Paleontologlar ýantaryň içinden 99 million ýaşly doňup galan ary görnüşini tapdylar

  • 05.04.2025 12:59
  • 5.7k+
Paleontologlar ýantaryň içinden 99 million ýaşly doňup galan ary görnüşini tapdylar

Paleontologlar 99 million ýyl ozal ýaşap geçen parazitoid arylaryň galyndylarynyň ýitip giden görnüşini tapdylar. Sirenobethylus charybdis diýlip atlandyrylýan bu ary, takmynan, 99 million ýyl töweregi mundan ozalky orta hek döwrüniň ýantarynyň  içinde örän oňat ýagdaýda saklanyp galypdyr.

Ýantar Mýanmanyň demirgazygyndaky Kaçin ştatyndan, Hytaý bilen serhetleşýän ýerden tapyldy diýip, Sci.News habar berýär.
Alymlar BMC Biology žurnalynda çap edilen makalada bu görnüşiň on alty sany urkaçysyny suratlandyrdylar. Olar arylaryň parazitoidlerdigine ynanýarlar: liçinkalary eýesiniň bedeninde ýaşap, ahyrynda ony öldüripdirler. Yzky ganatdaky üýtgeşik çylgym nagyşlar Sirenobethylus charybdis-iň aýratyn maşgala Sirenobethylidae-e degişlidigini görkezýär.
Bu arylaryň aýratynlygy - mör-möjek iýýän guşlaryňky deý art garynjyklarynyň bolmagy.
Şeýle hem, barlagçylar Sirenobethylus charybdis-iň koinobiontdygyny anykladylar. Bu parazitiň eýesini öldürmezden ozal iýmitlenmek arkaly ösmegine ýol açandygyny aňladýar. Şeýle parazitoidleriň häzirki garyndaşlaryna Chrysidoidea maşgalasyndan bolan ikatýok-arylar we betilid-arylar girýär.

Türkmenistanly ýaş alymlar Malaýziýada halkara innowasiýa bäsleşiginde altyn medal gazandylar
düýn 20:25
3.1k+

Türkmenistanly ýaş alymlar Malaýziýada halkara innowasiýa bäsleşiginde altyn medal gazandylar

Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetiniň ýaş alymlary Malaýziýada geçirilen “Borneo Halkara innowasiýa we döredijilikli pikir bäsleşigine” (BIICC 2025) gatnaşyp, ýokary sylaglara mynasyp boldular...

Ýer ýüzündäki iň gadymy daşlar tapyldy. Olaryň ýaşy 4 mlrd ýyldanam köp diýlip çaklanylýar
düýn 19:25
3.5k+

Ýer ýüzündäki iň gadymy daşlar tapyldy. Olaryň ýaşy 4 mlrd ýyldanam köp diýlip çaklanylýar

Alymlar Kanadada ýaşy, takmynan, 4,16 mlrd ýyl bolan dag jynslaryny tapdylar. Bu gaýalar häzirki wagta çenli ýüze çykarylan Ýerdäki iň gadymy dag jynslary bolup biler diýip, Phys.org habar berýär. Olar Kwebekdäki Gudzon aýlagynyň kenaryndaky Nuwwuagittuk ýaşyldaş guşagyndan tapyldy...

Neýrofiziologlar beýniniň nädip sözlerden sözlem düzýändigini düşündirdiler
düýn 18:13
2k+

Neýrofiziologlar beýniniň nädip sözlerden sözlem düzýändigini düşündirdiler

Nýu-Ýork uniwersitetiniň (ABŞ) alymlary adam beýnisiniň nädip aýry-aýry sözleri sözlemlere öwürýändigini anyklamaga kömek edýän barlagy geçirdiler. Neýrolingwistika şu çaka çenli, esasan, aýry sözleriň emele getirilişini öwrenipdi, ýöne olaryň many berýän zynjyrlara birleşiş prosesini öwrenmändi...

Alymlar dinozawrlaryň täze görnüşini tapdylar. Olar itiň ululygynda bolupdyr
düýn 17:55
1.7k+

Alymlar dinozawrlaryň täze görnüşini tapdylar. Olar itiň ululygynda bolupdyr

Alymlar labrador-retriwerden (itiň bir tohumy) uly bolmadyk dinozawryň täze görnüşini tapdylar diýip, CNN habar berýär. Dinozawr Enigmacursor mollyborthwickae diýlip atlandyryldy we takmynan, 150 million ýyl ozal - ýura döwründe stegozaurlar we diplodoklar bilen birlikde häzirki Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň çäginde ýaşap geçipdir...