iň ilkinji uçurylyşy 2022-nji ýylyň iýul aýynda amala aşyrylypdy. Ikinjisi 2022-nji ýylyň dekabrynda ikinji basgançagyndaky hereketlendirijiniň näsazlygy sebäpli şowsuzlyk bilen tamamlandy. Şonda raketa bilen birlikde peýdaly ýüki: Pléiades Neo 5 we Pléiades Neo 6 hemralary hem ýitdi. Şeýle heläkçiligiň  gaýtalanmazlygy üçin, inženerler Vega-C-iň ikinji basgançagynyň gurluşyna  üýtgeşmeler girizdiler, ýöne gaýtadan gözden geçirip, üstüni ýetirmeklik iki ýyla golaý wagt aldy. Döwrebaplaşdyrylandan soň, raketa 2024-nji ýylyň dekabrynda üstünlikli uçuryldy. Şonda göteriji raketa Gün-sinhron orbitasyna Ýeri uzak aralykdan barlaýjy Sentinel-1C hemrasyny çykardy.


24.06.2025 12:13
4.1k+

Ýewropa kosmos agentligi Aýy we Marsy ilatlaşdyrmagyň meýilnamasyny hödürleýär

2040-njy ýyla çenli adamlar Marsda ýaşap başlap bilerler. Bu meýilnama Ýewropa kosmos agentligi (ESA) tarapyndan hödürlenen Strategy 2040-yň we Technology 2040 Vision-niň resminamalarynda yglan edildi. Maksatlaryň arasynda - orbital we planetar bazalary döretmek, özbaşdak ýaşaýşy goldamak ulgamyny we balyk ýaly iýmitleri ösdürip ýetişdirmek görnüşindäki  işleri  öz içine alýar...

24.06.2025 11:54
5.5k+

Çilide dünýäniň iň uly teleskopyndan alnan ilkinji suratlar görkezildi

Çiliniň Wera Rubin adyndaky obserwatoriýasyndaky dünýäniň iň uly teleskopy gijeki asmanyň ilkinji suratlaryny ýaýratdy. Serro-Paçon dagynyň El-Penýon gerşinden alnan suratlar görlüp-eşidilmedik gerimdäki millionlarça ýyldyzlaryň we galaktikalaryň ýagtylygyny görkezýär...

22.06.2025 18:13
3.3k+

Barlag: Aý tozanyndan dem almak ozal pikir edilişi ýaly howply däl

Kosmiki lukmançylyk merkezi bilen beýleki institutlaryň alymlary regolitiň, ýagny Aý tozanynyň potensial zäherliligini barlamak üçin laboratoriýa barlaglaryny geçirdiler. Ýerdäki tozandan tapawutlylykda, Aýdaky tozan bölejikleri has ýiti we eroziýa sezewar bolmansoň, olardan dem almak ozal has howply hasap edilýärdi...

22.06.2025 18:05
3.1k+

NASA «Resilience» enjamynyň Aýa baryp urulmagynyň netijelerini görkezdi

11-nji iýunda NASA-nyň Aýyň orbitasyndaky Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO) atly enjamy Sowuk deňiz (Mare Frigoris) sebitini surata düşürdi. Bu ýere 5-nji iýunda ispace Mission 2 SMBC x HAKUTO-R Venture Moon atly («Resilience») Aý moduly baryp urlupdy...