Lýusi Donaldjohanson bilen duşuşar: NASA-nyň zondy 150 mln ýyllyk asteroid barada maglumat toplar

  • 17.04.2025 01:23
  • 2.9k+

2025-nji ýylyň 20-nji aprelinde gündogar wagty bilen sagat 13:51-de NASA-nyň «Lýusi» atly kosmos zondy «Donaldjohanson» diýlip atlandyrylýan asteroide 960 kilometr golaýlaşar. Uzak aralykdan duşuşyk mahaly, zond asteroid barada maglumatlary toplap, olary Ýere iberer.

Ýaşy 150 million ýyldan hem köpräk bolan asteroid antropolog Donald Johansonyň hormatyna şeýle atlandyryldy. Ol «Lýusi» diýlip atlandyrylan awstralopitegiň daşlaşan skeletini tapan alymdyr. NASA-nyň «Lýusi» missiýasy hem şol tapyndynyň adyny göterýär.
Zondyň asteroid bilen ýakynlaşmagy «Lýusi» üçin geljekki onýyllykda ýerine ýetirilmeli esasy maksada, Ýupiter bilen bilelikde Günüň daşyndan aýlanýan troýan asteroidlerini öwrenmäge taýýarlygyň möhüm tapgyrydyr. «Lýusi» ilkinji gezek 2023-nji ýylyň 1-nji noýabrynda baş guşaklykda ýerleşýän kiçijik asteroid Dinkineş we onuň hemrasy Selamyň ýanyndan geçipdi. Bu synag arkaly, «Lýusi» missiýasynyň topary ulgamlary barlap görmäge mümkinçilik gazanyp, geljekki saparlara taýýarlanmak üçin möhüm tejribe toplapdy.
Donaldjohanson bilen duşuşykda, «Lýusi» üç sany ylmy enjamdan peýdalanar: ýokary durulykda surata alýan LORRI kamerasyndan, reňkli kamera we spektrometri özünde jemleýän Ralph enjamyndan hem-de infragyzyl şöhleleri ölçeýji TES spektrometrinden. Bu enjamlar troýan asteroidleri öwrenilende toplanyljak maglumatlara meňzeş maglumatlary toplaýarlar. Asteroid bilen ýakynlaşmazyndan 30 minut öň, «Lýusi» onuň ugruny awtonom ýagdaýda yzarlap başlar, şol wagtda Ýer bilen aragatnaşyk wagtlaýyn kesiler.
Dinkineşiňkiden tapawutlylykda, bu gezek «Lýusi» iň ýakyn geçişden 40 sekunt öň gözegçiligini togtadar. Munuň sebäbi onuň näzik enjamlaryny Günüň şöhlesiniň güýçli täsirinden goramakdyr. Şondan soň zond gün panelleriniň ugruny üýtgeder we bir sagat töweregi wagtdan soň Ýer bilen aragatnaşygy täzeden ýola goýar.
Bu gezekki sapar geometriýasy boýunça «Lýusi» üçin iň çylşyrymly ýakynlaşma bolar. Sebäbi Donaldjohanson bilen boljak duşuşyk beýleki saparlara garanyňda tehniki taýdan has kyn we aýratyn şertlere bagly bolup durýar. Troýan asteroidleri bilen boljak geljekki saparlarda beýle çäklendirmeler bolmaz, bu hem zondyň maglumatlary has giňişleýin we dowamly ýygnamagyna mümkinçilik berer.


27.10.2025 16:42
5.5k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

27.10.2025 00:07
3.9k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...

25.10.2025 15:42
5.9k+

Gara tomzaklar maslyk bilen iýmitlenmekligi 37 million ýyl ozal özleşdiripdir

Takmynan, 37 million ýyl ozal Argentinanyň Patagon peslikleri giň otluklar bilen örtülen bolup, bu ýer gylyç dişli torbalylaryň, äpet guşlaryň hem-de tapirlere we atlara meňzeş uly ot iýiji haýwanlaryň ýaşaýan mekany bolupdyr...

25.10.2025 14:32
2.2k+

«Sanly çözgüt–2025» bäsleşiginiň saýlama tapgyry başlandy

Türkmenistanyň Aragatnaşyk ministrliginde IT-tehnologiýalaryny, emeli aňy we robot tehnikasyny ösdürmäge gönükdirilen innowasion bäsleşik — «Sanly çözgüt–2025» boýunça saýlama tapgyry geçirilýär. Bäsleşik ýedi ugurda geçiriler: emeli aň robot tehnika we awtomatlaşdyrma «akylly» oba hojalyk tehnologiýalary akylly şäher konsepsiýalary sanly lukmançylyk elektron bilim hyzmatlar ulgamynyň sanlylaşdyrylmagy ...