Paleontologlar ýantaryň içinden 99 million ýaşly doňup galan ary görnüşini tapdylar

  • 05.04.2025 12:59
  • 5.8k+
Paleontologlar ýantaryň içinden 99 million ýaşly doňup galan ary görnüşini tapdylar

Paleontologlar 99 million ýyl ozal ýaşap geçen parazitoid arylaryň galyndylarynyň ýitip giden görnüşini tapdylar. Sirenobethylus charybdis diýlip atlandyrylýan bu ary, takmynan, 99 million ýyl töweregi mundan ozalky orta hek döwrüniň ýantarynyň  içinde örän oňat ýagdaýda saklanyp galypdyr.

Ýantar Mýanmanyň demirgazygyndaky Kaçin ştatyndan, Hytaý bilen serhetleşýän ýerden tapyldy diýip, Sci.News habar berýär.
Alymlar BMC Biology žurnalynda çap edilen makalada bu görnüşiň on alty sany urkaçysyny suratlandyrdylar. Olar arylaryň parazitoidlerdigine ynanýarlar: liçinkalary eýesiniň bedeninde ýaşap, ahyrynda ony öldüripdirler. Yzky ganatdaky üýtgeşik çylgym nagyşlar Sirenobethylus charybdis-iň aýratyn maşgala Sirenobethylidae-e degişlidigini görkezýär.
Bu arylaryň aýratynlygy - mör-möjek iýýän guşlaryňky deý art garynjyklarynyň bolmagy.
Şeýle hem, barlagçylar Sirenobethylus charybdis-iň koinobiontdygyny anykladylar. Bu parazitiň eýesini öldürmezden ozal iýmitlenmek arkaly ösmegine ýol açandygyny aňladýar. Şeýle parazitoidleriň häzirki garyndaşlaryna Chrysidoidea maşgalasyndan bolan ikatýok-arylar we betilid-arylar girýär.

Astronomlar ilkinji gezek Günüň daşky serhediniň kartasyny çyzdylar
şu gün 11:16
1.2k+

Astronomlar ilkinji gezek Günüň daşky serhediniň kartasyny çyzdylar

Astronomlar ilkinji gezek Günüň atmosferasynyň daşky serhediniň — Alwen üsti (Alfvén surface) hökmünde tanalýan zolagyň yzygiderli iki ölçegli kartasyny düzdüler. Bu serhet Gün şemalynyň magnit tolkunlarynyň tizliklerinden geçip, yzyna dolanmaz ýaly Günüň täsirinden çykýan we planetalarara giňişlige ýaýraýan sebitidir...

Türkmen alymlary çölleşmä garşy göreşmek üçin bionanokompozit material döretdiler
şu gün 11:12
1.7k+

Türkmen alymlary çölleşmä garşy göreşmek üçin bionanokompozit material döretdiler

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Halkara ylmy-tehnologik parkynyň hünärmenleri gumuň göçmegi we çölleşmek meseleleri boýunça ylmy-barlag işlerini geçirdiler. Bu ylmy-barlag işleriniň çäklerinde sianobakteriýalaryň biomassasy esasynda dökülýän çägeleri berkitmek we olaryň göçmeginiň öňüni almak üçin bionanokompozit material (BNKM) döredildi...

Paleontologlar dinozawryň täze görnüşini açdylar: Ol tas 110 ýyllap köpçüligiň göz öňünde durdy
düýn 19:18
3.8k+

Paleontologlar dinozawryň täze görnüşini açdylar: Ol tas 110 ýyllap köpçüligiň göz öňünde durdy

Paleontologlar köne kolleksiýalaryň arasyndaky muzeý witrinasynda dinozawryň täze görnüşini tapdylar. Bu, alymlaryň 1916-njy ýylda tapylan ördek burunly gadrozawridanyň nusgasyny täzeden öwrenenlerinden soň ýüze çykdy...

Tanis şäherinden tapylan 225 heýkeljik mazarda ýatan faraonyň adyny anyklamaga ýardam etdi
15.12.2025 17:03
7.7k+

Tanis şäherinden tapylan 225 heýkeljik mazarda ýatan faraonyň adyny anyklamaga ýardam etdi

Arheologlar Nil deltasyndaky gadymy Tanis şäherinde ýerleşýän şa mazaryndan 225 sany jaýlamak üçin niýetlenen heýkeljik tapdylar. Bu artefaktlaryň ýüzündäki nyşanlar atsyz sarkofagda ýatan merhumyň şahsyýetini anyklamaga mümkinçilik berdi: ol faraon Şeşonk III bolup çykdy...