Ýupiteriň hemrasy Ýewropadan üstki gatlaga çykýan suw yzlary tapyldy

  • 14.04.2025 10:50
  • 2.6k+

Ýupiteriň buz bilen örtülen hemrasy - Ýewropadan alymlar ýaňy-ýakynda suwuň üstki gatlaga çykan alamatlaryny tapdylar. ABŞ-ly, şwesiýaly we italiýaly planetologlar käbir ýerlerde suwuň mundan birnäçe hepde öň doňup galandygyna ynanýarlar. Bu hemranyň içinde buzasty ummanyň bardygy baradaky çaklamany tassyklaýar.

Gözegçilikler “Jeýms Uebb” orbital obserwatoriýasy arkaly alnyp baryldy. Barlagyň netijeleri arXiv.org deslapky çap serwerindäki makalada paýlaşyldy.
Makalada adatça kosmosda amorf buzunyň agdyklyk edýändigi, onuň çalt doňmak arkaly emele gelýändigi we bitertip gurluşa eýedigi aýdylýar. Ony ýagtylygy yzyna serpikdirişi boýunça kristaldan aňsatlyk bilen tapawutlandyryp bolýar.
Ýewropada, esasan, amorf buz tapyldy, ýöne Tara we Pouis sebitlerinde alymlar kristal buzlary hem hasaba aldylar. Bu ýerler birneme ýyly we garaňky bolup, suwuň has haýal doňmagyna we kristallaryň döremegine mümkinçilik berýär. Şeýle-de bolsa, radiasiýa sebäpli şeýle buz 15 günüň içinde amorf buzuna öwrülýär. Bu suwuň ýokarky gatlaga ýaňy-ýakynda çykandygyny aňladyp biler.
Bu sebitlerden seýrek uglerod izotopy ¹³C-li doňan kömürturşy gazy hem tapyldy. Onuň çuňluklardan suw bilen çykýan ýa-da organiki birleşmeleriň dargamagy bilen baglanyşykly bolmagy mümkin.


düýn 14:32
4.2k+

Plastik galyndylardan parasetamol öndürmegiň usuly tapyldy

Edinburg uniwersitetinden professor Stiwen Uollesiň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary plastik galyndylarynyň derman öndürmek üçin ulanylyp bilinjekdigini kesgitlediler. Bu barada Nature žurnalyndaky barlaga salgylanýan The Guardian ýazýar...

24.06.2025 13:34
2.3k+

Awstraliýaly kebeleklerde ugruny ýyldyzlara görä kesgitlemek ukyby ýüze çykaryldy

Awstraliýaly bogong kebelekleri ( Agrotis infusa ) ýyldyzlardan we Ýeriň magnit meýdanyndan ugur alyp, müň kilometre çenli aralygy geçmäge ukyply. Bu Awstraliýanyň Milli uniwersitetiniň, Günorta Awstraliýa uniwersitetiniň we beýleki barlag merkezleriniň hünärmenleriniň gelen netijesidir...

24.06.2025 13:32
2.4k+

Aýnadan çap etmek üçin ilkinji 3D printeri döredildi

Massaçusets Tehnologiýa institutynyň Linkoln barlaghanasynyň barlagçylary aýna zatlary öndürmäge ukyply ilkinji 3D printeri çykardylar. Şu wagta çenli additiw önümçilik şokolad we plastmassa ýaly dürli materiallary öz içine alypdy, ýöne organiki däl aýna bu tehnologiýanyň çäginden daşarda galyp gelýärdi...

24.06.2025 12:40
6.1k+

Britaniýaly alymlar robotlaryň kömegi bilen Arktikany gaýtadan doňdurmak isleýär

Britaniýanyň ARIA hökümet agentligi suwasty robotlaryň kömegi bilen Arktikanyň buz örtüginiň galyňlygyny saklamak we artdyrmak mümkinçiliklerini öwrenmek üçin 10 mln funt sterling (takmynan, $13,4 mln) bölüp berdi diýip, The Times habar berýär...